آینده کتابخانه‌های عمومی: گرایش‌های نوظهور

مقدمه مترجم:
در عصر حاضر که عصر اطلاعات و ارتباطات جهانی است کتابخانه‌های عمومی نیز به‌مثابه‌ی بزرگ‌ترین مراکز اطلاع‌رسانی جامعه می‌بایستی خود را با فنّاوری و ابزارهای اطلاع‌رسانی روز دنیا همگام سازند. به‌کارگیری سریع و گسترده از این ابزارها در مراکز مذکور رابطه تنگاتنگی با میزان و استمرار مراجعه افراد جامعه خواهد داشت؛ بنابراین در گام اول شناخت این تکنولوژی و ابزارها و در مرحله بعد راه‌اندازی و به‌کارگیری آن‌ها در کتابخانه‌ها سبب تغییر و تحول چشم‌گیری در نحوه نگرش سنتی جامعه به رسالت کتابخانه‌ها و میزان بهره‌گیری هرچه بیشتر از خدمات و توانمندی‌های این مراکز خواهد شد.

آینده کتابخانه‌های عمومی: گرایش‌های نوظهور

دورانی که کتابخانه‌ها صرفاً باهدف امانت دادن کتاب‌ها یا ایجاد مکانی ساکت و آرام برای مطالعه به وجود می‌آمدند گذشته است. کتابخانه‌های عمومی نیز مشابه دیگر فضاهای آموزشی در حال تکامل و تغییر دیدگاه سنتی درباره چگونگی دیده و شنیده شدن خود هستند. در حقیقت، بیشتر کتابخانه‌ها قاعده اصلی‌شان که سکوت است را کنار گذاشته‌اند. این مسئله در اکثر محیط‌های آموزشی مشارکتی و میکراسپیس ها، طرح‌های فیزیکی خلاقانه و چیدمان سالن‌های پذیرایی و دسترس‌پذیری تکنولوژی‌های نوظهور اعمال می‌شود. ما چشم‌انداز کتابخانه را بررسی کردیم تا یک نمونه از روندها و نوآوری‌هایی که در کتابخانه‌های عمومی سراسر جهان به چشم می‌خورد را به شما نشان دهیم.

1. میکراسپیس ها
   میکر اسپیس اساساً یک فضای کاری مشترک است که در آن افراد برای ساختن یا یادگیری، سرهم‌بندی و اکتشاف گرد هم می‌آیند. میکراسپیس ها می‌توانند تا جایی که بودجه و میزان راحتی شما اجازه می‌دهد خیلی ساده یا خیلی پیشرفته باشند. به‌طور مثال شما می‌توانید مواد بازیافتی همانند مقوا یا دستگاه‌های الکترونیکی کهنه برای کاربران فراهم کنید تا اشیای جدید بسازند و یا تا جایی پیش بروند که ابزارها و تکنولوژی‌هایی همانند پرینترهای سه‌بعدی، چرخ‌خیاطی، رباتیک یا لیزر برش ارائه نمایند.

این یکی از گرایش‌های کتابخانه‌های عمومی است که سنت سکوت را می‌شکند. میکراسپیس ها همه کاری انجام می‌دهند اما آرام و منظم؛ با مردم در همکاری، سرهم‌بندی و استفاده از ابزارها و تجهیزات هم‌آواز هستند. اگر به دنبال پیاده‌سازی یک میکراسپیس در کتابخانه‌تان هستید در اینجا چند پیشنهاد برای رسیدن به موفقیت ارائه می‌شود.

• اجازه دهید فضا به جای اجرای آموزه‌های ساختاری و رسمی که توسط کتابداران هدایت می‌شود، غیررسمی و جامعه‌محور باشد.
• یک فضای اختصاصی برای ساخت‌وساز طراحی کنید، این مسئله اجازه خواهد داد که سر و صدا در یک نقطه از کتابخانه متمرکز شود و مناطق دیگر به‌عنوان مناطق ساکت‌تر مطرح شود.
• بودجه محدود است؟ به دنبال دریافت کمک‌های مالی برای فراهم آوری تکنولوژی‌های جدید (پرینترهای سه‌بعدی، نرم‌افزار، ماشین‌آلات الکترونیکی و …) برای کتابخانه باشید.
• زمان‌های متفاوتی را به مخاطبان خاص خود اختصاص دهید. برای مثال با اختصاص یک «زنگ خلاقیت» برای نوجوانان بعد از زمان مدرسه‌شان، مراجعین نوجوان تشویق خواهند شد که در فعالیت‌های کتابخانه مشارکت کنند و مهارت‌های ساخت‌وساز خود را ارتقا دهند.

