رسانه‌های اجتماعی و کتاب (بخش چهارم: ویژگی رسانه‌های اجتماعی)

رسانه‌های اجتماعی بر خلاف این تصور که هیچ قاعده و اصولی ندارند، دارای ویژگی‌ها و ساختارهای حرفه‌ای هستند. چهارده ویژگی رسانه‌های اجتماعی در زیر معرفی می‌شود:

1. گفت‌وگوی دوطرفه: اساس رسانه‌های اجتماعی بر پایۀ گفت‌وگو بنا شده است (افتاده، ۱۳۸۹). رسانه‌های سنتی عمل انتشار را تنها انجام می‌دادند و محتوا را برای مخاطب ارسال می‌کردند، ولی در رسانه‌های اجتماعی فضایی برای گفتگو و محاوره‌ی دوطرف وجود دارد و جریان ارتباطی از حالت یک‌سویه به دوسویه تغییر پیدا کرده است (مولایی، ۱۳۸۸).
2. باز شدن گفت‌وگوها به وسیلۀ مخاطبان: کاربران همیشه مولد یک گفت‌وگو به شمار می‌روند (افتاده، ۱۳۸۹).
3. ایجاد درگیری: درگیر بودن کاربران در رسانه‌های اجتماعی، یکی از راه‌های بازگشت آن‌ها به این رسانه‌هاست (افتاده، ۱۳۸۹).
4. تشویق به مشارکت: رسانه‌های اجتماعی همیشه کاربران را تشویق به مشارکت در فرآیندها می‌کنند (افتاده، ۱۳۸۹) و ارسال بازخورد از سوی مخاطب و همکاری و همگامی با رسانه را تسهیل کرده‌اند و آن را تشویق می‌کنند. این رسانه‌ها مرز و خط‌کشی بین رسانه و مخاطب را از بین برده‌اند (مولایی، ۱۳۸۸). تأثیرگذاری قابل توجه رسانه‌های اجتماعی بر میزان و کیفیت مشارکت‌های اجتماعی در جوامع مختلف به حدی بوده است که اخیراً تعداد قابل توجهی از شبکه‌های اجتماعی، دقیقاً با هدف توسعه مشارکت اجتماعی مردم در زمینه‌های خاص ایجاد شده‌اند (سلیمانی‌پور، ۱۳۸۹).
5. فعال کردن همکاری: همکاری و کمک‌کردن مخاطبان به یکدیگر، یکی از عوامل توسعۀ کاربران رسانه‌های اجتماعی است (افتاده، ۱۳۸۹).
6. برانگیختن شخصیت و هویت: هویت کاربران در رسانه‌های اجتماعی استحکام می‌یابد (افتاده، ۱۳۸۹).
7. گران نبودن: تولید محتوا در رسانه‌های اجتماعی در قیاس با رسانه‌های جمعی بسیار ارزان تمام می‌شود (افتاده، ۱۳۸۹).
8. از وظایف کم تا وظایف زیاد: فعالیت کاربران در رسانه‌های اجتماعی از وظایف آسان است که به وظایف بزرگ و حرفه‌ای تبدیل می‌شود (افتاده، ۱۳۸۹).
9. افزایش اعتبار: رسانه‌های اجتماعی فضایی است برای ایجاد اعتبار با کمک اشخاص، شرکت‌ها و سازمان‌ها (افتاده، ۱۳۸۹).
10. اعتدال و برابری: امکانات رسانه‌های اجتماعی برای تمام کاربران یکسان است (افتاده، ۱۳۸۹).
11. تولید محتوا با کمک کاربر: بنیان اصلی رسانه‌های اجتماعی بر تولید محتوا قرار گرفته است (افتاده، ۱۳۸۹). اغلب رسانه‌های اجتماعی رای دادن، نظر گذاشتن و به‌اشتراک‌گذاری اطلاعات را تشویق می‌کنند. به‌ندرت مانعی برای تولید و دسترسی به محتوا در این رسانه‌ها وجود دارد (مولایی، ۱۳۸۸). در رسانه‌های اجتماعی، کاربران می‌توانند تولید کننده، تأثیرگذار و دارای قدرت انتخاب و بهره برداری از تنوع بیشتری باشند (سلیمانی‌پور، ۱۳۸۹).
12. حس مالکیت محتوا: تولید محتوا با کمک کاربران موجب حس مالکیت می‌شود (افتاده، ۱۳۸۹).
13. افزایش صداقت: ایجاد صداقت در پروفایل‌ها باعث افزایش ارتباطات هوشمند می‌شود (افتاده، ۱۳۸۹). به گفته بیشتر کارشناسان تا قبل از به وجود آمدن رسانه‌های اجتماعی، موضوع اعتماد و صمیمیت فضای سایبر در سراسر دنیا لمس نشده بود؛ ولی زمانی که شبکه‌هایی مانند اورکات و فیس‌بوک پا به عرصه اینترنت گذاشتند، مردم با اعتماد به این پایگاه‌ها باعث گسترش صمیمیت در بین یکدیگر شدند (سلیمانی‌پور، ۱۳۸۹).
14. مکانی برای محتوای داغ: محتوای مهم رسانه‌های جمعی و سایر رسانه‌ها، در رسانه‌های جمعی انتشار می‌یابد (افتاده، ۱۳۸۹).

منابع:

• افتاده، جواد (۱۳۸۹). رسانه‌های اجتماعی و کتاب؛ بازگشت عموم و باز نشر کتاب. فصلنامه کتاب مهر، شماره ۱، صص ۳۴-۴۷٫
• سلیمانی‌پور، روح‌الله (۱۳۸۹). شبکه‌های اجتماعی؛ فرصت‌ها و تهدیدها. فصلنامه ره‌آورد نور، شماره ۳۱، صص ۱۴-۱۹٫
• مولایی، محمدمهدی (۱۳۸۸). رسانه‌های اجتماعی چه هستند؟ بازیابی شده در ۱۸ دی ۱۳۹۴، از http://www.bashgah.net/fa/content/show/33983