مشاغل متنوع برای کتابداران دیجیتالی

مقدمه:

برخی از کتابداران محافظه کار و سنت‌گرا، دیدگاهی بدبینانه با تغییرات دارند، اما بیشتر کتابداران و اطلاع‌رسانان به خوبی می‌دانند که «مدیریت تغییر» ابزاری برای ارتقای جایگاه حرفه‌ای است اما مقاومت در برابر تغییر تاوان سنگینی دارد.

فردی که به عنوان کتابدار و اطلاع‌رسان می‌خواهد در دنیای دیجیتال فعالیت کند علاوه بر داشتن مهارت‌های حرفه‌ای کتابداری بایستی توانایی‌های زیر را نیز داشته باشد تا بتواند به عنوان یک نیروی مؤثر در کتابخانه و مراکز دیجیتال عمل کند:

• آشنایی با مبانی کامپیوتر و شناخت قسمت ھای مختلف آن
• مھارت در استفاده از سیستم عامل ھا از جمله ویندوز
• آشنایی با مفاهیم ذخیره و بازیابی اطلاعات
• آشنایی با مفاهیم بانک ھای اطلاعاتی
• آشنایی کافی با اینترنت
• مهارت در استفاده از نرم‌افزارهای کتابخانه‌ای
• آشنایی با مفاهیم پیشرفته اطلاع‌رسانی
• شناخت ابزارهای کاوش و اطلاع‌یابی
• شناخت وب‌سایت‌ھای معتبر
• آشنایی با ژورنال ھای الکترونیکی
• آشنایی با بانک ھای اطلاعاتی مختلف online در اینترنت
• آشنایی کار با ebookھا
• فهرست‌نویسی،چکیده‌نویسی و نمایه‌سازی مدارک الکترونیکی
• فراھم‌آوری خدمات مرجع دیجیتالی
• دیجیتال کردن منابع و مدیریت فرایند ذخیره و نگهداری منابع
• طراحی راھکارھایی برای اشاعه اطلاعات دیجیتال به صورت سریع
• مدیریت برقراری ارتباط بین سایر کتابخانه‌ھای دیجیتال
• مهارت در ارزیابی نیازهای اطلاعاتی کاربران
• ارائه آموزش‌های لازم به کاربران برای استفاده از امکانات کتابخانه

—–
افزایش مهارت و پذیرفتن نقش‌های گوناگون در محل کار، بیش از پیش برای کتابداران مهم شده است.

۳ نوامبر ۲۰۱۷
املی کالویت^[۱]

مردان و زنان دوره‌ی رنسانس در انواع کارها مهارت داشتند، در حال حاضر، نقش کتابدار دیجیتالی نیز همانند مردان و زنان رنسانس است، چون ما می‌توانیم پذیرای نقش‌های گوناگون باشیم. دیگر داشتن یک تخصص مورد قبول نیست، یعنی کتابدار دیجیتالی باید در همه‌ی بخش‌ها فعالیت داشته باشد که به اصطلاح به آن GLAM می‌گویند، یعنی سازمان‌دهی بخش­‌های «گالری، کتابخانه، موزه، بایگانی» در کتابخانه‌های عمومی و مؤسسات.

وظیفه کتابدار دیجیتال با دستگاه‌های مدیریت اطلاعات، پردازشگرها و مردم مرتبط است و این بدین معنی است که وی می‌­تواند یک مدیر دانش، یک کارپرداز داده، و یا یک سرپرست دیجیتال و یا ترکیبی از همه این نقش‌­ها به‌طور هم‌زمان باشد.

در این مقاله چندین شغل و مهارت‌های مورد نیاز برای رسیدن به آن شغل‌ها معرفی شده است.

مدیر محتوا یا مدیر اموال دیجیتال

کتابداران می‌توانند در بخش مدیریت محتوای دیجیتال سازمان‌ها مشغول به کار شوند. کار آن‌ها در این بخش، تولید محصولاتی مانند عکس، ویرایش عکس، برندسازی و پردازش اطلاعات است. کتابداران می‌توانند در مدیریت تولید محتوا و حتی در مدیریت تولید اطلاعات به عنوان مدیر محتوای دیجیتال فعالیت نمایند.

امروزه، کتابداران و آرشیویست­‌ها همگام با سازمان‌­های میراث فرهنگی سنتی، علیرغم کمبود کتابخانه، از اموال قدیمی نگهداری می‌کنند. کتابخانه‌های دانشگاهی و انجمن علم اطلاعات در حال ترویج مشاغل جایگزین برای کتابداران خارج از کتابخانه‌ها، موزه‌ها و بایگانی‌هاست.

مدیر ارتباطات داخلی

 کتابداران با استفاده از ارتباط داخلی سازمان‌ها، می‌توانند همیشه اطلاعات جدید را به مردم بدهند یا به اصطلاح مردم را به روز نگه دارند. نقش مدیر ارتباطات داخلی بهترین نقش برای کتابداران دیجیتال است. برخی کتابداران با برپایی همایش‌ها و کنفرانس‌ها به تقویت ارتباطات کمک می‌کنند.

برخی کتابداران نیز در پی یکپارچه­‌سازی محتوا در سازمان­‌ها، برای بهبود کیفیت ارتباط تلاش می­‌کنند. آن‌ها می‌توانند به فروش اطلاعات کمک نمایند و حتی می‌توانند به کارمندان کمک کنند که کدام منابع اطلاعاتی برای آن‌ها سودمند است.