نمونه‌ها:

کتابخانه عمومی ادمونتون/آلبرتا، کانادا^[۱]
این کتابخانه پرینترهای سه‌بعدی، اتاقک‌های مخصوص صدا و یک صفحه نمایش سبز رنگ، همراه با برنامه‌های مختص میکراسپیس مانند کشف رسانه‌های دیجیتال، اصول اولیه فتوشاپ و لگو رباتیک را ارائه می‌دهد.

کتابخانه وستپورت^[۲] / کانکتیکت، ایالات‌متحده آمریکا
این کتابخانه خلاق یک برنامه خلاقیت در محل را ارائه می‌دهد که در آن اعضاء به‌طور مرتب ماهانه در کارگاه‌هایی در زمینه‌ی حوزه تخصصی‌شان شرکت می‌کنند. این کتابخانه همچنین میکر فیرز^[۳] را میزبانی می‌کند و ملاقاتی با مربیان چاپ سه‌بعدی ترتیب می‌دهد تا مراجعین را در مورد نحوه‌ی استفاده از یکی از چهار پرینتر سه‌بعدی‌شان آموزش دهند.

فریس لب (فاب لب)/ فریسلند، هلند^[۴]
فاب لب اولین میکراسپیس سیار یک کتابخانه اتوبوسی در اروپاست و هدف آن آموزش تولید و مهارت‌های قرن ۲۱ برای دانش آموزان مقاطع ابتدایی و متوسطه است.

کتابخانه اینیسفیل: شعبه لیک شور/ انتاریو، کانادا^[۵]
این شعبه دارای یک «آزمایشگاه هکر» است که امکان دسترسی به چاپ سه‌بعدی، برش وینیل، لحیم‌کاری و وسایل الکترونیکی مشابه رزبری پای[۶] را فراهم می‌کند. کتابخانه وبلاگ خود را با طرح‌ها و برنامه‌های گوناگون خود به‌روزرسانی می‌کند.

کتابخانه عمومی سینسیناتی و همیلتون/اوهایو، ایالات‌متحده آمریکا^[۷]
این کتابخانه دارای پرینترهای سه‌بعدی، تجهیزات دیداری-شنیداری، کاترها و گراورهای لیزری، چرخ‌های خیاطی، دوربین‌ها و سایر ابزارهای نرم‌افزاری و سخت‌افزاری است که کاربران می‌توانند به‌طور رایگان و برای ساخت هر چیزی که تصور می‌کنند از آن‌ها استفاده کنند.

2. آزمایشگاه‌های تولید دیجیتال
   گرایش دیگر ایجاد آزمایشگاه‌های رسانه‌ای است که به کاربران اجازه شرکت در یادگیری فعال، تجربه رسانه‌های جدید و فرمت‌های اطلاعاتی، همکاری در فضاهای غنی از تکنولوژی می‌دهد. آزمایشگاه رسانه‌های دیجیتال همچنین نقش مهمی در آموزش شهروندان درزمینهٔ سخت‌افزار و نرم‌افزار ایفا می‌کند که می‌تواند به آن‌ها در ایجاد مهارت برای پیدا کردن شغل در جهانی که به‌طور فزاینده تکنولوژی محور می‌شود کمک کند. اکثر کتابخانه‌ها، همانند کتابخانه عمومی لوئیس ویل[۸] در کنتاکی یا کتابخانه ویرجینیا جوینت یوز^[۹] شهر ویرجینیا، کلاس‌های برنامه‌نویسی و دوره‌های آنلاینی را ارائه می‌کنند که به کاربران کمک می‌کند مهارت‌های ارزشمند کامپیوتری را یاد بگیرند.

