کتابخانه ها و کتابداران بیمارستان مجری عملکرد مبتنی بر شواهد در محیط پایگاه های اطلاعاتی پزشکی مبتنی بر شواهد

ازآنجاکه هدف کتابداران کتابخانه‌های بیمارستانی اشاعه اطلاعات زیست پزشکی، بالینی برای اهل حرفه پزشکی، مانند پزشکان، پرستاران، پیراپزشکان و…است و تأکید آن‌ها بر تهیه منابعی در معالجه بیماران است و در این میان هرروز صبح هنگامی‌که پزشک برای ملاقات بیمار می‌آید بایستی از آخرین مقالات موجود در نحوه درمان بیماران مطلع شود و در این راستا رسالت پزشکی مبتنی بر شواهد^[۱] کمک به پزشک در تهیه اطلاعات عبارت است از استفاده دقیق، روشن و عاقلانه از بهترین شواهد برای تصمیم‌گیری در مورد مراقبت از یکایک بیماران یعنی تلفیقی از مهارت‌های بالینی به‌دست‌آمده از جستجوی منظم سیستماتیک. بنابراین پژوهش درصدد این است که نقش کتابخانه و کتابداران در محیط الکترونیک پایگاه‌های اطلاعاتی را با توجه به اینکه علیرغم تخصص، پزشکان در درمان بیماری‌ها در دستیابی به متون جاری در زمینه‌های موردنیاز توانایی لازم را ندارند. را مشخص نماید؛ و چنانچه بر اساس مطالعات معمولاً بین ۱۰%-۲۰% مطالب مندرج در کتاب‌های مرجع سنتی پزشکی در هنگام چاپ قدیمی (out of date) می‌باشند به معرفی مختصر پایگاه‌های اطلاعاتی پزشکی مبتنی بر شواهد من‌جمله TRIP,Up oDate,MDconsult,Nursing consult بپردازد.

وظایف کتابداران تهیه و اشاعه اطلاعات و همچنین فراهم‌سازی اطلاعات است و از آنان به‌عنوان پل ارتباطی دریک سیستم زنجیره‌ای یادمی کنند با در نظر گرفتن رسالت پزشکی مبتنی بر شواهد در گردآوری اطلاعات مستند و دانش روزآمد در مورد شرایط بالینی خاص بر اساس جستجو از مقالات که شامل ۵ مرحله است ۱-سؤال کردن ۲-کسب کردن ۳-ارزیابی کردن ۴-به‌کارگیری ۵-ارزشیابی (درک^[۲]،۲۰۰۵،۱) و در مرحله دوم کتابدار نقش اساسی در به دست آوردن بهترین شواهد برای پاسخ‌گویی به سؤالات دارد پس همان‌گونه که تکنولوژی پزشکی در طول قرن بیستم پیشرفت زیادی نموده است منابع پزشکی نیز افزایش‌یافته است دریک بیمارستان معمولاً عمده‌ترین فعالیت‌های پزشکان درمان بیماران است که می‌تواند مراجعه به متون پزشکی را ایجاب کند چراکه تصمیم‌گیری‌های پزشکی تنها وابسته به اطلاعات و دانش قبلی نیست وجود کتابخانه جهت گردآوری منابع و اشاعه اطلاعات اهمیت خاص دارد حال کتابداران با کمک ویاری به گروه‌های محققان در حل مشکلات کلینیکی نقش مهمی در جنبش پزشکی داشته‌اند (جاناتان^[۳]،۲۰۰۶،۴)

