معیارهای نمایه شدن مجلات در پایگاه وب آو ساینس (Web of Science)

مقدمه مترجم

انتخاب مجلات برای نمایه شدن در پایگاه وب آو ساینس (Web of Science) فرایند خیلی دقیق و جدی است و توسط داوران و ویراستاران مجرب و ناشناس صورت می‌گیرد که تحت عنوان همترازخوانی از آن یاد می‌شود. فرایند ارزیابی مجلات  شامل سه‌گام اساسی: ارزیابی دقیق مشخصات اولیه، بررسی معیارهای کیفی و کمی مجله است. با توجه به سیاست سخت‌گیرانه پایگاه وب آو ساینس برای نمایه‌سازی، باید قبل از سابمیت کردن، مجله موردنظر توسط سردبیر و هیئت تحریریه مجله و مشاوران متخصص در زمینه نمایه‌سازی مورد بررسی و ارزیابی قرار گیرد؛ چون اگر مجله در برخی از مراحل گزینش رد شود، مشمول دو سال تحریم جهت سابمیت مجدد می‌شود.

پایگاه وب آو ساینس یک پایگاه استنادی و چکیده نامه‌ای و محصولی از شرکت کلاریویت آنالیتیکس است. حوزه پوششی آن شامل موضوعات مهندسی، علوم، پزشکی، انسانی و کشاورزی از سال۱۸۰۰ میلادی تاکنون است. پایگاه‌های زیرمجموعه آن۲۶ پایگاه است که ۱۰ پایگاه زیرمجموعه کور کالکشن (Web of Science™ Core Collection)) و مابقی مجزا از آن هستند. ویژگی خاص این پایگاه شرایط و استانداردهای سخت‌گیرانه‌ای است که برای ایندکس کردن مجلات دارد. یکی از خدمات پایگاه وب آو ساینس، نمایه‌سازی منابع معتبر در سطح جهان است. این منابع در قالب چهار مجموعه هسته علمی (مقالات مجلات، مقالات کنفرانس، کتب، ترکیبات شیمیایی) به شرح ذیل دسته‌بندی می‌شوند:

Journals

Science Citation Index Expanded (SCI-Expanded) — ۱۹۰۰-present: clinical, natural and applied sciences

Social Sciences Citation Index (SSCI) — ۱۹۰۰-present: social sciences

Arts & Humanities Citation Index (A&HCI) — ۱۹۷۵-present: arts and humanities

Emerging Sources Citation Index (ESCI) — ۲۰۰۵-present: all disciplines

 Books

Book Citation Index– Science (BKCI-S) — ۲۰۰۵-present: all disciplines

Book Citation Index– Social Sciences & Humanities (BKCI-SSH) — ۲۰۰۵-present

Conference proceedings

Conference Proceedings Citation Index – Science (CPCI-S) — ۱۹۹۰-present: all disciplines

Conference Proceedings Citation Index – Social Sciences & Humanities (CPCI-SSH) — ۱۹۹۰-present

Chemical Reactions

Current Chemical Reactions (CCR-Expanded) — ۱۹۸۵-present Index Chemicus (IC) — ۱۹۹۳-present

بنا به گفته‌ی شرکت کلاریویت، روند نظارت بر مجموعه‌های هسته پایگاه وب آو ساینس، منحصربه‌فرد است و تصمیمات هیئت تحریریه توسط ویراستاران متخصصی انجام می‌شود که هیچ‌گونه وابستگی به انتشارات یا مؤسسات تحقیقاتی ندارند و بنابراین تعصب احتمالی یا تضاد منافع وجود ندارد. هر ویراستار ملزم است تنها بر روی یک گروه از موضوعات خاص متمرکز بوده تا دانش عمیقی از ژورنال‌های آن حوزه را کسب کند. اصول اساسی فرآیند انتخاب منابع همیشه ثابت است و شامل سه اصل بی‌طرفی، حسن انتخاب و پویایی مجموعه است. ۲۸ معیار برای ارزیابی مجلات در پایگاه وب آو ساینس در نظر گرفته شده است که به شرح زیر است:

۲۴ معیار کیفی: برای انتخاب یک هیئت تحریریه جدی و سختگیر و بهترین عملکرد در سطح مجلات طراحی شده‌اند.

