دستورالعملی برای پژوهش در زمینه بازیابی اطلاعات سبز

 نکته: مقالات علمی – پژوهشی در مجله کتابدار ۲.۰ داوری نمی شود و با مسئولیت مترجم منتشر می گردد.
اگر از این ترجمه برای مقالات، پایان نامه‌ها و دیگر مطالب منتشر شده توسط شما، استفاده می‌شود لطفا نام مترجم را در رفرنس خود ذکر کنید و به رفرنس اصلی(لاتین) ارجاع مستقیم ندهید. (این کار از نظر اخلاق علمی صحیح نیست.)

دستورالعملی برای پژوهش در زمینه بازیابی اطلاعات سبز^[۱]

چکیده:

امروزه سیستم‌‌‌ها و خدمات بازیابی اطلاعات را به‌عنوان بخشی عظیمی از فعالیت‌‌‌های روزمره بکار می‌‌‌گیریم. از جستجو در پایگاه داده‌‌‌ها و شبکه گرفته تا جستجو در کتابخانه‌‌‌های دیجیتالی مختلف، مجموعه‌های صوتی و تصویری و خدمات و غیره. در کل، سیستم‌‌‌ها و سرویس‌‌‌های بازیابی اطلاعات از فن‌آوری ارتباطات و اطلاعات ICT^۲ استفاده گسترده‌ای می‌‌‌کنند و این استفاده فزاینده از فن‌‌‌آوری‌‌‌های ارتباطات و اطلاعات می‌‌‌تواند به‌طور قابل‌توجهی انتشار گازهای گلخانه‌‌‌ای را افزایش دهد. واژه GHG^۳ واژه‌‌‌ای است که به انتشار گازهای مضر در جو زمین اشاره دارد.. توسعه پایدار و مهم‌‌‌تر از آن پایداری محیطی، مورد نگرانی بسیاری از گرو‌‌‌های مختلف بین‌المللی و کشوری مختلف بوده است و در نتیجه تدابیر و اقدامات گوناگونی برای کاهش تأثیر محیطی منابع، مشاغل، دولت‌ها و نهادها… پیشنهاد شده است. همچنین تحقیقات نشان می‌‌‌دهد که استفاده مناسب از فن‌‌‌آوری ارتباطات و اطلاعات می‌‌‌تواند انتشار کلی گازهای گلخانه‌ای ناشی از مشاغل، محصولات یا خدمات را کاهش دهد. فن‌‌‌آوری اطلاعات سبز و پردازش ابری می‌‌‌توانند نقش کلیدی را در کاهش تأثیرات کلی محیطی خدمات مبتنی بر فن‌آوری ارتباطات و اطلاعات گوناگون ایفا بکند در حیطه‌‌‌های آموزش و تحقیق، مشاغل، دولت و غیره که به‌‌‌طور فزاینده‌‌‌ای به دسترسی و استفاده از اطلاعات دیجیتالی وابسته‌‌‌اند بیشتر از سایر حیطه‌‌‌ها از این نوع اطلاعات بهره می‌‌‌گیرند. بااین‌وجود تابه‌حال هیچ تحقیق اصولی در زمینه ایجاد سیستم‌‌‌ها و خدمات بازیافت سبز انجام نشده است و تحقیق حاضر چالش‌های عمده در زمینه‌‌‌ی ایجاد سیستم‌‌‌ها و خدمات بازیابی اطلاعات سبز را مطرح کرده و دو روش متفاوت برای برآورد مصرف انرژی و انتشار گازهای گلخانه‌‌‌ای متناظر با آن در سیستم یا سرویس‌‌‌های بازیابی اطلاعات را پیشنهاد می‌کند. همچنین مقاله‌‌‌ی حاضر چهار موضوع تقویت‌کننده بازیابی اطاعات سبز یعنی استاندارد ساختن، به اشتراک گذاشتن، استفاده مجدد و رفتار سبز را پیشنهاد می‌کند. تحقیقات بیشتر و مرتبط جهت دستیابی به این عوامل با هدف ایجاد سیستم‌‌‌ها و سرویس‌‌‌های بازیابی اطلاعات سبز نیز ذکر می‌‌‌شوند.

کلیدواژه‌ها: بازیابی اطلاعات سبز – پایداری زیست‌محیطی – پردازش ابری –بازیابی اطلاعات – توسعه پایدار

مقدمه:

بازیابی اطلاعات IR^۴ که زمانی مورد توجه افراد معدودی که بیشتر درگیر در فعالیت‌‌‌های علمی مانند آموزش و پژوهش بودند، حال بخش مهمی از فعالیت‌‌‌های روزمره همه افراد شده است هر بار که در شبکه، کتابخانه دیجیتالی و یا پایگاه داده‌‌‌ها، اطلاعات را جستجو می‌‌‌کنیم از یک ابزار بازیابی اطلاعات مانند موتور جستجو استفاده می‌‌‌کنیم. اگرچه استفاده از ابزارهای بازیابی اطلاعات در دو دهه گذشته از زمان ظهور و گسترش شبکه و کتابخانه‌‌‌های دیجیتالی افزایش یافته است، پژوهش و صنعت بازیابی تقریباً به مدت پنج دهه وجود داشته است که در این مدت ساختن ابزارها و تکنیک‌‌‌های «بهبود فرایند بازیابی اطلاعات در شبکه و حتی در یک کامپیوتر واحد (جستجو در Desktop) یا مجموعه‌‌‌ای از کامپیوترها (جستجوی شبکه‌ای) و همچنین جستجو در پایگاه داده‌‌‌های خیلی بزرگ مانند کتابخانه‌‌‌ها (جستجوی پایگاه داده‌‌‌ها) زمینه‌هایی بودند که پژوهش و صنعت بازیابی اطلاعات را درگیر خودساخته‌اند. همچنین تکنیک‌‌‌های بازیابی اطلاعات جهت شناسایی پیوند‌‌‌های کلیدی در درون اسناد حقوقی، داده‌‌‌های ژنومیکس و اسپام» مورد استفاده قرار گرفته‌اند(Tassey, Rowe, Wood, Link, & Simoni, 2010) امروزه هر ماه میلیاردها جستجو انجام می‌‌‌دهیم تا اطلاعاتی را در شبکه ، کاتالوگ‌‌‌های کتابخانه‌‌‌ای و پایگاه داده‌‌‌ها ، کتابخانه‌‌‌های دیجیتالی ، بایگانی‌‌‌های مؤسسات ، کتاب‌‌‌های الکترونیکی و غیره پیدا  کنیم در فراسوی هر جستجو یک سیستم بازیابی اطلاعات وجود دارد که اطلاعات مورد نیازمان را فراهم می‌‌‌سازد . سیستم‌‌‌های بازیابی اطلاعات در تمام مراحل ایجاد و مدیریت استفاده از سیستم به‌‌‌طور گسترده‌‌‌ای از فن‌‌‌آوری ارتباطات و اطلاعات بهره می‌‌‌گیرند و چنین استفاده گسترده‌‌‌ای تأثیرات محیطی نامساعدی را برجا می‌‌‌گذارد  تولید و نابودی تجهیزات فن‌‌‌آوری ارتباطات ،گازهای مضری به نام گازهای گلخانه را ایجاد می‌کند ( گازهای گلخانه‌‌‌ای واژه‌ای است که برای سنجش تأثیرات محیطی یک محصول یا خدمات بکار می‌رود که بعداً در این  مقاله بحث خواهد شد ) جهت به کار انداختن تجهیزات فن‌آوری ارتباطات و اطلاعات لازم است از انرژی استفاده کنیم که مقدار قابل توجهی گاز گلخانه‌‌‌ای تولید می‌کند به عبارت دیگر از آنجایی که در زندگی روزمره خود به‌‌‌طور فزاینده‌ای جهت دستیابی و استفاده از شکل‌‌‌های مختلف اطلاعات دیجیتالی به سیستم‌‌‌های بازیابی اطلاعات وابستگی پیدا  می‌‌‌کنیم ، به دلیل استفاده بیشتر از فن‌آوری ارتباطات و اطلاعات و انرژی ، آسیب‌‌‌های محیطی بیشتری را سبب می‌‌‌شویم . در نتیجه می‌‌‌توان بحث کرد که لازم  است روشی برای ایجاد سیستم‌ها و خدمات بازیابی اطلاعات ابداع کنیم که از لحاظ محیطی پایدار باشند .