مدنی تحقیقی در استفاده از کتابخانه بیمارستان در دانشگاه علوم پزشکی تهران انجام داده است که نشان می‌دهد کارکرد کتابخانه بیمارستانی صرفاً به‌عنوان محلی برای نگهداری مواد (کتاب و نشریات) که تنها مورداستفاده پزشکان بوده است و از نیروهای متخصص کتابداری و اطلاع‌رسانی در کتابخانه بیمارستان استفاده نمی‌شود که دلیل آن ناآگاهی پزشکان از کارکنان خدمات بهداشتی از مهارت و تجارب و توانایی کتابداران است. (شیخ کانلو میلان،۱۳۷۹) متداول‌ترین شیوه جستجوی اطلاعات توسط مجریان جستجو در منابع کتابخانه‌ای بوده است که بیش از نیمی از این محققان در جستجوی خود از کتابدار کمک گرفته‌اند و پیشنهاد کرده است که از نیروهای متخصص کتابداری و اطلاع‌رسانی در سیستم‌های تحقیقاتی استفاده مطلوب به عمل آید. (مدنی،۱۳۷۵)

کتابداران کتابخانه‌های بیمارستانی فاقد منبع ضروری برای بازیابی اطلاعات دقیق و عمیق پزشکی هستند و از اینکه واسطه اطلاع رسای برای بیماران شوند ناراضی بودند اما امروزه دلایل بسیاری وجود دارد که کلیه کتابداران بیمارستان را مجبور می‌کند تا امکانات دستیابی راحت‌تری برای بیماران و سایر جویندگان غیرحرفه‌ای اطلاعات پزشکی ایجاد نماید. (معصومی،۱۳۸۶)

دارگونت^[۴] بهبود کیفیت مراقبت‌های درمانی را یک هدف جهانی برای کتابخانه‌های بیمارستانی می‌داند وی می‌گوید: بیش‌تر خدمات کتابخانه‌ها در بیمارستان سانفرانسیسکو به پرسنل کشیک در بیمارستان که نقش مهمی در درمان دارند ارائه می‌شود این امر هم از طریق فراهم آوردن متون و اطلاعات جدید صورت می‌گیرد و در اکثر موارد موجب بهبود کیفیت درمان توسط پزشک می‌شود. (دراگونت،۱۹۷۳)

به ازای هر سه بیماری که پزشک ملاقات می‌کند دو پرسش در مورد نحوه درمان بیماران برای وی مطرح می‌شود این میزان بازگوکننده نیاز شدید پزشکی به اطلاعات جدید برای کمک به درمان است که طبعاً مراجعه به مراکز و منابع اطلاعاتی را برای رفع این نیاز به دنبال خواهد داشت. (سوول^[۵]،۱۹۸۵)

در مرکز بیمارستان‌های واشنگتن اطلاعات موردنیاز کادر پزشکی توسط خدمات ATCH که اولین بار در سال ۱۹۶۷ در این مرکز ارائه شد تهیه می‌گردد بدین معنی که کتابدار به همراه متخصصین در تمامی جلسات و کنفرانس‌های پزشکی و در بعضی موارد حتی در اتاق عمل حاضر می‌شود. (سوول،۱۹۸۷)

دیمس^[۶] (۱۹۹۱) در تحقیق خود نشان داد که اکثریت پزشکان معتقد بودند که نقش کتابداران و اطلاع‌رسانان در درمان به‌عنوان یک ضرورت چشمگیر بوده است گروه بهداشتی در این تحقیق اذعان داشته‌اند که درصورتی‌که کتابداران با آن‌ها همکاری نداشته باشند مطمئن نیستند که اعضای تیم پزشکی دقت کافی جهت دستیابی به اطلاعات موردنیاز را داشته باشند و همچنین اظهار داشته‌اند که علیرغم تخصص پزشکان در درمان بیماری‌ها در دستیابی به متون جاری در زمینه‌های موردنیاز توانایی لازم را ندارند.

چنج^[۷] (۱۹۹۶) یافته‌های وی نشان داد که اصلی‌ترین علت مراجعه پزشکان به کتابخانه‌های پزشکی در کشور هنگ‌کنگ حل مشکلات بالینی است.

لامب^[۸] (۲۰۰۱) خلأ موجود در متون پزشکی و گروه استفاده‌کننده از آن را تشخیص داده و ازنظر او برنامه CML به‌عنوان ارتباطی است بین آموزش پزشکی و کتابخانه است.