مدیر دانش

کتابدار ساده ماندن سخت است، مگر مدیر بخشی از یک سیستم یا یک تیم کاری باشید.

بدون ثبت اسناد یا پایگاه داده‌ی درون‌سازمانی، موفقیت چشمگیری در مدیریت دانش سازمانتان نخواهید داشت.

در برخی شرکت‌­ها، مدیریت دانش دیجیتال^[۲]، صرفاً صوری است اما در شرکت‌های دیگر، کتابداران دیجیتال، نوآوری‌های خود را برای مؤثرتر کردن ارتباطات و بهبود مدیریت دانش، نمایش می‌دهند.

DKM، از یک شرکت هم به صورت داخلی هم خارجی برای توسعه مدیریت دیجیتال محافظت می‌کند.

مأمور نظارتی اطلاعات

یک کتابدار می‌تواند یکی از اعضای اصلی شورای اطلاعات دولتی باشد.

گارتنر^[۳]، نظارت اطلاعات را این گونه تعریف می­‌کند: مشخصه­‌های تصمیمات درست و یک چارچوب خاص برای اطمینان رفتار مناسب در ارزش‌گذاری، ایجاد، ذخیره، استفاده، بایگانی و حذف اطلاعات و تشریح چگونگی پردازش‌ها، نقش‌ها و سیاست‌ها، استانداردها و ارزیابی‌ها در جهت مؤثر و مناسب بودن استفاده از اطلاعات در توانا کردن یک سازمان برای رسیدن به اهدافش.

یک کتابدار می‌­تواند نقش مهمی در کمک به سازمان و به‌ویژه در کاهش خطرها و کنترل کردن منابع اطلاعاتی داشته باشد. در این مهارت، کتابدار باید با دقت بالا، اطلاعات جدید را به همراه محافظت از منابع اطلاعاتی انجام دهد.

تحلیل­گر ابرداده

احتمالاً کتابداران از ابرداده بیشتر استفاده می‌کنند و می­‌توانند تمام سیستم‌های دیجیتال و ابزارهای مورداستفاده در سازمان را بررسی کنند.
کتابداران می‌­توانند واژگان را کنترل نمایند، طبقه‌بندی‌هایی برای تجارت الکترونیک تولید نمایند.
کتابداران دیجیتال می‌توانند طرح‌های ابرداده­‌ای را نیز برای سیستم‌های تولید محتوا طراحی نمایند.

محقق هوش رقابتی

هوش رقابتی یعنی گردهمایی‌های خصوصی، تحلیل‌ها و ارائه اطلاعات بر ای نظارت بر رقبای تجاری است. کتابداران می­‌توانند کارشناس پژوهش‌گر باشند.
تجربیات پژوهشی که آن‌ها در طول تحصیل به دست آوردند می‌تواند به سازمان‌ها کمک کند.

متصدی بایگانی

اطلاعات سازمانی و محافظت از اسناد از مهم‌ترین کارهای متصدی بایگانی است، اما این شغل بیشتر با حیطه کتابداران مرتبط است. به ویژه کتابدارانی که در طول تحصیل در نقش مخزن دار بوده‌اند.

محقق، نویسنده، تولیدکننده محتوا

با ویرایش وب‌سایت‌ها و پایگاه‌های داده، کتابداران در ایجاد منابع اطلاعاتی مرتبط و محتوای روزآمد برای انتقال دانش و ارتباط با دیگران، تبحر خاصی دارند.

آموزگار

کتابداران می‌توانند به کاربران آموزش دهند که چگونه از سیستم استفاده کنند، اسناد را پردازش و منتقل نمایند.

این آموزش­‌ها باید دلنشین، هیجان‌انگیز و با همکاری داوطلبانه مردم باشد. این خصوصیات باعث می‌شود که درک آموزش‌ها برای مردم ارزشمند و مشهود باشد.

داشتن تمامی مشاغل

برخی کتابداران دارای تمام مشاغل معرفی شده هستند.
در سایت دانشگاه سوراکز فهرستی شامل شصت‌ویک شغل غیرسنتی برای کتابداری و علم اطلاعات ارائه شده است.
در عصر دیجیتال، سازمان‌ها نیاز دارند که افرادی با مهارت‌های گوناگون داشته باشند و کتابداران می‌توانند مهارت‌های گوناگون را یاد بگیرند.

پانویس:
[۱] Emily kolvitz
[۲]. DKM
[۳]. Gartner

منابع:

• ترجمه: The many hats of the digital librarian
• کتابخانه‌ھای دیجیتال: مبادله اطلاعات/ مهدی علیپور حافظی
• شناخت و پیاده‌سازی کتابخانه‌ھای دیجیتال و مجازی/ داود محمدی فرد

مترجم: مسعود قانعی مقدم

مشخصات استناددهی به این مقاله
نویسنده‌(ها):	مسعود قانعی مقدم
عنوان مقاله:	مشاغل متنوع برای کتابداران دیجیتالی
عنوان مجله:	کتابدار ۲.۰ – (عنوان لاتین: Kitābdār-i 2.0)
دوره مجله(Vol):	۵
شماره مجله(Issue):	۵
سال(Year):	۱۳۹۸
شناسه دیجیتال(DOI):
لینک کوتاه:	http://lib2mag.ir/10490