در مقاله حاضر واژه بازیابی اطلاعات در مفهوم کلی آن مورد استفاده قرار می‌گیرد: این واژه به همه فعالیت‌‌‌هایی اشاره دارد که در فرآیند دستیابی به اطلاعات از آن‌ها استفاده می‌‌‌شود یعنی از تولید و پردازش اطلاعات ورودی گرفته تا جستجو، بازیابی و استفاده. بازیابی اطلاعات برای اینکه پایدار باشد باید سبز باشد و چنین سیستم یا خدمات بازیابی اطلاعات سبز باید کمترین گاز گلخانه‌ای را در تمام فعالیت‌‌‌های خود تولید کند: از تولید ورودی گرفته تا پردازش و دست‌‌‌یابی و استفاده از اطلاعات. این مقاله درصدد است به این پرسش اساسی پاسخ دهد که: چطور می‌‌‌توانیم بازیابی اطلاعات سبز پایداری داشته باشیم و در انجام این کار می‌خواهد دستورالعمل پژوهشی برای بازیابی اطلاعات سبز را ایجاد کند. این مقاله ابتدا به تغییر آب‌وهوا و پایداری محیطی می‌‌‌پردازد سپس در این راستا، مفهوم بازیابی اطلاعات سبز را که باید از لحاظ اقتصادی، محیطی و اجتماعی پایدار باشد پیشنهاد می‌کند. اگرچه این مقاله عمدتاً روی پایداری محیطی تمرکز دارد، چنین استدلال می‌‌‌شود که با ایجاد سیستم‌ها و خدمات بازیابی اطلاعات سبز بر طبق اصول فن‌آوری اطلاعات و سیستم‌‌‌های اطلاعات سبز و همچنین فن‌‌‌آوری پردازش ابری، این امکان وجود دارد که به درجه‌‌‌ای از پایداری اقتصادی دست پیدا کند. همچنین موضوع پایداری اجتماعی، بازیابی اطلاعات سبز مخصوصاً در رابطه با مفهوم رفتار کاربر سبز بحث می‌‌‌شود که یکی از شرایط و زمینه‌‌‌های لازم برای فن‌‌‌آوری اطلاعات و سیستم اطلاعات سبز است. به‌عنوان نمونه‌‌‌ای پژوهشی در زمینه بازیابی اطلاعات سبز این مقاله به مسائل پژوهشی مرتبط گوناگون در زمینه‌های توسعه پایدار پرداخته و توجه خاصی به پایداری محیطی انتخاب شده، فن‌آوری اطلاعات سبز و ادبیات پردازش ابری که از پایگاه داده‌های دانش ISI و Scopus توجه خاص دارد. این مقاله هم‌‌‌چنین به برخی گزارش‌های ارائه شده در زمینه‌‌‌ی پردازش ابری مانند گزارش‌‌‌های ارائه شده از سوی موسسه ملی استاندارد و فن‌‌‌آوری آمریکا، گزارش برکلی در مورد پردازش ابری و اقدامات اخیر کمیته مشترک سیستم‌‌‌های اطلاع‌‌‌رسانی در بریتانیا در زمینه‌‌‌ی پردازش ابری، گزارش‌های هارگریو در مورد قوانین مالکیت فکری (IP) در بریتانیا و تعدادی از رویکردهای پژوهشی نوین اتخاذ شده توسط موسسه سورفنت، جهت افزایش همکاری‌‌‌های اینترنتی در زمینه‌‌‌های آموزش و بخش پژوهش در هلند می‌‌‌پردازد. پیشنهاد می‌‌‌شود که رویکرد تحلیل دوره حیات (LCA) استفاده شود که جهت برآورد پخش گازهای گلخانه‌‌‌ای یک محصول یا سرویس مورد استفاده قرار می‌‌‌گیرد تا مصرف انرژی و در نتیجه انتشار گازهای گلخانه‌‌‌ای سیستم یا خدمات بازیافت اطلاعات برآورده شود. بااین‌وجود با توجه به پیچیدگی‌ها و ماهیت وابسته به منابع رویکرد تحلیل دوره‌ی زندگی (LCA)، مخصوصاً برای سنجش مصرف انرژی یک سیستم بازیافت اطلاعات، رویکردی نسبتاً ساده و جایگزین پیشنهاد می‌‌‌شود که در پژوهشی در برکلی، جهت برآورد مصرف انرژی اینترنت مورد استفاده قرار گرفته است (Raghavan & Ma, 2011)

مسائل مربوط به پایداری تغییرات آب‌وهوا

همان‌طور که قبلاً بحث شد تأثیرات محیطی یک محصول یا خدمات بر اساس میزان انتشار گازهای گلخانه‌ای سنجیده می‌‌‌شود تعاریف مختلفی از گازهای گلخانه‌ای ارائه شده است که فقط بعضی از آن‌ها درباره انتشار دی‌اکسید کربن (co2) صحبت می‌‌‌کنند ولی تعریف گسترده‌ی این واژه نه‌تنها شامل (co2) است بلکه دیگر گازهای مضر مانند نیتروزوکسید، ازن، هیدروکربن و کلروفلوروکربن ها و کربن سیاه را نیز شامل می‌شود(Wiedmann & Minx, 2008)  اما انتشار گازهای گلخانه‌‌‌ای اغلب در مقیاس تن (۱۰۰۰kg) از گاز (co2) دی‌اکسید کربن تعریف می‌شود (mtco2e) که رقمی ترکیبی برای انتشار همه گازهای مضر است اما به معادل co2  خود تبدیل شده است . (IPCC, 2007a). .

توسعه پایدار سال‌هاست که موضوع نگرانی و موضوع پژوهش سازمان ملل شده است، کنفرانس سازمان ملل در زمینه‌‌‌ی محیط انسانی که در سال ۱۹۶۸ مجمع عمومی سازمان ملل آن را تصویب کرد در شهر استکهلم در ۱۹۷۲ برگزار شد یعنی در جایی که «پایداری موضوعی اساسی بود و به شکل این ایده بیان شده بود که ادغام رشد اقتصادی با حمایت از محیط‌زیست وجود دارد» (Nolin, 2010) اگرچه موضوع پایداری محیط‌زیست در طول چند سال گذشته توجه زیادی را به خود جلب کرده است ولی آن فقط یکی از اجزای توسعه پایدار است و دو جزء دیگر آن عبارت‌اند از: پایداری اقتصادی و پایداری اجتماعی. این اجزاء به یکدیگر وابسته‌اند چرا که برای توسعه پایدار لازم است نه‌تنها سیستم‌ها و خدماتی را ایجاد کنیم که از لحاظ محیطی پایدارند بلکه از لحاظ اقتصادی و اجتماعی نیز پایداری داشته باشند. پارامترهای مختلف برای دستیابی به پایداری اجتماعی و اقتصادی در سایت توسعه پایدار سازمان ملل (UNDSD) برشمرده شده‌‌‌اند. (UNDSD; UN, 2009)؛ اما اگرچه دسترسی به اطلاعات و استفاده مناسب از آن در توسعه پایدار نقش کلیدی دارد اهمیت اطلاعات در توسعه پایدار یا ناشناخته مانده و یا اینکه در جامعه اطلاعاتی و یا جامعه وسیع‌تر مورد پژوهش قرار نگرفته است.

موضوع پایداری محیطی، خیلی دیر در سطوح بین‌المللی، ملی و سازمانی مورد بحث قرار گرفته است. مجمع بین‌المللی تغییرات اقلیمی و آب‌وهوایی IPCC^۵ را در سال ۱۹۸۸ برنامه محیطی سازمان ملل UNEP^۶ و سازمان هواشناسی جهانی WMO^۷ به‌عنوان یک گروه، مجموعه‌ی مشاوره و پژوهشی علمی است که مسئولیت‌ها بازبینی و ارزیابی اطلاعات اقتصادی، اجتماعی، فنی و علمی تولید شده در سطح جهان درباره موضوع تغییرات آب‌وهوا را بر عهده دارد. چندین مطالعه و گزارش از سوی مجمع بین دولت‌ها در موضوع تغییر آب‌وهوا سال ۲۰۰۷ که با عنوان گزارش چهارم مورد ارزیابی IPCC نام گرفته است به‌طور گسترده شناخته شده و مورد بحث قرار گرفته است. این گزارش به‌طور مفصل آمار و ارقام انتشار گازهای گلخانه‌ای را ارائه داده و تأثیر آن‌ها در آب‌وهوای جهان در آینده را بحث کرده و زمینه‌های اصلی نگرانی را ذکر کرده است. هم‌چنین این گزارش چندین دستورالعمل برای دولت، سازمان‌ها و سیاست‌گذاران جهت مبارزه با موضوع تغییر آب‌وهوا را پیشنهاد می‌کند گزارش ارزیابی چهارم IPCC سه بخش دارد:

• بخش یک اصول علوم فیزیکی از گزارش به بحث درباره «درک موجود از علم فیزیکی، تغییرات آب‌وهوایی می‌پردازد که به نظر می‌رسد بیشتر در حیطه سیاست‌گذاران باشد» (IPCC, 2007 b). این گزارش نشان می‌دهد تغییرات آب‌وهوایی که در گذشته نزدیک رخ‌داده‌اند و اکنون نیز ادامه دارد بیشتر به دلیل فعالیت بشری است.
• بخش دوم گزارش تحت عنوان تأثیرات سازگاری و آسیب‌پذیری از بیش از ۲۹۰ هزار مورد داده استفاده می‌کند تا اسناد خیلی بیشتری را در مورد تأثیرات مشاهده شده‌ی حاصل از مطالعات موردی سال‌های اخیر را نشان بدهد (IPCC,2007 C). این گزارش نشانگر تأثیر تغییر آب‌وهوای بر روی جنبه‌های مختلف و آسیب‌پذیری آن‌هاست.
• بخش سوم گزارش تحت عنوان مقابله با تغییرات آب‌وهوا درصدد پاسخ دادن به پنج سؤال اصلی است:
• * چه‌کار می‌توانیم انجام دهیم تا تأثیرات تغییر آب‌وهوا را کاهش دهیم یا از آن اجتناب کنیم؟
• * هزینه‌های این اقدامات کدام‌اند و چه رابطه‌ای با هزینه‌های عدم اقدام دارد؟
• * برای تحقق یافتن کاهش چشمگیر جهت تثبیت غلظت گازهای گلخانه‌ای در جو زمین چقدر وقت داریم؟
• * اقدامات سیاست‌گذارانه که می‌توانند بر موانع اجرایی غلبه کنند کدم‌اند؟
• * چطور سیاست‌های مقابله با تغییر آب‌وهوا را می‌توان باسیاست‌های توسعه پایدار هماهنگ ساخت؟ (IPCC, 2007 D).

یکی از اسناد سیاست‌گذاری مهم در مورد تغییرات آب‌وهوا که برگرفته از گزارش‌های ارزیابی (IPCC) و تدابیر بعدی سازمان ملل و دولت‌های مختلف است تحت عنوان پروتکل کیوتو^[۸] شناخته شده است. این پروتکل در یازده سپتامبر ۱۹۹۷ در شهر توکیو ژاپن ابداع شد و در ۱۶ فوریه ۲۰۰۵ اجرایی شد. این پروتکل اهداف الزام‌آوری را برای ۳۳ کشور صنعتی و اتحادیه اروپا برای کاهش پخش گازهای گلخانه‌ای به میزان ۵ درصد نسبت به میزان پخش آن در ۱۹۹۰ در مقایسه با دوره پنج‌ساله ۲۰۰۸ تا ۲۰۱۲ نشان داده است (۲۰۱۱، UNFCCC) در نتیجه بسیاری از کشورها امروزه تدابیر و راهبردهای جدیدی را برای کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای خود اتخاذ کرده‌اند و چندین هدف‌گذاری انجام شده است همان‌طور که بحث خواهد شد استفاده مناسب از ICT^۹ در بخش‌های مختلف یکی از روش‌های کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای در بخش مشاغل و صنایع بوده است؛ اما سیستم‌ها و خدماتی که از ICT استفاده گسترده‌ای را می‌کنند نیز باید تغییر داد تا هدف کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای در همه مشاغل، صنایع و دولت‌ها برآورده شود. تحقیقات نشان می‌دهند که استفاده‌ی فزاینده از فن‌آوری اطلاعات و ارتباطات (ICT) در شکل فعلی‌اش از لحاظ محیطی پایدار نیست. برآورد می‌شود که سطح تأثیرگذاری ICT در حال حاضر دو درصد انتشارات گازهای گلخانه‌ای را در جهان شامل می‌شود. تا ۲۰۲۰ تقریباً دو برابر خواهد شد (گزارش گروه آب‌وهوا شناسی، ۲۰۰۸) همچنین همان گزارش نشان می‌دهد که استفاده مناسب از فن‌آوری اطلاعات سبز می‌تواند سطح جهانی انتشار گازهای گلخانه‌ای را تا سال ۲۰۲۰ به‌اندازه ۱۵ درصد کاهش دهد و صرفه‌جویی در زمینه استفاده مناسب از انرژی را تا بیش از ۵۰۰ میلیارد یورو سبب شود.((۲۰۰۸) et al., 2011) . پژوهش‌های انجام یافته در زمینه علوم و فن‌آوری اطلاعات نشان می‌دهد که چطور میزان کربن ناشی از فن‌آوری ارتباطات و اطلاعات می‌تواند به شکل‌های مختلف کاهش یابد . مثلاً کاهش از طریق :