مولر^[۹] (۲۰۰۱) چنین بیان می‌کند که همه نارضایتی و شکایات خود را از وضعیت فعلی سیستم مراقبت‌های بهداشتی اظهار می‌داریم درصورتی‌که کتابداران بیمارستان می‌توانند رهبر آموزش استفاده‌کنندگان برای ارزیابی اطلاعات بهداشت در اینترنت و اخبار باشند علاوه بر این می‌توانند متخصصان بهداشت را یاری کنند تا در مورد درمان‌های جدید و جایگزین که ممکن است با آن آشنایی نداشته باشند روزآمد و آگاه نمایند کتابداران می‌توانند واسطه اطلاعاتی کارآمد در توسعه مشارکت بین پزشکان ایجاد کنند

کتابخانه بیمارستانی

کتابخانه بیمارستانی، کتابخانه پزشکی، یا کتابخانه علوم بهداشتی، به کتابخانه‌ای گفته می‌شود که در بیمارستان‌ها و دیگر مراکز پزشکی ایجاد می‌گردد و هدف آن اشاعه اطلاعات زیست پزشکی و بالینی برای اهل حرفه پزشکی مانند پزشکان، پرستاران، تکنسین‌های آزمایشگاهی، پیراپزشکان و مدیران بیمارستان است. وجه تمایز این کتابخانه‌ها با کتابخانه‌های مراکز آموزش پزشکی (کتابخانه‌های دانشکده‌های پزشکی)، تأکید این کتابخانه‌ها بر تهیه منابعی است که در معالجه بیماران به کار می‌آیند. علاوه بر این، محیط این کتابخانه‌ها جای مناسبی برای مطالعه، صرف اوقات فراغت، نشست‌ها، مشاوره‌ها و بحث و گفت‌وگوی استفاده‌کنندگان است

کتابداران

کتابداران کتابخانه‌های بیمارستانی خدمات متنوعی ارائه می‌کنند و گاه نقش‌های مختلفی چون مدیر کتابخانه، متخصص اطلاع‌رسانی، کتابدار بالینی، مدیر پایگاه داده‌ها و مانند آن را بر عهده‌ دارند. درنتیجه، نیازمند آموزش‌های گوناگون در مقاطع فوق‌دیپلم، کارشناس و کارشناس ارشد کتابداری و اطلاع‌رسانی هستند عنوان «کتابدار پزشکی» به کسانی اطلاق می‌شود که با طی دوره‌های آموزشی و تجربی ویژه، در نقش مشاوران ثابت یا سیار کاربران اطلاعات پزشکی، به ارزیابی و اصلاح نظام‌های اطلاع‌رسانی پزشکی می‌پردازند.

عملکرد مبتنی بر شواهد

در این راستا EBM را دربرمی گیرد که عبارت است از استفاده درست، صریح و خردمندانه از بهترین شواهد موجود در تصمیم‌گیری بالینی برای مراقبت از یکایک بیماران.

معرفی بانک‌های اطلاعاتی^۱۰PUB MED 

(PubMed Clinical Queries) کاوش‌های بالینی پابمد

کاربرد کاوش‌های بالینی

کاوش‌های جامع و عمومی پزشکی از صفحه اصلی پابمد انجام می‌شود ولی کاوش‌های بالینی پابمد جستجوهای تخصصی را برای کارکنان بخش بالینی فراهم می‌کند

جستجو از طریق گروه مطالعه بالینی (درمان، تشخیص، علت شناسی، پیش‌آگهی، راهنماهای پیش‌بینی بالینی)

یافتن مرورهای سامان‌یافته (systematic reviews)

جستجوهای ژنتیک پزشکی

راهبرد (استراتژی) این کاوش‌ها در پابمد قابلیت تصحیح با استفاده از سربرگ‌های محدودیت‌ها Limits و جزییات Details را دارد.

