آینده از آن دیجیتال است؛ ایفلا بر جمع‌آوری و حفاظت داده‌های دیجیتال تأکید دارد

“ما با یک مشکل جدی مواجه هستیم، جهان امروز اطلاعات دیجیتال زیادی تولید می‌کند. ما چگونه می‌توانیم آن‌ها را ثبت و نگهداری کنیم؟ کتابخانه‌ها در این میان چه نقشی دارند؟”

آنچه گفته شد بیانات جیمز نیل^[۲]؛ رئیس منتخب انجمن کتابخانه امریکا^[۳] (ALA) است که سخنرانی خود را در کنگرۀ اطلاعات و کتابخانۀ جهانی ایفلا در کلمبوس اوهایو^[۴] در سال ۲۰۱۶ تحت عنوان “دنیای شگفت‌انگیز جدید: آیندۀ مجموعه‌ها در عصر دیجیتال” با این هشدار آغاز کرد که محتوای دیجیتال در حال رشد تصاعدی است. همه‌روزه در جهان، کتاب‌های الکترونیک، بازی‌های آنلاین، آثار چاپ سه‌بعدی^[۵]، دوره‌های آموزشی آنلاین^[۶] (دورۀ آنلاینی که از طریق وب و به‌صورت عمومی به شرکت‌کنندگان نامحدودی ارائه می‌شود)، محتوای رسانه‌های اجتماعی، موسیقی، تصاویر، وب‌سایت‌ها و انواع دیگری از داده‌های دیجیتالی تولید می‌شوند. طبق اظهارات نیل، وجود رویکردی استراتژیک و جهانی برای ضبط و نگهداری همۀ آن‌ها ضرورت دارد. او معتقد است آیندۀ کتابخانه‌ها و جهان به این رویکرد وابسته است.

“وی در ادامۀ سخنان خود هشدار داد؛ جوامعی که از خدمات ما استفاده می‌کنند، ۵ تا ۱۰ سال آینده، زمانی که پی ببرند نتوانسته‌ایم چگونگی ثبت و ذخیره کردن محتوای دیجیتال را بیابیم؛ از ما رنجیده‌خاطر خواهند شد. آیا وقتی این محتوای دیجیتال نابود شود ما می‌توانیم تاریخچۀ دقیقی را از جهان بنویسیم؟”

دن کوهن^[۷]؛ مدیر اجرایی کتابخانه‌های عمومی دیجیتال آمریکا^[۸] نیز بر اهمیت جمع‌آوری داده‌های دیجیتال و سهولت دسترسی آن برای عموم مردم تأکید کرد. او اشاره کرد: “اینکه فقط داده‌های دیجیتال به‌صورت برخط^[۹] در دسترس قرار داده شوند به این معنی نیست که مردم به سهولت آن‌ها را خواهند یافت.”

کوهن در ادامه، جزئیات تلاش کتابخانۀ عمومی دیجیتال آمریکا را برای سهولت دسترسی به داده‌های دیجیتال بیان کرد. همچنین خاطرنشان کرد که کتابخانۀ عمومی دیجیتال آمریکا یک شرکت فروش نیست؛ بلکه سازمانی خدماتی است که به‌عنوان یک‌قطب و مرکز، محتوای دیجیتالی را ارائه می‌کند. به‌این‌ترتیب که محتوای دیجیتالی ارائه‌شده توسط مؤسسات بزرگ را جمع‌آوری می‌کند و به مؤسسات کوچک و متوسط کمک می‌کند تا دیجیتالی شوند، ابر داده‌ها را افزوده و محتوای دیجیتالی خود را برای کتابخانۀ عمومی دیجیتال آمریکا ارسال کنند. سپس این داده‌ها روی وب‌سایت کتابخانۀ عمومی دیجیتال آمریکا در دسترس عموم قرارگرفته و بر اساس معیارهای موردنظر کاربر، طبقه‌بندی و جستجو می‌شوند.

مارتا وایت هِد^[۱۰]؛ کتابدار دانشگاه کویین در کینگستون انتاریو^[۱۱] از دیگر سخنرانان این کنگره بود. به گفتۀ او “دسترسی آزاد^[۱۲] به اطلاعات فراهم‌شده است و اکنون دیگر مسئلۀ دستیابی به آن مطرح نیست، بلکه چگونگی اجرا و تکمیل آن مطرح است.”

او در ادامه اظهار داشت که؛ گذار به مدل‌های دسترسی آزاد جهانی راحت نیست، اما پیشرفت‌هایی در این زمینه واقع شده است. “در حال حاضر، بیش از دو هزار مخزن دسترسی آزاد در سراسر جهان وجود دارد. هرچند این تعداد زیاد نیست اما این جریان، در حال رشد و پیشرفت است.”

وایت هِد جزئیات روش‌های مختلف اجرایی کردن مدل‌های دسترسی آزاد شامل؛ تغییر دسترسی به مجلات از مبتنی بر اشتراک به دسترسی آزاد، ایجاد تعاونی‌های چاپ و نشر به‌عنوان واسطۀ دسترسی آزاد و ایجاد مخازن غیرانتفاعی برای مجموعه‌سازی و توزیع محتوای دسترسی آزاد را شرح داد. او معتقد است که مدل‌های مطرح‌شده ضعف‌هایی دارند، اما هدف نهایی به قوت خود باقی است.

او در پایان سخنان خود گفت: “باید به انتشارات به‌عنوان زیربنای تحقیقات جهانی نگاه کنیم نه کالای مصرفی. کتابخانه‌ها باید در رقم زدن این موفقیت نقش هدایتگری را بر عهده گیرند. ما باید در این مسیر حاضر به خطر کردن باشیم.”

از دیگر سخنرانان این کنگره مایک فرلو^[۱۳]؛ مدیر اجرایی کتابخانۀ دیجیتال هاوتی تراث^[۱۴]، جف کارول^[۱۵] مدیر توسعه مجموعۀ دانشگاه کلمبیا^[۱۶] بودند که تلاش‌ سازمان‌های خود در خصوص جمع‌آوری داده و افزایش دسترسی عموم مردم به آن‌ها را شرح دادند.

[۱]. Phil Morehart

[۲]. James G. “Jim” Neal

[۳]. American Library Association

[۴]. Columbus, Ohio

[۵]. ۳D-printed work

[۶]. MOOCs

[۷]. Dan Cohen

[۸]. DPLA: Digital Public Library of America

[۹]. Online

[۱۰]. Martha Whitehead

[۱۱]_. Kingston, Ontario

[۱۲]. Open Access

[۱۳]. Mike Furlough

[۱۴]. HathiTrust

[۱۵]. Jeff Carroll

[۱۶]. Columbia University

این نوشته ترجمه مطلبی با این عنوان است: The Future Is Digital

مترجم: لیلا فتحی

کارشناسی ارشد علم اطلاعات و دانش شناسی