• ایجاد نرم‌افزارهای پیچیده‌تر و سیستم‌های تجاری که به کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای توسط مشاغل کمک می‌کند.
• با ایجاد فن‌آوری‌های جدید و بهتر برای تولید تجهیزات فن‌آوری ارتباطات و اطلاعات و زیرساخت‌ها.
• با به اشتراک گذاشتن زیرساخت‌های فن‌آوری ارتباطات و اطلاعات و پردازش و بهینه‌سازی استفاده از کامپیوتر و منابع شبکه‌ای و همچنین کاهش مصرف ICT (برای مثال مراجعه شود به(Baliga, Ayre, Hinton, & Tucker, 2011; Jenkin, Webster, & McShane, 2011) آدم براست و همکاران ، ۲۰۰۹ ،

بااین‌وجود تابه‌حال تقریباً هیچ تحقیقی برای برآورد کردن میزان کربن سیستم‌ها و خدمات بازیابی اطلاعات که به‌طور فزاینده‌ای، بخش اساسی از زندگی و فعالیت‌های روزمره ما شده‌اند صورت نگرفته است. این موضوع می‌تواند دو دلیل داشته باشد اولاً برآورد میزان کربن تولید شده در شکل‌های گوناگون سیستم‌ها و خدمات بازیابی اطلاعات که هرروزه برای دستیابی به اطلاعات گوناگون مورد استفاده‌اند سخت است. ثانیاً: سیستم‌های بازیابی اطلاعات اغلب در یک مجموعه خدمات وسیع‌تر مانند خدمات جستجوی شبکه یا درون کتابخانه‌ی دیجیتالی، خدمات شبکه‌ای اجتماعی و یا خدمات پایگاه داده‌ها در یک کتابخانه اقدام شده‌اند؛ بنابراین محاسبه‌ی میزان کربن خروجی از خدمات بازیابی اطلاعات جدا از کل خدمات دیجیتالی ممکن است آسان نباشد.

مقاله‌ی حاضر پیشنهاد می‌کند که جهت شناسایی مراحل و اجزای مختلف سیستم یا خدمات بازیابی اطلاعات از رویکرد تحلیلی ارزیابی چرخه‌ای حیات LCA; ISO-14040, 2006^۱۰ می‌تواند استفاده شود؛ و بدین ترتیب عوامل متناظر و تأثیر آن‌ها بر روی آمار و ارقام انتشار گازهای گلخانه‌ای در سیستم بازیابی اطلاعات شناسایی شود. برای مثال این رویکرد ممکن است جهت انجام چندین مطالعه موردی برای دسترسی آزاد و مخزن کتابخانه‌های سازمانی، کتاب‌های الکترونیکی خاص و ژورنال‌های الکترونیکی و غیره مورد استفاده قرار گیرد تا عوامل اصلی که سبب انتشار گازهای گلخانه‌ای می‌شوند شناسایی شوند بنابراین تدابیر اتخاذ شده برای کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای و ایجاد سیستم بازیابی اطلاعات سبز باید بکار برود. تحلیل چرخه‌ای حیات هم‌چنین در نهایت، انتشار گازهای گلخانه‌ای از سیستم بازیابی اطلاعات را کاهش می‌دهد و بنابراین به ما کمک می‌کند که سیستم بازیافت سبز را ایجاد کنیم اما با توجه به نیازمندی به منابع و پیچیدگی فرآیندهای زیرین روشی نسبتاً ساده و جایگزین جهت برآورد مصرف انرژی و انتشار گازهای گلخانه‌ای از سیستم‌ها و خدمات بازیافت اطلاعات نیز پیشنهاد می‌شود:

اثرات زیست‌محیطی اطلاعات: بعضی آمار و ارقام اساسی

اگرچه تابه‌حال جهت تعیین تأثیرات محیطی سیستم‌ها و خدمات اطلاع‌رسانی تحقیقات کمی صورت گرفته می‌توان داده‌هایی از تحقیقات مرتبط جمع‌آوری کرد و تصویر کلی به دست آورد

اگرچه پژوهش و توسعه کتابخانه‌های دیجیتالی و خدمات اطلاع‌رسانی هم‌زمان اینترنتی و پایگاه داده‌ها در طول دو دهه گذشته خیلی افزایش‌یافته، بخش عمده‌ای از خدمات و صنعت اطلاع‌رسانی هنوز مبتنی بر منابع اطلاعاتی چاپ‌شده‌ای است که میزان قابل‌توجهی از گازهای گلخانه‌ای را تولید می‌کند جدول یک تأثیرات محیطی اطلاعات چاپ‌شده بر روی محیط واقعی را فراهم می‌کند،

جدول ۱

انتشار گازهای co2 از کتاب‌های چاپ‌شده
بازار کتاب‌های چاپ‌شده (آمار سالیان)	انتشار گازهای گلخانه‌ای در مقیاس میلیون تن	معادل انتشار سالیانه از نیروگاه‌ها
بریتانیا: میزان کتاب‌فروش رفته: ۶/۲۳۵ میلیون	۸/۱۳ – ۹/۱۸	Booktrade.info, 2010
آلمان: بیشت از یک میلیارد جلد تولیدشده	۳/۸۰ – ۷/۵۸	Booktrade.info, 2010
ایالات‌متحده: ۱۵/۴ میلیارد کتاب تولیدشده	۳/۳۳ – ۷/۲۴۳	Eco-Libris, 2007
استرالیا: ۸/۶۴ میلیون جلد	۲/۵ – ۸/۳	Nielsen Book, 2010

 

A: بر اساس آمار Clean Teach (ریچ، ۲۰۰۹)

B: بر اساس آمار مدیریت مدرسه باب کوک (ریچ، ۲۰۰۹)

C: بر اساس یک نیروگاه معمولی در بریتانیا (کارما، ۲۰۰۷)

(برای جزئیات بیشتر به (Chowdhury, 2010) مراجعه شود.

با بررسی آمار انتشار گاز CO2 که در جدول ۱ نشان داده شده است می‌توان فهمید که انتشار گازهای گلخانه‌ای ناشی از تولید کتاب در ایالات‌متحده و آلمان به‌تنهایی برابر تقریباً ۶/۰ انتشار گازهای گلخانه در کل کشور می‌شود و انتشار سالیانه گازهای گلخانه‌ای حاصل از تولید کتاب در ایالات‌متحده و آلمان به‌تنهایی برابر با ۱/۰ انتشار گازهای گلخانه‌ای کل دنیاست (Chowdhury, 2012) این آمار به‌طور واضح نشان می‌دهد که کتب چاپ‌شده مقدار قابل‌توجهی گاز گلخانه‌ای تولید می‌کند و بنابراین برای ارائه خدمات اطلاع‌رسانی سبز باید این کار را با چاپ زدایی انجام دهیم یعنی به‌جای مطالب چاپ‌شده از روش‌های دیجیتالی برای ارائه اطلاعات استفاده کنیم؛ اما این کار سبب خواهد شد که تقاضا برای اینترنت و سیستم‌های بازیابی اطلاعات و در نتیجه فناوری ارتباطات و اطلاعات افزایش یابد که سبب افزایش انرژی شده، منجر به تولید گازهای گلخانه‌ای بیشتر خواهد شد.

اما فن‌آوری ارتباطات و اطلاعات چقدر انرژی مصرف می‌کند و چقدر گاز گلخانه‌ای تولید می‌کند؟ همان‌طور که پیش‌تر در این فصل ذکر شد ICT دو درصد انتشار گازهای گلخانه‌ای در جهان را سبب می‌شود. برآورد مصرف انرژی اینترنت به علت ابعاد جهانی آن و تنوع تجهیزات و ابزارهای مورد استفاده جهت ساخت، مدیریت و دستیابی به اینترنت و خدمات مختلف آن فرآیند پیچیده‌ای است. یک تحقیق اخیر در برکلی (Raghavan & Ma, 2011) با اذعان به پیچیدگی این کار و احتمال خطای زیاد چنین برآورد می‌کند که اینترنت بین ۱۷۰ تا ۳۰۷ گیگا وات برق مصرف می‌کند که معادل ۱۰۱ تا ۹/۱ درصد مصرف کل انرژی انسان‌هاست (که تصور می‌شود ۱۶ تراوات باشد) همچنین تصور می‌شود که ۵۳ درصد کل مصرف انرژی اینترنت به خاطر انرژی تجسم‌یافته است یعنی انرژی مصرف شده، کابل‌ها، کلیدها، مودم‌ها و غیره) که برای تولید، مدیریت و مصرف اینترنت مورد استفاده قرار گرفته است.

پژوهشی که توسط انجمن کامپیوتر استرالیا در ۲۰۱۰ انجام گرفت نشان داد که در ۲۰۰۹ کاربران ICT در استرالیا ۲۴۸/۱۳ میلیون کیلو وات برق مصرف کردند که معادل ۲۴۸/۱۴ میلیون تن گاز co2 تولید کرد که تقریباً ۵/۲ درصد کل گاز co2 تولید شده در استرالیا را شامل می‌شود (که ۵۳۹ میلیون تن است). پژوهش برکلی(Raghavan & Ma, 2011) خاطر نشان می‌سازد که صفحه مونیتور کامپیوترها و لپ تاب‌ها تقریباً نصف مصرف کل انرژی اینترنت را شامل می‌شود این موضوع پیامدهای مهمی را برای تحقیق در مورد بازیابی اطلاعات سبز در بردارد که بعداً در این مقاله بحث خواهد شد .

