مجلات جعلی: چیستی، چرایی و چگونگی

امروزه افراد بسیاری برای مقاصد شخصی و تجاری خود اقدام به راه اندازی وب سایت‌های جعلی مجلات نموده‌اند، مجلات جعلی (hijacked journals) اولین بار در اوایل سال ۲۰۱۲ توسط دکتر مهرداد جلالیان بیان شد، مجلات جعلی اصطلاحی برای وب سایت‌هایی مشابه با نام، آرم و ISSN یک مجله معتبر است. این مجله‌ها با استفاده از نام و شهرت مجله اصلی سعی دارند پژوهشگران را به سمت خود جذب کنند، جاعلان و گردانندگان این وب سایت‌ها خود را به عنوان سردبیران و ویراستاران اصلی این مجلات معرفی می‌کنند و معمولاً وب‌سایت‌هایی برای مجلاتی که فقط نسخه چاپی دارند ایجاد می‌کنند و محققان را به سمت خود جذب می‌کنند و مقالات آنان را دریافت می‌کنند. مجلات جعلی و ربوده شده از روش‌های مشابهی استفاده می‌کنند، آن‌ها مقاله‌های نویسندگان و پژوهشگران را در قبال دریافت وجه دریافت و در کوتاه‌ترین زمان بدون هیچ‌گونه داوری منتشر می‌کنند. جستجو به جای وب‌سایت مجله اصلی، ایجاد وب‌سایتی مشابه وب‌سایت اصلی و سوء استفاده از پژوهشگران از ویژگی‌های این مجله‌ها است.

شناسایی و تشخیص این مجلات برای پژوهشگران از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است تا در دام جاعلان گرفتار نشوند و مقاله علمی و زمان و مال خود را از دست ندهند.

پژوهشگران روش‌های ذیل را بهترین راه برای شناسایی مجلات جعلی می‌دانند:

تعداد لینک‌های خراب، تعداد مقاله‌های منتشر شده در سال، سازگاری بین سرور و کشور مجله، وجود لینک‌های مرده یا غیر فعال، استفاده از کاراکتر ” – ” در نام دامنه وب‌سایت (جهت شباهت دامنه وب‌سایت اصلی و جعلی از این کاراکتر استفاده می‌کنند)، رتبه در موتورهای جستجو، قدمت دامنه، کشورهایی که از وب سایت بازدید می کنند و اهداف و محورهای مجله.

همچنین لیست مجلات نامعتبر و جعلی در وب‌سایت وزارت علوم منتشر می‌شود و هر چند ماه یک بار بروز رسانی می‌گردد ولی لازم به یادآوری است با توجه به محیط در جریان وب ممکن است همیشه مجلات نامعتبر و جعلی پیدا شود و پژوهشگران را گرفتار خود کنند. فریب ایمیل‌های اسپم و تبلیغاتی مجلات را نخورید، این مجلات اکثرا نامعتبر و جعلی هستند و در قبال دریافت پول نامتعارف مقاله‌های شما را در کوتاه‌ترین زمان منتشر می‌کنند. مجلات جعلی چالشی پیش روی رتبه آکادمیک و علمی پژوهشگران است.

منابع:

Andoohgin, Shahri M, Jazi, MD, Borchardt, G, & Dadkhah, M. (2017). Detecting Hijacked Journals by Using Classification Algorithms. Science and engineering ethics.

Dadkhah, M, & Borchardt, G. (2016). Hijacked Journals: An Emerging Challenge for Scholarly Publishing. Aesthetic surgery journal, 36(۶), ۷۳۹-۷۴۱.

Dadkhah, Mehdi, Maliszewski, Tomasz, & da Silva, Jaime A Teixeira. (2016). Hijacked journals, hijacked web-sites, journal phishing, misleading metrics, and predatory publishing: actual and potential threats to academic integrity and publishing ethics. Forensic science, medicine, and pathology, 12(۳), ۳۵۳-۳۶۲.

نویسنده: میثم داستانی