نمونه‌ها

کتابخانه عمومی شیکاگو/ ایلینویز، ایالات‌متحده^[۱۰]
آزمایشگاه یومدیای^[۱۱] آن‌ها در سال ۲۰۰۹ راه‌اندازی شد و دسترسی رایگان نوجوانان به ابزارهای طراحی گرافیکی، عکاسی، ویدئو، موزیک، طراحی دوبعدی و سه‌بعدی، STEM و پروژه‌های یدی را امکان‌پذیر نمود.

کتابخانه رایگان فایت ویل/ نیویورک، ایالات‌متحده^[۱۲]
این آزمایشگاه خلاقیت، کامپیوترهای شخصی و مکینتاش را با هم و با یک صفحه نمایش دیواری سبز رنگ، دوربین‌های ویدئویی، تجهیزات پادکست و نرم‌افزار ویرایش ارائه می‌دهد.

کتابخانه عمومی استوکی/ ایلینویز، ایالات‌متحده^[۱۳]
این کتابخانه آزمایشگاه‌های رسانه‌ای متناسب با سن بزرگسالان، نوجوانان و کودکان، شامل ابزارهای ویرایش عکس و ویدئو، دوربین‌ها، میکروفن‌ها و حتی مجموعه‌ی یک گیتار و موسیقی را ارائه می‌دهد.

3. مبلمان و طراحی انعطاف‌پذیر
   روند جدید در طراحی کتابخانه بر مبلمان و قفسه‌بندی متحرک و پالت‌های رنگ روشن متمرکز شده است. مبلمان مدولار و قفسه‌های متحرک که می‌توانند به‌راحتی مرتب شوند، انعطاف‌پذیری بیشتر در ایجاد فضاهای جدید، تقسیم‌بندی بین سطوح و به‌طور منظم نگاه و احساس خوب نسبت به کتابخانه را امکان‌پذیر می‌سازد. اثاثیه محل نشیمن همچنین از صندلی‌های چوبی به موارد راحت‌تری همانند بالشتک‌ها، نیمکت‌ها و صندلی‌هایی به شکل کیسه‌های لوبیا تغییر یافته است. رنگ‌های روشن مورد استفاده قرار می‌گیرند تا برای مخاطبان جذاب‌تر و محیطی شاد و سرگرم کننده باشد.

4. فضاها و خدمات چندمنظوره

فضاهای دیگر تعریف سنتی از آنچه یک کتابخانه باید باشد و نقشی که در آموزش و کمک به جامعه خود ایفا می‌کند را توسعه داده است. فراتر از امانت کتاب و بعد از برنامه‌های مدرسه، کتابخانه و مرکز آموزشی هیلاری رودهام کلینتون^[۱۴] در لیتل راک آرکانزاس، آموزش آشپزی، گلخانه، باغ سبزیجات، یک فضای کشاورزی و کار را ارائه می‌دهد.

کتابخانه سن جورجیو^[۱۵] در پیستویا ایتالیا، یک فضای نمایشگاهی بزرگ، سالن اجتماعات، کافه و دو سالن سینمای مرتبط به ساختمان و همچنین یک میکراسپیس و مجموعه رسانه‌های کامپیوتری را شامل می‌شود. بیش از ۸۰۰ برنامه رایگان هر ساله توسط کتابخانه ارائه می‌شود که توسط کارکنان کتابخانه و داوطلبان طراحی و اجرا می‌شوند. این برنامه‌ها شامل نمایشگاه‌ها، کارگاه‌های آموزشی، دوره‌هایی درباره استفاده از رسانه‌های اجتماعی ایمن، واژه‌پردازی، برنامه‌نویسی کامپیوتری و طراحی سه‌بعدی می‌شود.

کتابخانه عمومی ساکرامنتو^[۱۶] در کالیفرنیا یک ابتکار عمل جدید به نام کتابخانه اشیاء دارد که به کاربران امکان چک کردن مواردی غیر از کتاب‌ها را می‌دهد. پیشنهاد‌های آن‌ها تجهیزات ویدئویی، چرخ‌های خیاطی، آلات موسیقی، بازی‌های تخته‌ای، ابزار تولید و تکنولوژی‌هایی همانند پروژکتور و دوربین‌های گوپرو^[۱۷] را در بر می‌گیرد. کتابخانه‌های اشیاء دیگری نیز شروع به ازدیاد در دیگر شهرها کرده‌اند، از جمله این برند جدید واقع در لندن انگلستان.