در ۲۰۱۰ مصرف کل برق شرکت گوگل معادل ۲۶/۲ میلیون مگاوات گزارش شده (Albanesius, 2011)از آنجایی که گوگل در بسیاری از کشورها عملیات و سرورهای عمده‌ای دارد و آن‌ها منابع انرژی گوناگونی دارند که میزان انتشار گازهای گلخانه‌ای‌شان زیاد است تبدیل دقیق آمار مصرف انرژی آن‌ها به معادل میزان انتشار گازهای گلخانه‌ای‌شان سخت است ، اما با بررسی میزان انتشار گازهای گلخانه‌ای در نیروگاه‌های بریتانیا یعنی جایی که ۱۷۸۵ نیروگاه معادل ۳۷۰ میلیون مگاوات انرژی تولید کرده و ۲۲۷ میلیون تن co2  را منتشر می‌کنند (CARMA, 2007) می‌توان برآورد کرد که انتشار گازهای گلخانه‌ای گوگل ۱۳۸۶ میلیون تن است . این یک برآورد محتاطانه است چرا که نیروگاه‌ها در بسیاری از کشورها برای هر مگاوات برق میزان بیشتری از گازهای گلخانه‌ای را تولید می‌کند . (در مقایسه با بریتانیا )و این موضوع بستگی دارد به منبع انرژی ( زغال‌سنگ ، انرژی هسته‌ای ، باد و غیره ) . بااین‌وجود می‌توانیم میزان تقریبی انتشار کربن در نتیجه‌ی فعالیت‌های گوگل را به دست بیاوریم . شرکت گوگل با تأخیر زیادی به سمت استفاده از منابع نیروی  زیست محیط پسندتر بیشتری جهت انجام فعالیت‌های خود حرکت می‌کند که این موضوع میزان کربن تولیدی ناشی از فعالیت‌های آن‌ها را کاهش خواهد داد .

اما چطور می‌توانیم مصرف کل انرژی گوگل را با فعالیت‌های بازیابی اطلاعات آن ربط دهیم، چنین برآورد می‌شود که تقریباً در هر ثانیه ۳۴ هزار مورد جستجو در هرماه ۸۸ میلیارد مورد جستجو و در هر سال دقیقاً بیش از یک تریلیون (۱۰۵۸ میلیارد) جستجو در گوگل انجام می‌شود هر مورد جستجو در گوگل تقریباً ۴/۱ گرم co2 تولید می‌کند. آمار واقعی کمی کمتر از این خواهد بود چون با وجود اینکه کار اصلی گوگل جستجو است ولی آن خدمات زیاد دیگری نیز دارد و آن‌ها نیز برق مصرف می‌کنند؛ اما این آمار کمی بیشتر از آمار چند وقت پیش ارائه شده توسط گوگل است این موضوع در اخبار بی‌بی‌سی به شکل زیر گزارش شده است:

فیزیکدان آمریکایی آلکس ویسیز – گراس ادعا می‌کند که یک جستجوی معمولی با گوگل بر روی صفحه کامپیوتر حدود ۷ گرم دی‌اکسید کربن تولید می‌کند؛ اما این را گوگل رد کرد گوگل معتقد است که یک جستجوی معمولی فقط ۲/۰ گرم دی‌اکسید کربن تولید می‌کند (BBC News, 2009).

بین این دو آمار که در بالا اشاره شد تفاوت وجود دارد: برآورد اول (توسط فیزیکدان آمریکایی) برآوردی است که در مورد یک جستجو برای بازیابی اطلاعات در گوگل درحالی‌که برآورد دوم (که توسط گوگل اشاره شده) میزان کربن تولیدی در یک جستجوی خاص را تخمین زده است. برآورد دقیق مصرف انرژی و هزینه‌های آن طی یک مورد جستجوی بازیابی اطلاعات و میزان کلی مصرف انرژی و تأثیر محیطی سیستم یا خدمات بازیابی اطلاعات خاص فرآیند پیچیده‌ای است چرا که نه‌تنها باید آمار مصرف انرژی ارائه کننده خدمات (مثل گوگل در این مثال) را برآورد کنیم بلکه برآورد هزینه‌های انرژی تجسم‌یافته، مهم‌تر و به همان اندازه سخت است؛ یعنی برآورد هزینه همه تجهیزات و خدمات مورد استفاده جهت ساخت و مدیریت خدمات جستجو علاوه بر هزینه‌ی انرژی همه‌ی تجهیزات و امکانات ICT که برای دستیابی به خدمات مورد استفاده‌اند مانند سرورها، صفحه کامپیوتر و لپ تاب، شبکه‌ها، دستگاه‌ها، مودم‌ها و غیره در کنار هزینه‌های مصرف انرژی پریزها برای هرکدام از این تجهیزات و امکانات. بااین‌وجود فن‌آوری اطلاعات سبز و پردازش ابری می‌تواند نقش مهمی را در کاهش انرژی یا هزینه‌های تجسم‌یافته ایفا نماید.

۴-فن‌آوری اطلاعات سبز و پردازش ابری

فن‌آوری اطلاعات سبز اشاره دارد بر اقدامات و برنامه‌هایی که به‌طور مستقیم یا غیر مستقیم موضوع پایداری محیطی را بررسی می‌کنند. (Jenkin et al., 2011). هدف فن‌آوری اطلاعات سبز کاهش تأثیرات محیطی کلی ICT  با اتخاذ تدابیر  مختلف است که شامل اتخاذ رویکردهای سازگار با محیط جهت تولید و استفاده از تجهیزات  و امکانات فن‌آوری ارتباطات و اطلاعات با هدف بهینه‌سازی استفاده از آن تجهیزات و زیرساخت‌های شبکه‌ای هستند تا مصرف انرژی در هرمرحله ای کاهش پیدا کند .

پردازش ابری یکی از مناسب‌ترین گزینه‌ها برای تحقق هدف فن‌آوری اطلاعات سبز است که عبارت است از کاهش هزینه‌های محیطی و اقتصادی فن‌آوری ارتباطات و اطلاعات با به اشتراک گذاشتن منابع شبکه‌ای و پردازشی (برای نمونه مراجعه شود به (T OGRAPH & Morgens, 2008); (Vaquero, Rodero-Merino, Caceres, & Lindner, 2008)، موسسه ملی استاندارد و تکنولوژی آمریکا پردازش ابری را به شکل زیر تعریف می‌کند:

پردازش ابری مدلی است برای دسترسی به شبکه آنی، مناسب و در دسترسی به مجموعه مشترک منابع پردازش پیکربندی شده (مثلاً شبکه‌ها، سرورها، حافظه‌ها، اپلیکیشن ها و خدمات) که می‌تواند به‌سرعت فراهم شوند و با کمترین تلاش مدیریتی یا تعامل با ارائه‌دهنده‌ی خدمات اینترنتی انجام شود. (Peter Mell & Tim Grance, 2011). خدمات پردازش ابری در سطوح مختلف موجودند. از استفاده از زیرساخت‌های پردازشی مشترک که با عنوان زیرساخت به‌عنوان خدمات Iaas^۱۱ گرفته تا به اشتراک گذاشتن سخت‌افزار و دیگر منابع پردازشی برای ساختن اپلیکیشن ها که به‌عنوان سکو به‌عنوان خدمات Paas^۱۲ شناخته شده است و هم‌چنین به اشتراک گذاشتن همه‌ی منابع شبکه‌ای و پردازشی مانند نرم‌افزارها که با عنوان نرم‌افزار به‌عنوان سرویس Saas^۱۳ شناخته شده است(Chang, Tsai, Huang, & Huang, 2010) (Peter Mell & Tim Grance, 2011) ،   (Manifesto, 2009)هرکدام از خدمات ابری  شامل سطوح گوناگونی از به اشتراک گذاشتن منابع هستند و ممکن است برای انواع مختلف کامپیوتر و راه‌حل‌های سیستمی /نرم‌افزاری مناسب باشد . مزایای محیطی و اقتصادی پردازش ابری  ناشی از استفاده‌ی مشترک از منابع شیکه ای و پردازشی بوده با توجه به سطح خدمات انتخاب شده ممکن است درجات متفاوتی از استفاده مشترک از شبکه ، سخت‌افزار ، نرم‌افزار و همچنین اپلیکیشن ها و ابزارهای مختلفی را در بر بگیرد . از یک‌سو فرصت استفاده‌ی مشترک از منابع باعث می‌شود که  مصرف‌کننده مجبور نباشد سرمایه‌گذاری اولیه‌ی قابل توجهی را برای ایجاد زیرساخت‌های فن‌آوری ارتباطات و اطلاعات نیاز داشته باشد ، اما از سوی دیگر  به علت به  اشتراک گذاشتن هزینه کلی پردازش به‌طور قابل‌توجهی کاهش می‌یابد ، آمار و ارقامی که برای صرفه‌جویی از لحاظ زیرساخت‌های مشترک و کاهش هزینه‌های  انرژی از پردازش ابری در گزارش برکلی در مورد پردازش ابری آمده است.  (Fox et al., 2009).