جستجو از طریق گروه مطالعه بالینی

این گروه‌های مطالعاتی برای پاسخ به پرسش‌های بالینی شامل درمان تشخیص علت شناسی پیش‌آگهی و راهنماهای پیش بالینی مناسب‌اند و ویژه جستجو از راه فیلترهای جستجو می‌باشند که بازیابی اطلاعات را به مقالات دارای روش‌شناسی (متدولوژی) خاص با توجه به نوع پرسش بالینی محدود می‌کند و شامل پژوهش‌های بالینی کاربردی نیز می‌شود.

برای کاوش، مراحل زیر را دنبال کنید:

1. روی clincal Queries در صفحه آغازین پابمد کلیک کنید
2. در صفحه‌ای که ظاهر می‌شود روی search by clinical study category کلیک کنید
3. در کادر جستجو واژه موردنظر خود را وارد کنید
4. گروه مطالعه بالینی را انتخاب کنید درمان تشخیص سبب‌شناسی پیش‌آگهی
5. وسعت و دامنه نتایج را انتخاب کنید: جستجوی ویژه دقیق یا حساس specific/Narrow Sensitive/Boad
6. GO را کلیک کنید

Sensitivity یا حساسیت: نسبت بیمارانی که توسط روش (یا آزمون) موردمطالعه به‌عنوان موارد مثبت تشخیص داده‌شده‌اند. به‌عبارت‌دیگر حساسیت یک روش (یا آزمون) عبارت است از قدرت تشخیص بیماری توسط آن روش (یا آزمون).

Specificity یا ویژگی: نسبتی از افراد سالم که توسط روش (یا آزمون) موردمطالعه به‌عنوان موارد منفی تشخیص داده‌شده‌اند. به‌عبارت‌دیگر اختصاصی بودن یک روش (یا آزمون) عبارت است از قدرت تشخیص افراد سالم آن روش (یا آزمون)

منظور از روش‌شناسی این است که برای نمونه برای پرسش‌های بالینی از نوع درمان، اگر دامنه را حساس/گسترده انتخاب کنید، مقالاتی با روش‌شناسی آزمون بالینی clinical trials و اگر دقیق/ویژه انتخاب کنید، آزمون‌های کنترل‌شده تصادف (RCTs) در اولویت کاوش قرار دارند.

یافتن مرورهای سامان‌یافته (systematic reviews)

مرورهای سامان‌یافته پابمد، دامنه گسترده‌ای از مقالات را تحت پوشش دارد که شامل بیشتر موضوعات زیست پزشکی می‌شود. این بخش جهت یافتن مرورهای بالینی و مقالات مرتبط موردنیاز کارکنان بالینی تهیه‌شده است. مرورهای سامان‌یافته در پابمد دسته وسیعی از مقالات را تحت پوشش دارد. این مقالات عبارت‌اند از:

• مرورهای سامان‌یافته
• متاآنالیزها
• مرورهای آزمون‌های بالینی Clinical Trials
• پزشکی مبتنی بر شواهد
• کنفرانس‌های توسعه همسان
• خط‌مشی‌ها
• مقالاتی از مجلات تخصصی در مورد مطالعات مروری بالینی

برای کاوش، مراحل زیر را دنبال کنید:

1. روی ‍‍‍Clinical Queries در صفحه آغازین پابمد کلیک کنید،
2. در صفحه‌ای که ظاهر می‌شود Find Systematic Review را کلیک کنید،
3. در کادر جستجو واژه موردنظر خود را وارد کنید.
4. GO را کلیک کنید

همچنین اگر بخواهید مستقیماً چنین کاوشی را در صفحه آغازین پابمد انجام دهید می‌توانید در دنباله واژه خود عبارت [ANd systematic [sb را وارد کنید درصورتی‌که بیش از یک واژه را جستجو می‌کنید لزومی ندارد از پرانتز استفاده کنید چراکه وجود پرانتز تأثیری بر نتایج کاوش ندارد.
جستجوهای ژنتیک پزشکی
جستجو در این بخش منجر به بازیابی مقالاتی در موضوعات گوناگون ژنتیک پزشکی می‌شود جستجوهای ژنتیک پزشکی با همکاری کارکنانِ Gene Review در مرورهای آنلاین بیماری ژنتیک در test Gene واقع در دانشگاه واشینگتن توسعه یافت.
برای کاوش مراحل زیر را دنبال کنید:

1. روی clincal Queries در صفحه آغازین پابمد کلیک کنید
   ۲. در صفحه‌ای که ظاهر می‌شود را کلیک کنید
   ۳. در کادر جستجو واژه موردنظر خود را وارد کنید
   ۴.. GO را کلیک کنید

همچنین اگر بخواهید چنین کاوشی را در صفحه آغازین پابمد انجام دهید در دنباله واژه خود عبارت [ANDsystematic [sb را وارد کنید درصورتی‌که بیش از یک واژه را جستجو می‌کنید لزومی ندارد از پرانتز استفاده کنید چراکه وجود پرانتز تأثیری بر نتایج کاوش ندارد.

^۱۱TRIP turning research into practice

به‌عنوان ابر موتور کاوش در سال ۱۹۹۷ و درنتیجه تلاش جان براسی و کریس پرایس برای پاسخگویی به پرسش‌های بالینی از راه پزشکی مبتنی بر شواهد به وجود آمد و هدف آن دسترس‌پذیری آسان به متون آنلاین مبتنی بر شواهد بود به همین خاطر به کاوش ۱۵۰ منبع به‌اضافه میلیون‌ها مقاله مدلاین و بیش از ۸۰ هزار مدرک دیگر به‌مانند خط‌مشی‌ها و مقالات مروری می‌پردازد بنابراین کاوش در این پایگاه از اتلاف وقت جلوگیری می‌کند

^۱۲UP TO DATE

برای اطلاعات روزآمد یا به‌روز مناسب است و درواقع دانشکده‌ای از متخصصین برای پاسخگویی به پرسش‌های روزانه کلینیسینها و بیماران جهت روزآمد نگه‌داشتن اطلاعات آنان و ارائه اطلاعاتی ایست که به‌سادگی قابل‌استفاده‌اند همچنین اطلاعات ضروری زمینه‌ای برای درک بهتر دستورات پزشکی پیشنهادشده است را ارائه می‌دهد

^۱۳MDconsult &first consult

از محصولات شرکت الزویر شامل کتاب‌ها ژورنال‌ها کلینیک‌ها آموزش بیمار داروها خط‌مشی‌ها تصاویر اخبار و آموزش مداوم پزشکی

^۱۴Nursing consult

 توسط موزبی تولیدشده بود الزویر خریداری کرد این سایت مطمئن‌ترین و جامع‌ترین منبع آنلاین برای توصیه‌های پرستاری

بر اساس اطلاعات معتبراست که به مراقبت بهتر از بیمار کمک می‌کند یافتن پاسخ برای پرسش‌ها آموزش بیماران مطلع ماندن از جدیدترین یافته‌های پرستاری و بهبود کیفیت مراقبت از بیمار ازجمله خواسته‌های این پایگاه است

پانویس:

[۱] (EBM(EVIDENCE BASED MEDICINE

[Derek [2

[۳] Jonathan

[۴] Dragonete

[۵] Covel

[۶] Demas

[۷] Chenge

[Lamb [8

[Moler [9

[۱۰] www.ncbi.nlm.nih.gov

[۱۱] www.TRIPdatabase.com

[۱۲] www.UPTODT.com

[۱۳] www.MDCONSULT.com

[www.NURSINGCONSULT.com [۱۴

منابع و مأخذ

1. آشوری، مهران (۱۳۷۹) بررسی وضعیت کتابخانه‌های بیمارستان‌های روانی شهر تهران، فصلنامه کتاب، دوره یازدهم، شماره اول،۷۷.
2. بیگلری، آفرین، (۱۳۴۵)، بررسی کتابخانه‌های بیمارستانی و طرح ایجاد و توسعه آن در ایران، پایان‌نامه کارشناسی ارشد کتابداری و اطلاع‌رسانی دانشکده علوم تربیتی: دانشگاه تهران
3. حری، عباس (۱۳۸۵)، دایره المعارف کتابداری و اطلاع‌رسانی. تهران: کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران
4. شیخ کانلومیلان، نریمان، (۱۳۷۲)، بررسی عوامل مؤثر بر استفاده پرستاران از کتابخانه‌های بیمارستان دانشگاه‌های علوم پزشکی تهران از دیدگاه پرستاران، پایان‌نامه کارشناسی ارشد کتابداری و اطلاع‌رسانی: دانشگاه علوم پزشکی تهران
5. مدنی، سهیلا، (۱۳۷۵)، بررسی نقش نیروهای متخصص کتابداری و اطلاع‌رسانی در طرح‌های تحقیقاتی پزشکی و نظر مجریان طرح درزمینهٔ به‌کارگیری آنان درتیم های تحقیقاتی، پایان‌نامه کارشناسی ارشد کتابداری و اطلاع‌رسانی پزشکی: دانشگاه علوم پزشکی ایران
6. معصومی، لیلا، (۱۳۸۶)، بررسی نقش کتابداران بیمارستان در اطلاع‌رسانی به پزشکان عمومی، دستیاران، متخصصان مراکز آموزشی درمانی همدان. پایان‌نامه کارشناسی ارشد کتابداری: دانشگاه آزاد همدان
7. Chenge,Grace,Yin Ting and Lam,Louise Mei chun.(1996).Information seek behavior of health professionals in Hong Kong:a survey of thirty- seven hospitals.Bulletin of Medical Library Association.843(jan.):34-40
8. Covel,David,G.and Uman.Gwen C.(1985).Information needs in office practice:Are they being met?Anals of internal medicine, No.510 3:596-599.
9. Demas,Tjean M.(1991).Clinical Medical Librarian:the unicoron.Bulletin of Medical Library Association. 79(jun.):17-27
10. Dennis,Ll.Braunwald,fauci,A.hausers.longo,D,gameson,l.(2005),harrison s principle of international medicine,۱۶ th edition,newyork,MC graw-hill medica publishing division.
11. Derek,f.(2005)evidence-based.health care,international journal of evidence based health care,۳۱,۱-۱

12. Dragonete,Dorothy.(1973).The health science library s,contributions to patient care.Bulletin of Medical Library Association .61(jun.) :29-32.

13. Jonathan,Elderege, (2006).evidence –based librarianship:the EBL process.library.Hi jounal:24:41
14. Lamb,Getrude.(1982).edecade of clinical librarianship.Clinical Library 1982.(sep):1(jan):2-4
15. Let,roaind(2000).hospital libraries.encyclopedia of library & information science (dekert)vol12,p.1208
16. Moler,Martina, (2001).information needs of clinician:observation from a CML program. Bulletin of medical library Association.22(jun.) :320-322
17. Sacke DL (1996).evidence based medicine:what is and what is not.BMJ:312:71-2
18. Sowel,steven,L.(1972)LATCH at the Washington center,۱۹۶۷-۱۹۷۵.Bulletin of Medical Association 66(Apr):218-220.

نویسنده: نازنین مؤمن زاده

مشخصات استناددهی به این مقاله
نویسنده‌(ها):	نازنین مؤمن زاده
عنوان مقاله:	کتابخانه ها و کتابداران بیمارستان مجری عملکرد مبتنی بر شواهد در محیط پایگاه های اطلاعاتی پزشکی مبتنی بر شواهد
عنوان مجله:	کتابدار ۲.۰ – (عنوان لاتین: Kitābdār-i 2.0)
دوره مجله(Vol):	۲
شماره مجله(Issue):	۵
سال(Year):	۱۳۹۵
شناسه دیجیتال(DOI):
لینک کوتاه:	http://lib2mag.ir/7001