گاهی ما فکر میکنیم افراد خلاق انسانهای استثنایی هستند یا این که ما هیچ قدرت خلاقیتی نداریم که بخواهیم پرورش دهیم در حالی که بیشتر متخصصین بر این عقیده هستند هر کس دارای یک سری خلاقیتها است.
همه ما خلاقیم.
لغتنامه دهخدا خلاقیت را خلق کردن، آفریدن و بوجودآوردن تعریف و برای کلمه نوآوری از ابتکار، ابداع و بدعتگذاری استفاده کرده است. طرز فکر مثبت فرد و باور به وجود راههای ممکن و نیز دیدن فعالیتهای دیگران و گرفتن ایده از آنها در خلاقیت مؤثر است. نداشتن اعتماد به نفس، سد بزرگی بر سر راه خلاقیت است. لزوم بهبود بخشیدن عملکرد، یکی از اصلیترین دلایلی است که سازمانها را وادار میکند تا به سوی نوآوری حرکت کنند. از جمله پایگاههایی که در این زمینهسازی نقش تعیینکننده دارد کتابخانه عمومی است. خدمات کتابخانههای عمومی از مصداقهای فراوانی برخوردار است و میتواند موجبات ارتقاء اثربخشی خدمات این مراکز را به جامعه در پی داشته باشد. از جمله خدمات کتابخانههای عمومی به کودکان میتوان به؛ قصهگویی، نمایشهای عروسکی، معرفی کتاب، برگزاری دورههای هنری، یادگیری مهارتهای اجتماعی اشاره کرد.
در جهانی که وسایل دیداری و شنیداری الکترونیکی به رقابت با کتاب برخاستهاند، کتابخانه عمومی نیز باید در برگیرنده نیازهای دیداری، شنیدارن و خواندنی مراجعان خود باشد. کتابخانههای عمومی و نقش آنها در جامعه کتابخانه عمومی یا همگانی کتابخانههایی هستند که ”بطور رایگان یا در برابر مبلغ جزئی در خدمت عموم مردم یک جامعه یا یک منطقه هستند که همزمان با تغییر زندگی روستایی به حالت شهری و صنعتی و همین طور با افزایش سطح وسیع افراد با سواد در دهه ۱۸۵۰ متولد شدند” (برنتون ،۲۰۰۲). البته تفاوتهایی نیز بین خلاقیت و نوآوری وجود دارد که این دو را از یکدیگر متمایز میسازد. به عبارتی میتوان گفت، خلاقیت، پیدایی و تولید یک اندیشه و فکر نو است در حالیکه نوآوری عملی ساختن آن اندیشه و فکر است. خلاقیت و نوآوری هر دو در کتابخانههای عمومی کتابخانههای عمومی تسهیلات و خدمات خود را بدون تبعیض به طیف گستردهای از افراد و گروههای جامعه ارائه میدهند.
چنانچه از نام کتابخانه عمومی برمیآید این کتابخانهها برای استفاده عموم افراد جامعه به وجود میآیند و همگان مراجعان بالقوه آن محسوب میشوند و حق استفاده از آن را دارند. به همین دلیل در کتابخانههای عمومی باید منابعی در خور استفاده همگان تهیه شود. این مهم بدون ایجاد فضا و محیطی چندبعدی، چندکاربردی، همه پسند، گیرا، متنوع و متناسب با اهداف جامعه و نیز ارائه خدمات کتابخانههای عمومی به صورت خلاق امکانپذیر نخواهد بود.