 فواید محیطی پردازش ابری ممکن است ناشی باشد از:

• مصرف انرژی کاهش یافته توسط سرور که از طریق استفاده از منابع پردازشی حاصل می‌شود یعنی با استفاده از قدرت پردازش کامل فقط در هنگام نیاز و این با استفاده از تکنیک‌هایی مانند برنامه‌ریزی ساعات خواب و مجازی‌سازی منابع پردازشی به دست می‌آید (Baliga et al., 2011; Liu, Zhao, Liu, & He, 2009).
• کاهش مصرف انرژی شبکه‌ای که با استفاده‌ی بهینه از منابع حاصل می‌شود مثلاً با حجم خیلی بالای ترافیک که استفاده‌ی انرژی شبکه‌ای را توجیه می‌کند(Baliga et al., 2011) (Peter Mell & Timothy Grance, 2011)
• کاهش مصرف انرژی از طرف مصرف‌کننده و یا مشتری که از طریق انجام بیشتر فعالیت‌های پردازشی و نرم‌افزاری در مرکز داده‌های ابری به‌جای خود کاربر انجام می‌شود این کار، کاربران را قادر می‌سازد از آنچه «مشتری لاغر» نامیده می‌شود استفاده کرد. این مفهوم اشاره دارد به استفاده از وسایل پردازشی که قدرت پردازش و مصرف انرژی حداقل دارند(Baliga et al., 2011) (Mell & Grance, 2012)

بنابراین با استفاده از فن‌آوری‌های پردازش ابری این امکان وجود دارد که هزینه‌های انرژی تجسم‌یافته را کاهش دهیم و به میزان قابل توجهی از پایداری محیطی و اقتصادی برای فن‌آوری ارتباطات و اطلاعات دست‌یافته در نتیجه به سیستم‌ها و خدمات بازیابی اطلاعاتی که به‌طور گسترده از فن‌آوری ارتباطات و اطلاعات استفاده می‌کنند دست پیدا کنیم. به این دلیل است که استفاده از فن‌آوری و معماری پردازش ابری در کشورهای مختلف جهت فراهم‌سازی خدمات اطلاع‌رسانی پایدار مدنظر است. در بریتانیا کمیته‌ی سیستم‌های اطلاع‌رسانی مشترک (JISC) ایده‌ی استفاده از فن‌آوری پردازش ابری جهت فراهم‌سازی خدمات دسترسی به اطلاعات برای آموزش عالی در کشور را فراهم می‌کند. (JISC, 2011a, 2011b, 2011c). برخی دانشگاه‌های آمریکا، امروزه تدابیری را اتخاذ می‌کنند تا سیستم‌های پردازش ابری را برای مدیریت داده‌ها و اطلاعات پژوهشی ابداع کنند. مثلاً موسسه پردازش دانشگاه شیکاگو و لابراتوار ملی آزگون تلاش دارند سیستمی به نام دنیای آنلاین ایجاد کنند که «منطق مدیریت داده‌ها» را به اجرا بگذارد یعنی ذخیره محلی داده‌ها و آمازون و همچنین مجوز دانشگاهی برای معتبر سازی و کمک گرفتن از یک سری پژوهشگران دانشگاه شیکاگو و آزگون و آزمایشگاه‌های آن‌ها (آزمایشگاه‌های بزرگ و کوچک از رشته‌های مختلف(Foster, 2011) هم‌چنین در هلند گروه سرفنت که یک گروه ملی برای ترغیب استفاده از فن‌آوری ارتباطات و اطلاعات در آموزش و تحقیق است نیز تدابیری را برای تشویق استفاده از پردازش ابری در آموزش عالی و پژوهشی اتخاذ می‌کند . (SURFnet, 2011).

پردازش ابری و پژوهش در زمینه بازیابی اطلاعات

پژوهشی ساده در تاریخ ۳۰/۰۸/۲۰۱۱ در مورد پردازش ابری و بازیابی اطاعات ۵۲ مورد از طرف پایگاه استنادی Scopus و ۶۹ مورد از طرف پایگاه داده‌های دانش جهانی ISI درخواست دسترسی اطلاعات دریافت کرد. مشخص شد که این زمینه از تحقیق خیلی جدید است چون اولین نتایجی که جستجو در پایگاه اسکوپوس نشان داد متعلق بود به ۲۰۰۸. توزیع کلی نتایج در اسکوپوس به شرح زیر بود: ۱۵ مقاله در ۲۰۱۱ چاپ شده بود (تا آگوست ۲۰۱۱)، ۳۰ مقاله در ۲۰۱۰ چاپ شده بود، ۶ مقاله در ۲۰۰۹ و تنها یک مقاله در ۲۰۰۸ به چاپ رسیده بود. همه این مقالات در مفهوم واقعی خود در مورد پردازش ابری و بازیافت اطلاعات نبودند اما موضوعات مختلف در زمینه پردازش ابری و مسائل گوناگون مدیریت اطلاعات، بازیابی اطلاعات، مدل‌های تجاری برای به اشتراک گذاشتن اطلاعات و منابع و غیره را مورد بررسی قرار داده بودند؛ اما بعضی از مقالات صرفاً در مورد بازیابی اطلاعات و مسائل دسترسی به آن در محیط پردازش ابری متمرکز بودند. مثلاً:

• (Shih, Tseng, & Yang, 2011) موضوع بازیافت منابع یادگیری را در مفهوم پردازش ابری مورد بحث قرار می‌دهد.
• (Bales, Sohn, & Setlur, 2011) رفتار دسترسی به اطلاعات را با استفاده از تلفن همراه و دیگر ابزارهای پردازشی مخصوصاً گوشی‌های هوشمند و کامپیوترها را مورد بحث قرار می‌دهند.
• (Basirat & Khan, 2010) پیشنهاد می‌کند که ذخیره و بازیابی اطلاعات در پردازش ابری می‌تواند با رویکرد تشخیص الگوهای توزیعی انجام شود.
• (Teregowda, Urgaonkar, & Giles, 2010) پیشنهاد می‌کند که اجرای پردازش ابری می‌تواند عملکرد سرویس سایت سیر را که سرویس ارائه دهنده ایندکس بندی مرجع، متن کامل و فراداده‌های اسنادی وسیع از اسنادی که شبکه با استفاده از کامپیوتر و علوم اطلاع‌رسانی و رشته‌های مرتبط به دست آمده‌اند را بهبود ببخشد
• Yang, Kamata, and Ahrary (2009) سیستم بازیابی اطلاعات به نام NIR را پیشنهاد می‌کنند که یک سیستم بازیافت تصاویر مبتنی بر محتوا است که از پردازش ابری با منبع باز استفاده می‌کند.
• (Langer, 2011) بحث می‌کند که چطور پردازش ابری می‌تواند به محققان در زمینه ذخیره و بازیابی پایگاه داده‌های تصاویر پزشکی کمک کند.

این پژوهش‌ها نشان می‌دهد که محققان بازیابی اطلاعات به‌طور فزاینده‌ای پردازش ابری را فرصتی جدید برای توسعه پژوهش‌های خود می‌بینند. ولی همان‌طور که قبلاً بحث شد به‌طور کلی در مورد تأثیرات محیطی سیستم‌ها و سرویس‌های بازیابی اطلاعات، کمبود تحقیق وجود دارد. به‌طور دقیق‌تر تحقیقات کمی در مورد این موضوع انجام شده است که چطور سیستم‌ها و سرویس‌های بازیابی اطلاعات سبز می‌توانند ایجاد شوند تا مفهوم پایداری زیست‌محیطی در زمینه‌ی دسترسی و استفاده از اطلاعات گوناگون با کاربردهای مختلف در آموزش و تحقیق، تجارت و امور دولتی را تقویت کند. چالش اصلی به دلیل نبود روش ثابتی برای محاسبه آمار انتشار گازهای گلخانه‌ای توسط سیستم و سرویس بازیابی اطلاعاتی است که در داخل سرویس یا سیستم بزرگ‌تر قرار گرفته است. رویکرد تحلیل چرخه‌ی حیات (LCA) که برای برآورد مصرف انرژی و تأثیرات محیطی سرویس‌ها و محصولات مختلف مورد استفاده است ممکن است برای ارائه روشی جهت محاسبه‌ی انتشار گازهای گلخانه‌ای سیستم بازیابی اطلاعات مفید باشد و همچنین برای محاسبه‌ی گازهای گلخانه‌ای حاصل از سرویس بازیابی اطلاعات که شامل همه فعالیت‌هاست از پردازش اطلاعات ورودی یعنی محتوای دیجیتالی گرفته تا جستجو، دستیابی و استفاده از اطلاعات.

سنجش تأثیر زیست‌محیطی بازیابی اطلاعات: تحلیل دوره حیات

اگرچه پژوهش در زمینه‌ی فن‌آوری اطلاعات سبز و پردازش ابری در حال پیشرفت است تابه‌حال داده‌های تحقیقی معتبری در مورد تأثیرات سیستم‌ها و سرویس‌های بازیابی اطلاعات بر محیط‌زیست وجود نداشته است علت این موضوع تا حدودی به دلیل پیچیدگی‌های موجود بر فرآیند ارزیابی بوده است و بنابراین ایجاد دستور کار تحقیق در زمینه بازیابی اطلاعات سبز و پیگیری آن کاملاً ضروری است.

انتشار گازهای گلخانه‌ای توسط یک کالا یا سرویس با استفاده از آنچه ارزیابی دوره حیات (LCA) نامیده می‌شود صورت می‌گیرد (Finnveden et al., 2009) ISO-14040, 2006). . این روش ورودی انرژی و خروجی انتشار گازهای گلخانه‌ای را در طول زنجیره تولید مدنظر قرار می‌دهند یعنی از یافتن و استخراج مواد خام گرفته تا مراحل مختلف پردازش ، تولید ، ذخیره ، حل و نقل ، استفاده ، و دور انداختن (امحاء) . ارزیابی چرخه‌ی حیات مورد تائید استانداردهای سری ایزو ۱۴۰۰۰ است که نشانگر همفکری بین‌المللی در مورد رویه‌های تجاری و محیطی مطلوبی است که  می‌تواند توسط سازمان‌های سراسر دنیا در بافت خاص خودشان به کار گرفته شود . ISO, 2009). ،

اگرچه نرم‌افزار چرخه‌ی حیات را می‌توان طوری تغییر داد که به پایداری زیست‌محیطی دست پیدا کنیم، این موضوع یک زمینه‌ی نسبتاً جدید تحقیقی است و مقاله‌ای وجود دارد که به‌طور خاص در مورد استفاده از رویکرد ارزیابی چرخه‌ی حیات برای برآورد انتشار گازهای گلخانه‌ای با استفاده از نرم‌افزار چرخه‌ی حیات بپردازد. کارگاه بین‌المللی تحقیقات نرم‌افزاری و تغییرات آب‌وهوا WSRCC^۱۴ یکی از کارگاه‌هایی است که اخیراً معرفی شده و به موضوع پایداری زیست‌محیطی با مهندسی نرم‌افزار می‌پردازد. (WSRCC, 2011) Galster (2010 خاطرنشان می‌سازد که رویکرد چرخه‌ی حیات می‌تواند برای تعیین پایداری زیست‌محیطی یا میزان تولید کربن را که اغلب به‌جای انتشار گازهای گلخانه‌ای مورد استفاده است با استفاده از ابزارهای زیر تعیین کند:

• یک محصول نرم‌افزاری خاص
• فرآیند تولید نرم‌افزار برای یک سازمان یا یک سری از فعالیت‌های مصرف‌کننده و یا
• کل چرخه‌ی حیات نرم‌افزار تولیدی (تولید، استفاده، نگهداری و غیره).