5. تکنولوژی‌های در حال ظهور

کتابخانه‌های عمومی شروع به ارائه تکنولوژی‌های در حال ظهوری می‌کنند که می‌توانند به مخاطبان در یادگیری مهارت‌های جدید کمک کنند یا خدماتی که معمولاً برای عموم مردم غیرقابل دسترس است را ارائه نمایند. به‌علاوه در میکراسپیس ها، تکنولوژی‌هایی همانند پرینترهای سه‌بعدی ارائه می‌شود. در حال حاضر تجهیزاتی همانند ماشین کتاب اسپرسو^[۱۸] در شعبه مرکزی کتابخانه عمومی بروکلین (N.Y)^[۱۹] وجود دارد. این ماشین کتاب‌ها را با هزینه کم منتشر می‌کند. همچنین کاربران می‌توانند هر چیزی از خاطرات شخصی یا کتاب آشپزی خانوادگی‌شان را چاپ و صحافی کنند یا می‌توانند از میان هشت میلیون کتاب در حوزه عمومی دست به انتخاب بزنند.

اگرچه کتابخانه‌ها در حال تکامل و تغییر چشم‌انداز خود و گسترش سرویس‌ها و خدمات خود به جوامع محلی هستند اما هنوز هم کتاب‌ها و مکان‌هایی را برای مطالعه یا کار فراهم می‌کنند؛ بنابراین اگر در جستجوی دسترسی به تکنولوژی‌های نوظهور یا یادگیری مهارت‌های جدید هستید، چک کردن کتابخانه محلی ایده‌ای بسیار عالی است.

پانویس:
[۱]. Edmonton Public Library | Alberta, Canada
[۲]. Westport Library | Connecticut, United States
[۳]. Maker Faires
[۴]. Frysklab [FabLab] | Friesland, Netherlands
[۵]. Innisfil Library: Lakeshore Branch | Ontario, Canada
[۶]. Raspberry Pi: نوعی کامپیوتر کوچک و ارزان قیمت که جهت آموزش و یادگیری برنامه‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد. این وسیله هم‌اندازه یک کارت عابر بانک است که می‌تواند به مانیتورها و تلویزیون متصل شود. می‌توان از رزبری پای برای یادگیری چگونگی نوشتن یک برنامه برای کامپیوترها به زبان‌های مختلف مانند پایتون و اسکرچ استفاده نمود. این دستگاه از مرور صفحات وب و پخش آهنگ و فیلم‌های HD گرفته تا نرم‌افزارهای صفحه گسترده، پردازش متن و تصویر و اجرای بازی را انجام می‌دهد.
[۷]. The Public Library of Cincinnati and Hamilton County | Ohio, United States
[۸]. Louisville Free Public Library
[۹]. City of Virginia Beach Joint-Use Library
[۱۰]. Chicago Public Library | Illinois, United States
[۱۱]. YOUmedia: نوعی فضای کتابخانه‌ای و استودیو مختص نوجوانان است که می‌توان در آنجا با کمک مربیان ماهر از فضای اینترنت خارج شده و پروژه‌های خود را درزمینهٔ ایجاد موسیقی، ویدئو، طراحی دوبعدی و سه‌بعدی، عکس‌ها و پادکست‌ها ساخت. تجهیزات یومدیا به‌صورت رایگان و با کارت کتابخانه قابل استفاده است.
[۱۲]. Fayetteville Free Library | New York, United States
[۱۳]. Stokie Public Library | Illinois, United States
[۱۴]. Hillary Rodham Clinton’s Library and Learning Center
[۱۵]. San Giorgio Library 
[۱۶]. Sacramento Public Library
[۱۷]. GoPro
[۱۸]. Espresso Book Machine
[۱۹]. Brooklyn (N.Y.) Public Library’s Central branch

منبع:
این نوشته ترجمه مطلبی با این عنوان است:  The Future of Public Libraries: Emerging Trends

مترجم: مهناز کریم زاده