کتابدار 2.0 مجله کتابداری و کتابخانه 2.0
SCimago یکی از شاخص‌های توسعه‌یافته رتبه‌بندی مجلات علمی و کشورها مختلف در سراسر جهان است که توسط پایگاه اطلاعاتی Scopus با استفاده از الگوریتم Google PageRank طراحی شده است، SCimago توسط گروه ویژه تحقیق و بررسی[۱]، دانشگاه گرانادا ایجاد شد. این شاخص به تحلیل و ارزیابی حوزههای علمی می‌پردازد و مجلات را از سال ۱۹۹۶ به بعد در پایگاه اطلاعاتی Scopus در بر می‌گیرد. دسترسی SCimago به‌صورت رایگان است و مانند شاخص JCR مربوط به پایگاه اطلاعاتی ISI به‌صورت اشتراکی نیست و همه کاربران و سازمان‌ها می‌توانند از آن استفاده کنند. اطلاعات نشریات و کشورها را به‌صورت گراف و نمودار مصورسازی و از شاخص SJR، H index و چارک‌ها (Q1-Q4) و … برای ارزیابی بهره می‌برد.
جستجوی نشریات
جستجوی نشریات به دو روش انجام می‌گیرد:۱-جستجو بر اساس ISSN 2-جستجو بر اساس عنوان، ناشر، کلیدواژه و عبارت.
تصویر ۱. جستجوی نشریات
رتبه‌بندی نشریات
رتبه‌بندی نشریات علمی به پنج شیوه مختلف انجام می‌شوند، که می‌توان هم به‌صورت کلی و هم جزئی رتبه‌بندی شوند. شامل:
۱- حوزههای موضوعی ۲- دسته‌بندی موضوعی ۳- کشورها و مناطق ۴- نوع نشریه ۵- سال
* همچنین با زدن تیک بر گزینه‌ای نشریات دسترسی آزاد (open access) فقط رتبه‌بندی نشریات دسترسی آزاد انجام می‌شود.
تصویر ۲. رتبه‌بندی نشریات
در رتبه‌بندی نشریات همه شاخص‌های مربوط به SCimago شامل SJR، چارک‌ها به ترتیب، H index، کل استنادات در هرسال و کل استنادات در سه سال و … است. برای نمونه شاخص‌های نشریه جامعه شیمی ایران (Journal of the Iranian Chemical Society) در تصویر زیر داده شده است.
چهار چارک برای ارزیابی کیفیت پیش‌بینی شده است که در مثال نشریه ایرانی با چارک سوم در سطح کیفیت سوم قرار دارد.
و با انتخاب نشریه‌ای خاص تمام جزئیات شاخص‌های هر نشریه‌ای به‌صورت اعداد بیان می‌شوند، به‌صورت نمودار و گراف هم مصورسازی می‌شوند.
رتبه‌بندی کشورها و مناطق
رتبه‌بندی کشورها و مناطق در هر حوزه موضوعی را می‌توان به چهار روش شامل حوزه موضوعی، دسته‌بندی موضوعی، مناطق و کشورها و بر اساس سال محدود کرد:
برای مثال می‌خواهیم بدانیم که کدام کشور در خاورمیانه در حوزه شیمی تجزیه در رده نخست، دوم و سوم قرارگرفته‌اند؛ که در نرم‌افزار SC imago می‌توان به این اطلاعات دست یافت. علاوه بر این رتبه‌بندی کشورها می‌توان در کشورها هم رتبه‌بندی موضوعی بر اساس تعداد اسناد، اسناد قابل استناد، استنادات، خود استنادی، استنادات قبل از اسناد و H index انجام داد که برای هریک نتایج متفاوتی را در بر می‌گیرد؛ و با انتخاب هر کشوری می‌توان به تمام اطلاعات از شاخص‌ها تا نمودار و گراف‌ها دسترسی پیدا کرد.
تصویر ۳. رتبه‌بندی کشورها و مناطق
ابزار مصورسازی[۲]
قسمتی دیگر در نرم‌افزار SC imago برای مصورسازی بر سه شیوه است:۱- تجسم علم ۲- نمودار حباب موضوعی ۳- گزارش جهانی. نمودار تجسم علم برای تجسم اطلاعات در ساختار علم است. به‌عنوان رابط کاربری بین کاربران و پایگاه اطلاعاتی Scopus حاصل از داده‌های کتاب‌سنجی از مجلات و کشورها به مصورسازی می‌پردازد. این شکل از علم تصویری از اتصال حوزههای موضوعی مختلف نشریات را نمایش می‌دهد. برای نمونه مصورسازی نشریه شیمی تجزیه به شکل زیر است.
تصویر ۴. نمودار تجسم علم
در نمودار حبابی موضوعی با توجه به تنظیمات می‌توان نقشه علمی یک کشور در یک دوره دوساله بین سال‌های ۱۹۹۹-۲۰۱۶ به‌صورت حباب مصور نمود؛ و حجم نقشه علمی را با توجه به نشریات و یا حوزه علمی نمایش داد.
تصویر ۵. نمودار حبابی موضوعی
نمودار گزارش جهانی اطلاعاتی دقیق برای تجزیه‌وتحلیل جهان و هر یک از هشت مناطق بزرگ جغرافیایی، با استفاده از شاخص‌های متعدد علم‌سنجی و جداول و نمودار به دست می‌دهد؛ و با قرار دادن ماوس بر هر جای نمودار ارزش‌های بنیادین هر نقطه نمایان می‌شود.
تصویر ۶. نمودار گزارش جهانی
پانویس:
[۱] (Consejo Superior de Investigaciones Científicas (CSIC
[۲] Visualization
منبع:
نویسنده: محمد صالح محمدزاده
دانشجوی ارشد علم‌سنجی دانشگاه تهران
| مشخصات استناددهی به این مقاله | |
| نویسنده(ها): | مجله ی کتابدار ۲.۰ |
| عنوان مقاله: | آشنایی با شاخص علم‌سنجی Scimago |
| عنوان مجله: | کتابدار ۲.۰ – (عنوان لاتین: Kitābdār-i 2.0) |
| دوره مجله(Vol): | ۲ |
| شماره مجله(Issue): | ۵ |
| سال(Year): | ۱۳۹۵ |
| شناسه دیجیتال(DOI): | |
| لینک کوتاه: | http://lib2mag.ir/7230 |