هر مرحله در تولید نرم‌افزار چرخه حیات باید مورد تجزیه‌وتحلیل قرار گیرد تا تعیین شود چقدر انرژی مصرف می‌شود و انتشار گازهای گلخانه‌ای معادل آن برای تولید و استفاده از هر ابزار فیزیکی که در این فرآیند به کار می‌رود تعیین شود، هزینه انرژی برای همه فعالیت‌ها در طراحی، توسعه، آزمایش و اجرای نرم‌افزار مانند مصرف انرژی در فضای اداری خاص، مسافرت‌های لازم و مصرف انرژی نگهداری در آینده مانند ویروس کشی، به روز کردن و غیره تعیین شود.

قبل از تحلیل چرخه‌ی حیات تعریف حوزه محصول یا سرویس مورد مطالعه مهم است. در یک سطح، سیستم بازیابی اطلاعات ممکن است نرم‌افزار یا موتور جستجویی در نظر گرفته شود که به کاربران اجازه جستجو و بازیابی اطلاعات دیجیتالی را می‌دهد. یک سرویس بازیابی اطلاعات به‌عنوان بخشی از سرویس جستجوی اطلاعات یا پایگاه داده‌ها مانند یک بایگانی باز، بایگانی یک موسسه و یا پایگاه داده‌های محتوایی تجاری همان هدف سیستم بازیابی اطلاعات یا موتور جستجو را دنبال می‌کند، یعنی ممکن ساختن دسترسی به اطلاعات ولی از لحاظ تحلیل چرخه‌ی حیات حوزه گسترده‌تری دارد چون باید مجموعه‌ای از محتوای اطلاعات دیجیتالی را در اختیار داشته باشد و آن گروه کاربران هدف خود را دارد که به اطلاعات دیجیتالی دست پیدا کرده و از آن استفاده می‌کند؛ بنابراین چرخه‌ی حیات سیستم بازیابی اطلاعات به‌عنوان یک ابزار و بازیابی اطلاعات به‌عنوان یک سرویس متفاوت است و هرکدام دربرگیرنده عوامل متفاوتی هستند که در طول چرخه‌ی حیاتشان انتشار گازهای گلخانه‌ای را سبب می‌شوند. هم‌چنین ممکن است چنین بحث کرد که سرویس جستجوی اطلاعات می‌تواند دسترسی به اطلاعات دیجیتالی را فراهم سازد اما نمی‌تواند مانند موتورهای جستجوگر، مجموعه‌ای محتوای دیجیتالی را داشته باشد؛ بنابراین در مورد جستجوگر فرآیند از شناسایی و طبقه‌بندی محتوایی دیجیتالی به‌جای تولید یا برداشت، ذخیره و پردازش اطلاعات شروع می‌شود.

بنابراین برای انجام تحلیل چرخه‌ی حیات مدنظر قرار دادن سه نوع مختلف بازیابی اطلاعات مهم است:

• بازیابی اطلاعات به‌عنوان نرم‌افزار یا ابزاری که یک محصول است
• بازیابی اطلاعات به‌عنوان سرویس و یا موتور جستجوگری که از یک محصول جهت فراهم‌سازی تجهیزات بازیابی و جستجو استفاده می‌کند.
• بازیابی اطلاعات به‌عنوان بخش مهمی از سرویس اطلاع‌رسانی مثل کتابخانه دیجیتالی که از موتور جستجوی دارای ابزار یا نرم‌افزار بازیابی اطلاعات جهت تسهیل دسترسی و استفاده از یک یا چند مجموعه محتوای دیجیتالی برای گروه کاربران تعیین‌شده را تسهیل کند.

این طبقه‌بندی همیشه کاملاً واضح و منحصربه‌فرد نیست چرا که بازیابی اطلاعات به‌عنوان نرم‌افزار یا سرویس جستجوگر دائماً به‌عنوان بخشی از چرخه‌ی آزمایش قابلیت استفاده ارزیابی و بهینه‌سازی می‌شود و درعین‌حال نقش مهمی را به‌عنوان بخشی از سرویس دستیابی به اطلاعات مانند پایگاه داده‌های آنلاین، بایگانی باز و یا بایگانی یک نهاد بازی می‌کند. به همین ترتیب در حوزه ویژگی‌های خاص یک موتور جستجو و سرویس جستجوی پایگاه داده‌ها اشتراک زیادی وجود دارد. ولی برای انجام تحلیل چرخه‌ی حیات با هدف برآورد انتشار گازهای گلخانه‌ای استفاده از این طبقه‌بندی مفید است. برای هر گروه چندین فاکتور گوناگون وجود دارد که انتشار گازهای گلخانه‌ای را تشدید می‌کند و این فاکتورها لازم است شناسایی شوند و تدبیر مناسب لازم است اتخاذ شود تا انتشار گازهای گلخانه‌ای از هر جزء کاهش بیابد که خود به ایجاد بازیابی اطلاعات سبز منجر می‌شود.

اندازه‌گیری تأثیر محیطی بازیابی اطلاعات: رویکرد جایگزین

رویکرد تحلیل چرخه‌ی حیات بستگی زیادی به منابع آن دارد و با توجه به سطح تحلیل فرآیند برآورد مصرف انرژی سیستم یا سرویس بازیابی اطلاعات می‌تواند خیلی پیچیده باشد. یک رویکرد جایگزین و نسبتاً ساده‌تر و ارزان‌تر مشابه رویکردی که برای برآورد مصرف انرژی اینترنت در پژوهش جدید دانشگاه برکلی (Raghavan & Ma, 2011) می‌تواند مورد استفاده قرار گیرد تا مصرف انرژی و در نتیجه میزان انتشار گازهای گلخانه‌ای سیستم یا سرویس بازیابی اطلاعات برآورد شود. بر اساس این رویکرد هزینه انرژی بازیابی اطلاعات باید بر اساس برآورد دو نوع انرژی باشد: ۱- انرژی تجسم‌یافته یا انرژی ابزارهای گوناگون(Raghavan & Ma, 2011) مانند سرورها ، مونیتورها ، لب تاپ‌ها ، شبکه‌ها ، قلم‌ها ، مودم‌ها و غیره که در ایجاد سیستم‌ها و خدمات بازیابی اطلاعات مانند پایگاه داده‌ها یا کتابخانه‌های دیجیتالی و موتورهای جستجو علاوه بر ابزارهای کاربری مانند مونیتورها ، لب تاب‌ها ،آی پدها ، کتابخانه‌های الکترونیکی و گوشی‌های همراهی که برای دستیابی اطلاعات مورد استفاده قرار می‌گیرند  . ۲ –  انرژی پریزی یعنی انرژی که ابزارهای مختلف برای ایجاد ، ذخیره و نگهداری پایگاه داده‌ها و موتورهای جستجوگر و هم‌چنین دستیابی به استفاده از اطلاعات  دیجیتالی . مثلاً برای برآورد مصرف انرژی سیستم یا سرویس بازیابی اطلاعات ممکن است لازم باشد که موارد زیر را برآورد کنیم :

• انواع مختلف تجهیزات و امکانات پردازشی جهت ایجاد و مدیریت سیستم /سرویس بازیابی اطلاعات و انرژی لازم برای تولید و امحاء (پایان دوره استفاده) آن تجهیزات و امکانات.
• مصرف انرژی پریزی تجهیزات و وسایل گوناگون جهت تولید و نگهداری سیستم یا سرویس بازیابی اطلاعات
• مصرف انرژی در تجارت، مسافرت، تجهیزات اداری و پروژکتورها، با توجه به تجهیزات اداری و غیره برای تولید محتوا در مقایسه با سیستم یا سرویس بازیابی اطلاعات.
• انواع، تعداد و طول مدت استفاده از ابزارهای کاربردی گوناگون جهت دستیابی به سرویس بازیابی اطلاعات و نیازمندی‌های انرژی متناظر برای تولید، نگهداری و دور انداختن آن ابزارها.

مصرف انرژی پریزی ابزارهای کاربری گوناگون.

به‌طور کلی این آمار و ارقام کمک می‌کند هزینه محیطی و انرژی سیستم یا سرویس بازیابی اطلاعات را برآورد بکنیم. بااین‌وجود با افزایش تعداد کاربرها، ارزش انرژی از طرف مصرف‌کننده‌ها افزایش می‌یابد. این رابطه را با اتخاذ تدابیری می‌توان متعادل ساخت مثلاً بهینه‌سازی استفاده از منابع شبکه‌ای. پردازشی از طریق استفاده از مدل پردازش ابری، کاهش مصرف انرژی از طرف مشتریان با استفاده از سرویس‌هایی که توسط مشتریان جزء می‌تواند مورد استفاده قرار گیرد و غیره.

همان‌طور که قبلاً در این مقاله بحث شد تحقیق دانشگاه برکلی نشان داد که انرژی تجسم‌یافته تقریباً ۵۳ درصد کل مصرف انرژی اینترنت را شامل می‌شود و صفحات مانیتورها و لب تاب‌ها نصف مصرف انرژی اینترنت را در بر می‌گیرند. این موضوع ممکن است کاملاً در مورد سیستم‌ها و سرویس‌های بازیابی اطلاعات صدق کند و بنابراین انرژی تجسم‌یافته و مخصوصاً انرژی مانیتورها و لب تاب‌ها ممکن است عوامل اصلی کل مصرف انرژی باشند اگرچه پردازش ابری ممکن است مصرف انرژی تجسم‌یافته در سرویس‌های بازیابی اطلاعات را کاهش دهند. رفتار کاربر نقش مهمی را بازی می‌کند چرا که مصرف انرژی اتصالات به طول مدت جستجو و نوع امکانات مورد استفاده، منبع انرژی بکار رفته و رفتار جستجوگری کاربر بستگی دارد. برای مثال اینکه آیا کاربر محتوا را می‌خواند و به‌صورت آنلاین با آن تعامل می‌کند یا اینکه این تعامل را با استفاده از مطالب چاپ شده انجام می‌دهد.

