در شمارهٔ قبل دربارهٔ کلیات ۲٫۰ و مهارتها صحبت کردیم؛ از این شماره بهصورت جزئیتر وارد مصادیق این مهارتها شده و سعی میکنیم در حد توان توضیحات بهصورت مکتوب ارائه گردد.
لازم میدانم بیان کنم که این مهارتها بهصورت کارگاهی و سمیناری هم آموزش داده شده (تاکنون بیش از ۵ سمینار مخصوص کتابداران تخصصی و دانشگاهی) و این ماه نیز در کارگاههای جانبی هشتمین همایش ملی ادکا برگزار میشود (سهشنبه ۱۹ آبان ماه).
اما دربارهٔ «زبان و ادبیات اینترنت»؛ یکی از مشکلات بسیار بزرگی که در بین پژوهشگران و کتابداران ما دیده میشود این است که با یکسری اصول اولیه مباحث کار با نت آشنا نیستند و البته بسیاری هم آشنا هستند ولی کارکرد مناسب آن را تجربه نکردهاند.
این زبان و ادبیات شامل موارد ذیل میگردد:
- ساختارهای اینترنتی
- موجودات اینترنتی
- فناوریهای اینترنتی
- اصول تولید وب
- نرمافزارهای مربوطه
دربارهٔ ساختارهای اینترنتی منظورم این است که یک کاربر پژوهشی نت باید با حداقل موارد زیر آشنا باشد:
- سایتها: مانند ut.ac.ir
- بانکهای اطلاعاتی: مانند sciencedirect.com
- وبلاگها: مانند yabesh.persianblog.ir
- گروههای خبری: مانند IranKIS@googlegroups.com
- دایره المعارف ها: britannica.com
- دایرکتوریها: dmoz.org
- FTP و Gopher
- موتورهای جستجو: مانند google.com
- ابر موتورهای جستجو: مانند webcrawler.com
- P2Pها
- ساختارهای اشتراکی: مانند persiangig.com
- ویکیها: مانند Wikipedia.org
- فروم ها یا اتاقهای گفتگو: مانند iran-eng.com
- شبکههای اجتماعی مانند: facebook.com
هرکدام از این موارد برای خود مباحث بیشتری دارند، ولی دو نمونه همراه با مثال توضیح میدهیم:
- درباره وبسایتها: از مشخصههای اصلی هر وبسایت، نشانی آن (Domain) میباشد؛ اینکه کتابدار بداند دامنه org. اغلب به انجمنهای پژوهشی تعلق دارد، یا مثلاً برای دانشگاههای دارای مجوز از وزارت علوم آمریکا دامنهٔ edu. تعلق میگیرد و برای دانشگاههای مانند ایران ac.ir. یا انگلستان ac.uk. و… دانشگاههای بعضی دیگر از کشورها مانند استرالیا از edu.au. استفاده میکنند. این موارد درجایی مانند جستجو در گوگل بسیار کاربرد دارند.
به دنبال دورههای درسی ریاضیات در دانشگاههای آمریکا میگردیم: باید در گوگل تایپ کنیم:
mathematics course site:edu
https://www.google.com/search?q=mathematics+course+site:edu
*نکتهٔ یک: همانطور که میدانید فاصلهٔ بین کلمات در گوگل بهعنوان + عمل میکند؛
*نکتهٔ دو: وقتی مینویسیم site:edu یعنی فقط دانشگاههای آمریکایی را جستجو کن؛ حال اگر تبدیل کنیم به site:ac.ir جستجو به دانشگاههای ایرانی اختصاص پیدا میکند.
- درباره P2Pها: بستر «به اشتراک گذاری منابع» با استفاده از «به اشتراکگذاری فایلها» بر روی کامپیوترهای شخصی هستند. بهعنوانمثال فرض کنید من یک منبع اطلاعاتی خاصی دارم و این منبع روی لپتاپ من قرار دارد، میتوانم با استفاده از این بستر و نرمافزارهای مربوط آن را برای دیگران به اشتراک بگذارم و افراد هر زمان که من به اینترنت متصل باشم آن منبع را بر روی کامپیوتر شخصی خود بارگذاری کنند.
موضوع بعدی در ارتباط با زبان و ادبیات اینترنت برمیگردد به موجودات اینترنتی، همانطور که یک اجتماع از افراد پیر جوان، زن مرد و… تشکیلشده است، بر روی نت هم انواع فایلها در فرمتهای مختلف هستند که سازندهٔ این فضا هستند. مرسومترین این فرمتها در جدول زیر نمایان شدهاند:
این شناخت موارد خیلی میتواند به ما کمک کند، برای همان مثال بالا که در گوگل انجام دادیم کافی است تایپ کنیم:
mathematics course site:edu filetype:ppt
این اضافه کردن filetype:ppt در جستجو مشخص میکند که ما به دنبال پاورپوینتهای درسی اساتید در دانشگاههای آمریکایی هستیم!
https://www.google.com/search?q=mathematics+course+site:edu+filetype:ppt
همانطور که ملاحظه میکنیم [ppt] در کنار هر نتیجه بیانگر این است که نتایج فقط شامل فایلهای در فرمت مایکروسافت پاورپوینت میشوند.
در شمارههای بعد در ارتباط با فناوری و نرمافزارهای مرتبط با اینترنت صحبت خواهیم کرد. ان شاء الله.
نویسنده: حسین حیدری
مشخصات استناددهی به این مقاله | |
نویسنده(ها): | حسین حیدری |
عنوان مقاله: | مهارت های ۲٫۰ – زبان و ادبیات اینترنت |
عنوان مجله: | کتابدار ۲.۰ – (عنوان لاتین: Kitābdār-i 2.0) |
دوره مجله(Vol): | ۱ |
شماره مجله(Issue): | ۲ |
سال(Year): | ۱۳۹۴ |
شناسه دیجیتال(DOI): | |
لینک کوتاه: | http://lib2mag.ir/1328 |