۴ معیار کمی: برای انتخاب مجلاتی با بالاترین ضریب تأثیر در حوزه‌های مربوط به خود (با محاسبه فعالیت‌های استنادی) طراحی شده است.

چرخه کلی فرایند ارزیابی منابع برای نمایه شدن در پایگاه وب آو ساینس در تصویر ۱ ارائه شده است.

تصویر۱

 

بر اساس چرخه ارزیابی منابع که در تصویر ۱ مشاهده می‌شود:

• مجلاتی که از معیارهای کیفیت (۲۴ معیار) برخوردار هستند، ابتدا وارد نمایه استنادی منابع نوظهور استنادی (ESCI) می‌شوند.
• مجلاتی که علاوه بر معیارهای کیفی، دارای معیار کمی یعنی ضریب تأثیر نیز هستند، بسته به حوزه موضوعی خود، دریکی از مجموعه‌های هسته یعنی (SCIE), (SSCI) , (AHCI) نمایه می‌شوند.
• مجلاتی که در مجموعه ESCI نمایه می‌شوند، اگر ضریب تأثیر خود را ارتقاء دهند، می‌توانند پس از ارزیابی مجدد سالانه، وارد یکی از هسته‌های تخصصی یعنی (SCIE), (SSCI) , (AHCI) شوند.

چند نکته مهم در اینجا وجود دارد که به آن­ها اشاره می‌شود:

• مجلاتی که قبل از ماه ژانویه در مجموعه هسته‌های SCIE و یا SSCI پذیرفته شده‌اند، توسط پایگاه جی سی آر در ماه ژوئن، مورد تحلیل استنادی قرار می‌گیرند و مجاز به دریافت ضریب تأثیر هستند.
• هر مجله‌ای که از کیفیت آن کاسته شود و معیارهای کیفی را رعایت نکند، از مجموعه هسته وب آو ساینس خارج خواهد شد.
• مجلاتی که در هسته‌های SCIE ، SSCI و AHCI نمایه شود اگر پس از ارزیابی‌های سالانه، مشخص شود که میزان ضریب تأثیرشان کاهش‌یافته به نمایه ESCI برگشت داده می‌شوند.

سه گام اساسی در ارزیابی مجلاتی که درخواست نمایه شدن در پایگاه استنادی وب آو ساینس را دارند:

گام اول: شامل تکمیل مشخصات اولیه‌ی مجله و بررسی توسط پایگاه

ارسال درخواست نمایه شدن مجله در پایگاه وب آو ساینس از طریق لینک https://isindexing.com انجام می‌شود، بدین ترتیب صفحه‌ای برای تکمیل مشخصات و پیگیری مراحل بعدی برای شما نمایش داده می‌شود.

تصویر۲

مؤلفه‌های زیر جزو مهم‌ترین مشخصات یک مجله هستند که باید به دقت در فرم درخواست برای نمایه شدن در پایگاه وب آو ساینس تکمیل شوند:

• ISSN
• Journal Title
• Journal Publisher
• Journal URL
• Content Access
• Presence of Peer Review Policy
• Contact Details

در مورد گزینه خط مشی داوری (Presence of Peer Review Policy) مجله باید بیانیه‌ای واضح و شفاف از تعهد به داوری و همترازخوانی دقیق بر کلیه مطالب منتشر شده ارائه دهد. مقالات پژوهشی اولیه نیز باید تحت بررسی همتایان خارجی قرار گیرند. در صورتی که مشخصات اولیه مجله‌ای را سابمیت کردید و پایگاه مجله شما را رد کرد. هیچ منع یا بازه زمانی خاصی برای ارسال و درخواست مجدد برای نمایه شدن مجله‌ شما وجود ندارد.