پس چطور می‌توانیم سیستم بازیابی اطلاعات سبز را ایجاد کنیم؟

گذشته از اینکه از چه رویکردی استفاده می‌شود مصرف انرژی کلی و بنابراین ارقام انتشار گازهای گلخانه‌ای یک سیستم یا سرویس بازیابی اطلاعات می‌تواند با یکی از روش‌های زیر کاهش یابد:

• کارآمدتر ساختن سیستم‌های بازیابی اطلاعات تا کل زمان لازم برای تولید و پردازش محتوای دیجیتالی توسط سیستم بازیابی و همچنین مدت‌زمان لازم برای بازیابی کاهش یابد.
• فراهم ساختن امکان دستیابی به اطلاعات توسط کاربر با استفاده از: مشتریان خرد که مصرف انرژی کمتری دارند
• کاهش مصرف انرژی اتصالات در ابزارهای مورد استفاده توسط کاربر، باید ذکر کرد که برای گزینه اول بین زمان بازیابی و استفاده هم‌زمان از چندین سرور تعادل وجود دارد. مثلاً گوگل به‌طور هم‌زمان از چندین سرور استفاده می‌کند تا مدت‌زمان بازیابی را کاهش دهد. اگرچه این روش تأثیر مهمی روی کارایی سرویس بازیابی اطلاعات دارد، مدت‌زمان بازیابی (که در مقیاس نسبتی از یک ثانیه محاسبه می‌شود) ممکن است نیاز خاص هر سیستم بازیابی نباشد گزینه دوم مهم‌تر است و در واقع فن‌آوری‌های پردازش ابری به‌سوی استفاده از مشتریان خرد به‌عنوان کاربر حرکت می‌کند تا مصرف انرژی کلی از طرف کاربران کاهش چشمگیری پیدا کند، گزینه سوم با گزینه دوم مرتبط است اما ایجاد و پردازش محتوای دیجیتالی توسط سیستم بازیابی اطلاعات می‌تواند نقش عمده‌ای را در اینجا بازی کند. مثلاً زمان دستیابی و استفاده می‌تواند به کمک محتوای دانه‌ای کاهش پیدا کند. البته این موضوع بستگی به صنعت دارد یعنی هم صنعت محتوا و هم صنعت فن‌آوری اطلاعات.

هم‌چنین جهت تسهیل ایجاد بازیابی اطلاعات سبز برخی تدابیر کلی ممکن است اتخاذ شود، این تدابیر را در چهار گروه اصلی می‌توان تقسیم‌بندی کرد که چهار کلید تقویت‌کننده بازیابی اطلاعات سبز نامید. این عناوین عبارت‌اند از:

• استانداردسازی کنید: همان‌طور که قبلاً اشاره شد مزایای فن‌آوری‌های پردازش ابری می‌تواند از طریق استانداردسازی بیشتر از لحاظ تولید، سازمان‌دهی و پردازش محتوا صورت بگیرد. این دقیقاً گزارش ارائه‌شده توسط (Hargreaves, 2011) است که تحقیق دولتی است در مورد وضعیت فعلی قانون دارایی‌های فکری (مالکیت معنوی)^[۱۵] در بریتانیاست که از نوآوری و پیشرفت در فعالیت‌های علمی حمایت می‌کند. دو پیشنهاد مهم که تأثیرات عمیقی روی بازیابی اطلاعات دارند عبارت‌اند از:

 الف: ایجاد حق مبادله حق کپی‌برداری دیجیتالی جهت تسهیل دسترسی پویا و استفاده از محتوای دیجیتالی: یعنی محتوای دیجیتالی /کپی‌رایت و همچنین محتوای غیرتجاری / آزاد.

ب: استانداردسازی در فرآیندها و رویه‌ها: «با اتخاذ رویکردی استانداردشده و باز به داده‌ها امکان ضمیمه مستقیم اطلاعات شرایط و حقوق کپی‌رایت به محتوای دیجیتالی به‌صورت یکنواخت و قابل‌خواندن توسط دستگاه وجود دارد (به‌اصطلاح فراداده نامیده می‌شود)

زمانی که این پیشنهاد‌ها به کار بسته شوند، می‌توانند به همراه قابلیت‌های پردازش ابری برای دسترسی دوردست به داده‌ها و محتوا با استفاده از لایه‌های paas^۱۶ و saas^۱۷ ساختار ابری، فعالیت‌های بازیابی اطلاعات را تا حدود زیادی تسهیل کنند. پیش‌بینی می‌شود که با انتقال محتوا و داده‌های دیجیتالی به پردازش ابری به‌طور قابل ملاحظه‌ای انتشار گازهای گلخانه‌ای کاهش خواهد یافت؛ اما مزایای واقعی این تجهیزات دسترسی از راه دور به شرطی و تنها زمانی تحقق می‌یابند که شکل فراداده‌ها و ابزارهای استاندارد جهت تولید و پردازش و دسته‌بندی داده‌ها و محتوای دیجیتالی به کار روند تا آن‌ها را برای ایجاد اپلیکیشن های بازیافت اطلاعات در ژانرهای مختلف محتوا و داده‌ها قابل استفاده باشد. استانداردسازی تولید محتوا بر اساس استانداردهای باز، ایجاد سیستم‌های بازیافت اطلاعات را تسهیل خواهد کرد، از شناسایی داده‌ها و محتوا گرفته تا طبقه‌بندی آن‌ها و استفاده از چندین اپلیکیشن دارای حوزه خاص با استفاده از تکنیک‌های استخراج داده‌ها و متن و تجسم و غیره.

• به اشتراک بگذارید: همان‌طور که قبلاً بحث شد هدف اصلی پردازش ابری به اشتراک گذاشتن منابع است. این پیام گزارش (Hargreaves, 2011) است که برای تسهیل – به اشتراک گذاشتن محتوا و دانش در تحقیق و نوآوری چندین تغییر IP و استفاده از حق مبادله کپی‌رایت دیجیتالی را پیشنهاد می‌کند. انجمن بازیابی اطلاعات پیشاپیش نمونه‌هایی عادی از به اشتراک گذاشتن منابع و تخصص با استفاده از روش‌های TREC به مدت بیش از یک دهه را ایجاد کرده است. هم‌چنین علاقه‌ی فزاینده‌ای به منشأ یابی دسته‌جمعی سیستم بازیابی اطلاعات و همه این‌ها نمونه‌های عالی از به اشتراک گذاشتن منابع و تخصص سیستم بازیابی اطلاعات است. پیش‌بینی می‌شود که با افزایش به اشتراک گذاشتن محتوا، ابزارها و تخصص انجمن بازیابی اطلاعات قادر خواهد بود به‌طور قابل توجهی میزان انتشار گازهای گلخانه‌ای را پیش‌بینی کند. الگوهای مختلف همکاری و به اشتراک گذاشتن به‌ویژه با استفاده از استانداردها و فن‌آوری‌های باز، در حال حاضر ایجاد و آزمایش می‌شوند. یک نمونه خوب زیرساخت همکاری (SURF CONEXT, 2011) که برای همکاری در بخش تحقیقات و آموزش عالی هلند ایجاد شده است. این زیرساخت که در مرحله بتا قرار دارد نمونه خوب از پیشرفت‌های اخیر در فعالیت‌های دارای منابع نامحدود است که از طریق ادغام منابع سازمانی با سرویس‌های ابری فعالیت می‌کند.SURFCONEXT کاربردهای مختلفی را برای افراد مختلف دارد و به محققان، مربیان و دانشجویان اجازه می‌دهد ابزارهایی را انتخاب کنند که بهتر با نیازهای آن‌ها که در وب‌سایتشان مشخص شده است هماهنگی داشته باشد. SURFconext, 2011.
• مجدداً استفاده کنید: استفاده مجدد از محتوا و ابزارهای بازیابی اطلاعات، زمینه‌‌‌ی عمده‌‌‌ای از تحقیقات در بین گروه پژوهش‌‌‌های کتابخانه‌‌‌ی دیجیتالی و سیستم‌‌‌های بازیابی اطلاعات باقی‌مانده است. برای مدت زیادی گروه پژوهشی TREC^[۱۸] از محتوا و ابزارهای تحقیق بازیابی اطلاعات نوآورانه استفاده کرده است. زیرساخت پردازش ابری تا حدود زیادی این موضوع را تسهیل خواهد کرد چون‌که داده‌‌‌های پژوهشی گوناگون محتوای طبقه‌بندی شده و ایندکس‌ها و ابزارهای مختلف می‌توانند جهت استفاده در فعالیت‌های ساخت اپلیکیشن ها و تحقیقات مختلف در سیستم ابری ذخیره شوند. یکی از عمده‌ترین توصیه‌های گزارش هارگریوز به شرح ذیل است:

«دولت‌‌‌ها باید در سطح ملی خود استثناهایی را در مورد حق کپی‌رایت قائل شوند تا از همه‌‌‌ی فرصت‌های موجود در چارچوب اتحادیه اروپا استفاده کنند یعنی فرصت‌‌‌هایی مانند تغییر فرمت، کپی کردن، پژوهش‌‌‌های غیرتجاری و بایگانی کتابخانه‌‌‌ای، همچنین بریتانیا^[۱۹] باید در سطح اتحادیه اروپا استثنایی را قائل شود تا از تجزیه‌وتحلیل داده‌‌‌ها و متن‌‌‌ها حمایت کند (Hargreaves, 2011).

چنین تغییراتی در قوانین IP در حمایت از پژوهش و به اشتراک‌گذاری داده‌‌‌ها و محتوا، تحقیق در مورد بازیابی اطلاعات سبز را افزایش خواهد داد چون محققان لازم نیست منابع انرژی و پردازشی را روی چیزی صرف کنند که قبلاً ایجاد شده است مثلاً اپلیکیشن های نرم‌افزاری، مجموعه‌‌‌های طبقه‌بندی شده و نشان‌‌‌دار، داده‌‌‌های شرح تراکنش‌‌‌ها، تحلیل داده‌‌‌ای مختلف و غیره که می‌‌‌توانند برای تحقیق و نوآوری بیشتر مورد استفاده قرار گیرند.