در کتابخانه عمومی باید محیطی برای استفاده و حضور همه طراحی شود و در این طراحی ضمن احترام به علایق و سلایق همگان، با استفاده از شیوههای جدید و خلاق سعی در جذب افراد بیشتری به کتابخانه شود. در جامعه امروزی و با رشد آگاهی اقشار جامعه در خصوص این مطلب که کتابخانه عمومی به عنوان یک مرکز فرهنگی به جامعه خدمت میکند و از طریق خدمات جنبی، میتواند در کمک به بخشهای مختلف جامعه نقش مهمی ایفا کند و در کودکان عشق به خواندن ایجاد کند. عادت به مطالعه از سنین کودکی باید آموزش داده شود تا در بزرگسالی به صورت یک رفتار جلوهگر شود. بی شک ارائه کتاب برای بچهها یکی از وظایف کتابخانههای عمومی از بدو تشکیل آنها بوده است. کتابخانههای عمومی کشور، به عنوان یکی از مراکز و نهادهای مهم فرهنگی، این مسئولیت را به عهده دارند تا با ایجاد امکانات فنی و تجهیزات لازم، اعم از کتاب و فضای مناسب، موجبات اقبال عمومی را به سوی کتاب و کتابخوانی فراهم آورند. کتابخانههای عمومی در تمام دوره زندگی در خدمت خلاقیت فرد هستند (اشرفی،۱۳۸۹).
همزمان با هفته کتاب، ارگانها و سازمانهای مختلف در تحقق این امر مهم در کشور هر یک به نحوی دخیل بوده و با برپایی مسابقات و طرح ایدههایی نو در جهت جذب مخاطب و ترویج خواندن به ویژه در بین کودکان و نوجوانان، نقشی پررنگتری نسبت به سالهای گذشته داشته که این خود نشان از اهمیت موضوع دارد. کتابخانهها و کتابداران باید به شیوههای مختلف در پی جذب این گروه پرانرژی به کتابخانه باشند و به کمک روشهای مبتکرانه، جدیدو متنوع، لذت مطالعه و عادت به مطالعه را در وجود کودکان و نوجوانان مانا و همیشگی نمایند. کتابخانههای عمومی با برگزاری برنامههای تفریحی و نمایشی در ارتباط با مسائل کنونی و آینده اقوام، ملل، نژادها و کشورها حس کنجکاوی کودکان را برانگیزند و آنها را به یافتن برای کسب اطلاعات علاقهمند نمایند.
دانستن تمایلات و نیازهای مراجعان به عنوان الگوهای رفتاری میتواند چشم اندازی بدهد برای اینکه کی، کجا و چگونه یک نوآوری میتواند مناسب یک سازمان باشد.
یکی از این کتابخانههای مبتکر، کتابخانه عمومی ترو در شهر وایت پلینز است که در اکتبر سال ۲۰۰۵، بخشی را ویژه کودکان افتتاح کرد. ورودی این کتابخانه شبیه به غار طراحی شده بود تا حس اکتشاف را در مخاطب برانگیزد. هر یک از اتاقها با نامگذاری جذابیت بیشتری برای کودکان ایجاد میکرد. یک طبقه برای بازی کودکان اختصاص داده شده است.
منابع:
- اشرفی، حجت (۱۳۸۹). کتابخانههای عمومی زمینهای برای توسعه خلاقیت در جامعه. مجموعه مقالات نشست تخصصی اداره کل پژوهش و آموزش نهاد کتابخانههای عمومی کشور. تهران: نهاد کتابخانههای عمومی کشور.
- Brinton, Mary (2002). The information in public libraries just a tool, but what powerful tool. Conference of public library, Valencia, P18. Shafer, D.R (1996).Development Psychology, Cols publishing company. USA.
نویسنده: سمیه مردمی
مشخصات استناددهی به این مقاله | |
نویسنده(ها): | سمیه مردمی |
عنوان مقاله: | کتابخانه عمومی مکانی برای شکوفایی کارآفرینان |
عنوان مجله: | کتابدار ۲.۰ – (عنوان لاتین: Kitābdār-i 2.0) |
دوره مجله(Vol): | |
شماره مجله(Issue): | |
سال(Year): | ۱۳۹۴ |
شناسه دیجیتال(DOI): | |
لینک کوتاه: | http://lib2mag.ir/1506 |