کتابداران سبز؛ قسمت اول

قسمت اول: فردریک استاس^۱، کتابدار دانشیار علوم زیست‌شناسی، زیست‌محیطی و ریاضیات در دانشگاه بوفالو^۲

افراد جامعه معمولاً کتابداران را با شرح وظایف مشخصی می‌­شناسند و تصویر مشخصی از آن‌ها در ذهن دارند اما برخی از کتابداران با انجام فعالیت­‌های اجتماعی در راستای دغدغه­‌های اجتماعی خود، این چارچوب­‌ها را از بین می‌­برند. کتابداران فعال در توسعه پایدار سعی می­‌کنند با فعالیت­‌هایی مانند ایجاد کمیته­‌ها و انجمن­‌ها، سخنرانی و ارائه کارگاه و انتشار منابع گام­‌هایی فراتر از وظایف کتابدارانه خود و به‌عنوان کارآفرینان اجتماعی بردارند.

فردریک استاس در رشته‌های زیست‌شناسی، جانور­شناسی و مطالعات کتابخانه­ای تحصیل کرده است و در حدود ۲۵ سال است که در حوزه توسعه پایدار فعالیت می­‌کند. او اکنون یکی از شناخته­ شده‌ترین کتابداران در حوزه توسعه پایدار است و تنها کتابداری است که ریاست بخش‌­های زیست‌محیطی انجمن کتابداری آمریکا^۳ (ALA) و انجمن کتابخانه­‌های تخصصی^۴ (SLA) را به عهده داشته است. برنامه‌ریزی و ایجاد منابع مفید برای کتابخانه­‌ها پیرامون محیط‌زیست، شرکت در پروژه «کتابخانه‌­های سازنده جوامع پایدار» و ایجاد جامعه کتابخانه­‌های سبز در وب‌سایت ALA برای به اشتراک­ گذاری ایده­‌ها و شبکه کردن آن در یک محیط ازجمله خدمات او در انجمن کتابداری آمریکا است. هر چند که همکاری او با ALA همچنان ادامه دارد و در بسیاری از فعالیت­‌های زیست‌محیطی آن مشارکت می­‌کند.

یکی از اقدامات مهم استاس در ترویج اطلاعات سبز، تصویب حمایت انجمن کتابداران آمریکا از دفتر اطلاعات زیست محیطی^۵ (OEI)   در آژانس حفاظت از محیط زیست ^۶ (EPA) بوده است که هدف آن تسهیل دسترسی اطلاعات زیست‌محیطی آژانس برای عموم مردم بود.

فعالیت­‌های استاس اما فقط به دنیای کتابداری و کتابخانه­‌ها محدود نیست و او در بیرون از جامعه کتابخانه هم شناخته شده است. او کارگاه­‌هایی را در کنفرانس علوم و محیط‌زیست برای شورای ملی در سال ۲۰۰۱ ارائه داد. همچنین در سال ۲۰۰۷ و ۲۰۱۱ نیز او زیر نظر معاون وزیر الگور^۷ آموزش‌­هایی را فرا گرفت. نمایش اسلاید گور اساس کتاب و فیلم مستند او با نام «یک حقیقت ناخوشایند» شد که توانست جوایزی را به خود اختصاص دهد.

فردریک استاس همچنین مقالات زیادی را نیز پیرامون محیط‌زیست و نقش کتابخانه‌ها منتشر کرده است که از مهم‌­ترین آن‌ها می­‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

Stoss, F. W. (2003). Sustainable communities and the roles libraries and librarians play. Reference & User Services Quarterly, ۴۲(۳), .۲۰۶-۲۱۰
.Stoss, F. W. (2005). Building lead-free communities. Reference & User Services Quarterly, ۴۴(۴), ۲۸۹-۲۹۵

Stoss, F. W., & Alston, P. G. (1991). Environment Online: The Greening of Databases. Part 1. General Interest Databases [and] Environmental Terms and Phrases: A Suggested List. Database, ۱۴(۴), ۱۳-۲۷
.Stoss, F. (2010). Libraries Taking the’LEED’: Green Libraries Leading in Energy and Environmental Design. Online, ۳۴(۲), ۲۰-۲۷

علاوه بر آن، استاس یکی از نویسندگان فعال در مجله الکترونیکی سبزاست که مقالاتی را در موضوع کتابخانه­‌های سبز منتشر می­‌کند که از جمله مقالات او می‌­توان به « حمایت از دسترسی عمومی به اطلاعات زیست محیطی , نجات کتابخانه‌های آژانس حفاظت از محیط زیست (EPA)» در سال ۲۰۰۶، «منابع آموزش محیط زیست: سازمان­های دولتی،امکانات تحقیقاتی و انجمن­‌های حرفه ای» در سال ۱۹۹۴ و معرفی «سه کتاب محیط زیست برای کودکان» می‌­توان اشاره کرد.

نقش استاس در جنبش کتابخانه­‌های سبز و ترویج ادبیات زیست‌محیطی در کتابخانه­‌های آمریکا غیر قابل انکار و مهم است به‌طوری که در وب‌سایت کتابخانه‌­های سبز نیز نام او به‌عنوان یکی از چهار کتابدار سبز آورده شده است. رهبری، ریسک‌ پذیری، چاپ و نشر، آموزش و پشتکار او نشان می‌دهد که استاس حامی، مربی و کتابدار کارآفرین مؤثر و الهام بخشی است.

پانویس:
[۱] Frederick W. Stoss
[۲] University at Buffalo
[۳] American Library Association
[۴] Special Libraries Association
[۵] Office of Environmental Information
[۶] Environmental Protection Agency
[۷] Albert Arnold Gore Jr

منبع:
کراتر، مری؛ مری بث­لاک و مری ج. اسکانلون. کتابدار کارآفرین: مباحثی در پویایی تجارت خصوصی در جهت ارائه خدمات حرفه‌ای. ترجمه گروه مترجمان، ویراستار مهری ایزدی یگانه، به کوشش عیسی زارعی، تهران: نشر چاپار و اساطیر پارسی، ۱۳۹۵ 

نویسنده: ایمان نریمانی