• رفتار سبز: رفتار اطلاعاتی بشر زمینه‌‌‌ی تحقیقی عمده‌‌‌ای در درون جامعه اطلاع‌رسانی باقی گذاشته است و به نظر بسیاری از افراد این موضوع بخش اساسی از تحقیق در زمینه بازیابی اطلاعات است. چون موفقیت و یا شکست هر سیستم یا سرویس بازیابی اطلاعات بستگی دارد به این‌‌‌که چطور آن سیستم نیازهای اطلاعاتی کاربران خود را برآورده بسازد که البته خود بستگی دارد به بعضی رفتارها و ویژگی‌‌‌های کاربران. رفتار کاربر سبز به‌عنوان جزئی مهم از تکنولوژی اطلاعات و یا علوم اطلاع‌رسانی سبز شناخته شده است (Jenkin et al., 2011) و چندین پروژه رفتار کاربران را در ارتباط با مصرف انرژی و نگرش کاربران به تأثیر محیطی آن‌ها بررسی کرده‌‌‌اند ( مثلاً برای فهرستی از این پروژه‌ها مراجعه شود به (JISC,2011) رفتار کاربر سبز در زمینه تغییرات آب‌وهوا ممکن است چندین معنی داشته باشد مانند یک سری از تغییرات رفتاری در رابطه با مصرف انرژی ، روش‌‌‌های تجاری ، سبک زندگی و غیره . این موضوع هم‌چنین با پایداری اجتماعی مرتبط است که همان‌طور که قبلاً بحث شد عامل تقویت‌کننده مهم برای پایداری زیست‌محیطی است در اساسی‌‌‌ترین سطوح رفتار کاربر سبز در چارچوب فناوری ارتباطات و اطلاعات سبز به معنی ایجاد تغییراتی در رفتار کاربر در رابطه با کاهش فعالیت‌های چاپ و تکثیر باشد که تأثیرات بد قابل توجهی روی محیط دارند. برآورد می‌‌‌شود که چاپ و تکثیر در دانشگاه‌های بریتانیا ۱۰ تا ۱۶ درصد مصرف برق فن‌‌‌آوری ارتباطات و اطلاعات را شامل شود و کل هزینه‌‌‌های چاپ و تکثیر در دانشگاه‌های بزرگ می‌‌‌تواند بیشتر از یک‌میلیون پوند در سال باشد (Hopkinson, 2009  (James &. آموزش صحیح به کاربران به همراه تدابیر مناسب برای دسترسی آسان به اطلاعات از طریق پردازش ابری می‌‌‌تواند به ایجاد رفتار کاربر سبز منجر شود که عامل کلیدی تقویت‌کننده برای فن‌‌‌آوری ارتباطات و اطلاعات سبز است . انتظار می‌‌‌رود که با پیچیدگی فزاینده و استفاده از آی‌‌‌پدها ، کتاب‌خوان‌های الکترونیکی و ابزارهای گوناگون دیگر  و      هم‌‌‌چنین تدابیر خاصی که توسط سیستم‌‌‌ها و سرویس‌‌‌های بازیابی اطلاعات اتخاذ شده‌‌‌اند از طریق آن‌ها کاربران بتوانند محتوای انتخابی خود مثلاً محتوایی را که قبلاً به آن دست‌ یافته‌اند هر جا و هر زمان که بخواهند بتوانند به کار ببرند و به  اشتراک بگذارند .

علاوه بر کاهش میزان چاپ و تکثیر، کاربران اطلاعات لازم است که روش‌‌‌های کلی کار خود را تغییر دهند یعنی در زمینه فعالیت‌‌‌های آموزشی و یادگیری، تحقیق و نوآوری، تجارت و مدیریت و غیره طوری تغییرات ایجاد کنند که محتوا و داده‌‌‌های دیجیتالی در دسترس قرار بگیرند و با استفاده از تجهیزات پردازش کم‌‌‌هزینه از دور مورد استفاده قرار بگیرد. تحقیقات نشان می‌‌‌دهند که کاهش قابل توجه از لحاظ میزان انتشار گازهای گلخانه‌‌‌ای فقط زمانی می‌‌‌تواند حاصل شود که کاربران از پردازش داده‌‌‌ای به داده‌ها دسترسی پیدا کرده از آن‌ها استفاده کنند و برای این کار ابزارهای پردازش کم انرژی را بکار گیرند (Baliga et al., 2011) .ولی تحقیقات بیشتر و آموزش گسترده‌تر کاربران لازم است تا مفهوم رفتار کاربر اطلاعاتی سبز معرفی و شناخته شود و بنابراین پایداری اجتماعی سیستم‌‌‌ها و سرویس‌‌‌های بازیابی اطلاعات حاصل شود. .

نتیجه‌گیری

بازیابی اطلاعات بخشی از فعالیت‌‌‌های روزمره ما است که از طریق آن‌ها اطلاعات دیجیتالی را تولید کرده آن‌ها را در دسترس قرار داده و به کار می‌‌‌گیریم که این کار با توجه به ماهیت فعالیت روزمره به شکل‌‌‌های گوناگون انجام می‌‌‌شود. با عنایت به پیشرفت‌‌‌های جدید و فواید پردازش ابری مانند تدابیر جدید پردازش ابری که در بریتانیا از طرف JISC اتخاذ شده‌‌‌اند و در این مقاله بحث شده‌‌‌اند و پیشرفت‌‌‌های مرتبط با آن مانند اقدامات اخیر برگرفته از گزارش هادگریو بی‌تردید فرصت‌‌‌های جدیدی را برای تحقیقات بازیابی اطلاعات دقیق‌‌‌تر و جدیدتر باز خواهد کرد. انتظار می‌‌‌رود که این پیشرفت‌‌‌ها، محققان بازیابی اطلاعات را تشویق کند که تحقیقات جدیدی را انجام دهند و ابزارها و اپلیکیشن ها بازیابی اطلاعات در یک حوزه جدید و بافت خاص را تولید کنند مانند روش‌های جدید استخراج داده‌‌‌ها و متن و اپلیکیشن‌‌‌های تصویرساز جهت تسهیل دسترسی به داده‌‌‌ها و محتوای تلفیقی از منابع و سرویس‌‌‌های گوناگون. بااین‌وجود تحقیق بیشتر و استفاده فراوان‌‌‌تر از بازیابی اطلاعات باید با تحقیقات محیطی همراه باشد تا سیستم‌ها و سرویس‌‌‌های بازیابی اطلاعات پایداری ایجاد شوند.

بازیابی اطلاعات سبز که در تسهیل دسترسی و استفاده از اطلاعات دیجیتالی کمترین گازهای گلخانه‌‌‌ای را منتشر می‌کند می‌‌‌تواند در دستیابی به توسعه پایدار نقش مهمی را بازی کند اگرچه در گذشته نزدیک، تحقیقات قابل توجهی در زمینه فن‌‌‌آوری اطلاعات سبز، دانش اطلاعات و پردازش ابری انجام شده است تابه‌حال تقریباً هیچ تحقیقی صرفاً درباره بازیابی اطلاعات سبز صورت نگرفته است. برای ایجاد سیستم‌‌‌ها و سرویس‌های بازیابی اطلاعات سبز ابتدا لازم است بدانیم کدام اجزای سیستم و سرویس بازیابی اطلاعات چقدر گازهای گلخانه‌‌‌ای تولید می‌کند و سپس لازم است روش‌‌‌های مناسب کاهش انتشار این گازها رو پیدا کنیم؛ اما این موضوع نیازمند تحقیق و تحلیل مفصل است چون سیستم‌‌‌های بازیابی اطلاعات تفاوت قابل توجهی با یکدیگر دارند و اغلب بخش اساسی از کتابخانه دیجیتالی و یا سرویس جستجوی اطلاعات را تشکیل می‌‌‌دهند. تلاش‌‌‌های متمرکز از سوی جامعه پژوهش بازیابی اطلاعات سبز لازم است تا بازیابی اطلاعات سبز به‌عنوان دستور پژوهشی عمده جهت ایجاد سرویس‌‌‌های ارتباطات و اطلاعات دیجیتالی پایدار را تشویق کند که این سرویس‌‌‌ها به‌طور فزاینده‌‌‌ای بخش اساسی از زندگی و فعالیت‌‌‌های روزمره ما می‌‌‌شود. پژوهش در زمینه بازیابی اطلاعات سبز به ما کمک خواهد کرد روش‌‌‌های بهتری را برای استانداردسازی، به اشتراک گذاشتن و استفاده مجدد از محتوای دیجیتالی و هم‌‌‌چنین ابزارها و فن‌‌‌آوری‌‌‌های مرتبط با سیستم‌ها و سرویس‌‌‌های بازیابی اطلاعات را پیدا کنیم که به پایداری محیطی منجر می‌‌‌شوند. همچنین این موضوع رفتار کاربر سبز را تقویت می‌کند که سبب پایداری اجتماعی سیستم‌‌‌ها و سرویس‌های اطلاعات دیجیتالی که به‌طور مناسب طراحی شوند گردد و می‌‌‌توانند نقش کلیدی را در توسعه‌‌‌ی پایدار بازی کنند و تحقیقات بازیابی اطلاعات سبز می‌‌‌تواند در این زمینه نقش مهمی را ایفا کند.

پانویس:
[۱]  An agenda for green information retrieval research , Gobinda Chowdhury, Centre for Information and Knowledge Management, University of Technology, Sydney, Australia
[۲] .Information and communication technologies
[۳] .Greenhouse Gas
[۴] .Information retrieval
[۵] Intergovernmental panel on climate change
[۶] United nations environment programme
[۷] World Meteorogical Organization
[۸] .Kyoto protocol
[۹] . Information and communication technologies
[۱۰] . Life cycle assessment
[۱۱] . Infrastructure as a Service
[۱۲] .Hardware as a Service
[۱۳] Software as a Service
[۱۴] . Washington State Residential Care Council
[۱۵] . intellectual property
[۱۶] . Platform as a Service
[۱۷]. Software as a Service
[۱۸] . Translation, Research, Empiricism, Cognition.
[۱۹] . UK

منبع:
ترجمه مقاله: An agenda for green information retrieval research

مترجمان: رضا مرسلی^۱، رویا عظیمی^۲
۱. دانشجوی دکتری علم اطلاعات و دانش شناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد همدان
۲. دانشجوی دکتری علم اطلاعات و دانش شناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد همدان

مشخصات استناددهی به این مقاله
نویسنده‌(ها):	مجله ی کتابدار ۲.۰
عنوان مقاله:	دستورالعملی برای پژوهش در زمینه بازیابی اطلاعات سبز
عنوان مجله:	کتابدار ۲.۰ – (عنوان لاتین: Kitābdār-i 2.0)
دوره مجله(Vol):	۳
شماره مجله(Issue):	۵
سال(Year):	۱۳۹۶
شناسه دیجیتال(DOI):
لینک کوتاه:	http://lib2mag.ir/9179