گام دوم: ارزیابی معیارهای کیفی ویراستاری

در این مرحله ویراستاران پایگاه وب آو ساینس، مجله را براساس معیارهای خاصی بررسی می‌کنند تا تعیین کنند ویراستاری مجله به طور شایسته و کامل انجام شده است. در صورت عدم پذیرش مجله در مرحله ویراستاری، تحریم خاصی برای ارسال مجدد آن در زمان‌های آتی وجود ندارد. در گام دوم ، ویراستاران وب آو ساینس، همخوانی بین عنوان و حوزه‌های اعلام شده توسط مجله، ترکیب هیئت تحریریه و نویسندگان و محتوای منتشر شده، شفافیت زبان، کارآیی وب سایت، نظم بازه زمانی نشر مقالات و.. را به دقت بررسی می‌کنند. آن‌ها همچنین به دنبال شواهدی در مورد میزان دقت و سختگیری هیئت تحریریه و رعایت استانداردهای مرسوم هستند. اگر مجله‌ای این مرحله را پشت سر نگذارد، ارسال مجدد آن منوط به گذشت حداقل دو سال از سابمیت اولیه آن است. معیارهای ارزیابی کیفی مجله شامل موارد زیر است:

• Scholarly Content
• Article Titles and Article Abstracts in English
• Bibliographic Information in Roman Script
• Clarity of Language
• Timeliness and/or Publication Volume
• Website Functionality/Journal Format
• Presence of Ethics Statements
• Editorial Affiliation Details
• Author Affiliation Details
• Editorial Board Composition
• Validity of Statements
• Peer Review
• Content Relevance
• Grant Support Details
• Adherence to Community Standards
• Author Distribution
• Appropriate Citations to the Literature

گام سوم: ارزیابی معیارهای کمی ویراستاری (ضریب تأثیر)

معیارهای مرحله سوم برای انتخاب مجلات با بیشترین ضریب تأثیر در یک حوزه تحقیقاتی مشخص، با استفاده از فعالیت استنادی به عنوان شاخص اصلی تأثیر، طراحی شده است. اگر مجله‌ای این مرحله را پشت سر نگذارد، ارزیابی مجدد منوط به تحریم حداقل دو ساله است. این معیارها شامل ۴ مورد ذیل است:

۱.تحلیل استنادی مقایسه‌ای(Comparative Citation Analysis)
نمایه‌های منتخب در وب آو ساینس ( (SCIE, SSCI and AHCI دارای تأثیرگذارترین مجلات در رشته خود هستند. در تحلیل استنادی مقایسه‌ای، تعداد و منابع استنادات به مجله مورد توجه قرار می‌گیرد.

۲.تحلیل استنادی نویسنده (Author Citation Analysis)
اکثر نویسندگان باید دارای سابقه انتشار قابل تشخیص در وب آو ساینس باشند. شبکه‌های استنادی نویسندگان باید متناسب با  فهرست و حوزه مجلات باشد.

۳.تحلیل استنادی هیئت تحریریه (Editorial Board Citation Analysis)
اکثر اعضای هیئت تحریریه باید دارای سابقه انتشار قابل تشخیص در وب آو ساینس باشند. شبکه‌های استنادی اعضای هیئت تحریریه باید متناسب با گروه و حوزه مجلات باشد.

۴.ارزش محتوایی (Content Significance)

مطالب موجود در مجله باید برای خوانندگان و مشترکان مورد نظر از اهمیت و ارزش محتوایی برخوردار باشد. ارزش محتوایی مطالب ممکن است از لحاظ تخصص منحصربه‌فرد، دیدگاه بدیع، تمرکز منطقه‌ای، محتوای غیرمعمول یا محتوایی که گستردگی پوشش وب آو ساینس را غنی می‌کند، اثبات شود.

منبع

https://clarivate.com/webofsciencegroup/

مشخصات استناددهی به این مقاله
نویسنده‌(ها):	سمیه پناهی
عنوان مقاله:	معیارهای نمایه شدن مجلات در پایگاه وب آو ساینس (Web of Science)
عنوان مجله:	کتابدار ۲.۰ – (عنوان لاتین: Kitābdār-i 2.0)
دوره مجله(Vol):	۶
شماره مجله(Issue):	۴
سال(Year):	۱۳۹۹
شناسه دیجیتال(DOI):
لینک کوتاه:	http://lib2mag.ir/11958