کتابخانه ها و اینترنت اشیا

همه معتقدند کتابخانه ها نقش مثبتی در جهان ایفا می کنند، اما این نقش بر مبنای اینکه کتابدار یا مشتری باشید تفاوت زیادی دارد. اگر از یک مشتری سوال کنید چه چیزی در کتابخانه ها متداول است، آن ها معمولا پاسخ می دهند کتابخانه ها، کتاب ها را با افراد به اشتراک می گذارند. اما کتابداران پاسخ متفاوتی ارائه می دهند: آن ها اظهار می کنند که ما مجموعه ای از ارزش ها را به اشتراک می گذاریم. و کتابخانه ها این ارزش ها را با دسترسی به اینترنت و تلاش برای داشتن اینترنت رایگان و مجانی افزایش می دهند.

مجموعه قوانین انجمن کتابخانه های آمریکاALA ) ^۱ ) ذکر می کند: ما از جریان آزاد اطلاعات و ایده ها برای ارائه و تولید اطلاعات درآینده حمایت می کنیم. جریان آزاد اطلاعات در بیست سال گذشته به علت ارزش افزوده اطلاعات، در معرض خطر است. درست زمانی که در آن همه می توانند عقایدشان را بیان کنند و تولید محتوا و ابزارها به طور فزاینده ای متکی بر خدمات اختصاصی، نهادهای تجاری مثل فیسبوک^۲ ، آمازون ^۳، توییتر^۴ و گوگل^۵ است.
این تجسمی از آینده ای که جان پِری بارلو^۶ در اعلامیه خود در آزادی فضای مجازی در سال ۱۹۹۶ نوشته است، نیست.
“من اعلام می کنم که فضای مجازی جهانی که ما ساختیم باید طبیعتاً مستقل از حکومت های استبدادی که قصد تحمیل بر ما را دارند، باشد. حکومت ها هیچ حق اخلاقی برای نظارت بر روش های اجرایی ما ندارند ما دلیل درستی برای ترسیدن داریم.”

آن زمان، بارلو و بسیاری دیگر دخالت دولت را بزرگ ترین تهدید برای دنیای جدید در حال پیدایش، می پنداشتند. در عوض، بازرگانی و سرمایه داری به تقویت و تثبیت حداکثری، خدمات عمده در اینترنت منجر می شود.
در آن روی سکه، تمرکز زدایی در جای که ناشناس ماندن و امنیت اهمیت دارد از اولویت ویژه ای برخوردار است. بیت تورِنت ^۷ اجازه می دهد توزیع محتوا از یک کاربر به کاربر دیگر بدون دسترسی به اطلاعات موجود بر روی هر سِرور صورت گیرد. تور^۸ (مسیریابی پیازی) یک شبکه غیر متمرکز از سِرورها است که مسیرهای ارتباطی را ناشناس نگه می دارد. 

تور(The Onion Router) چیست؟ تور یک نرم افزار رایگان و شبکه ای باز است که ما را در مقابل تجزیه و تحلیل مصون نگه می دارد، نوعی شبکه ی ناظر که از آزادی شخصی و حریم خصوصی و فعالیت های کسب و کار و روابط محرمانه که مورد تهدید قرار می گیرند حفاظت می کند. سامانه‌ای است که برای ناشناسی (ناشناس ماندن) کاربران در محیط اینترنت به کار می‌رود و از نرم‌افزار کارخواه و شبکه‌ای از سرویس دهنده ها (سرورها) تشکیل شده و می‌تواند داده‌هایی از کاربران را مانند جایگاه و نشانی پروتکل اینترنت را پنهان کند. بهره گیری از این سامانه ردگیری و شنود داده‌های کاربر را به دست دیگران بسیار سخت می‌کند. این ردگیری و شنود می‌تواند در مورد بسیاری از فعالیت‌های کاربر مثل وبگاه‌هایی که بازدید کرده، پرونده‌هایی که بارگیری و بارگذاری کرده، پیام هایی که از طریق نرم‌افزارهای پیام‌رسان ارسال یا دریافت کرده و هر گونه ارتباطاتی که در محیط اینترنت برقرار کرده، صورت پذیرد لذا می‌توان گفت که این سیستم برای محافظت از آزادی کاربران و حفظ حریم خصوصی آن ها در محیط اینترنت طراحی شده‌است. این نرم‌افزار، یک نرم‌افزار آزاد است و استفاده از شبکه ی آن نیز رایگان است.

سیستم تور پیاده‌سازی‌ای از مسیریابی پیازی است که در آن پیام‌ها رمزگذاری می‌شوند و از داخل شبکه‌ای از سیستم ها که به وسیله ی کاربران داوطلب در اقصی نقاط جهان راه‌اندازی شده‌است، عبور داده می‌شوند. در این شبکه، هر دستگاه یک لایه ی رمز را برای خواندن دستورها مسیریابی رمزگشایی می‌کند و پیام را به دستگاه بعدی می‌فرستد که آن هم به نوبه ی خود همین کار را تکرار می‌کند. این روش باعث می‌شود که هیچ یک از سیستم های داخل این شبکه از محتوای پیام ها اطلاع نداشته باشند. در ضمن هیچ یک از سیستم های این شبکه به طور همزمان به نشانی پروتکل اینترنت فرستنده و نشانی پروتکل اینترنت گیرنده دسترسی ندارند. یعنی هر یک از دستگاه های داخل این شبکه که ترافیک اینترنتی از آن عبور می‌کند، فقط نشانی پروتکل اینترنت دستگاه قبلی را می‌داند.

بیت کوین ^۹ یک پولی است که به هیچ بانک یا دولتی وابسته نیست در عوض از یک شبکه توزیع دفاتر برای ثبت معاملات استفاده می کند. حرکت به سوی عدم تمرکز مجدد اغلب به حمایت افراد خارجی، که بخشی از زیرساخت های خود را بر حسب موضوع واگذار کرده اند، وابسته است: پهنای باند^۱۰؛ چرخه محاسبات و تخصص فنی – گاهی اوقات در معرض خطر شخصی و حرفه ای قابل توجه اند.

تا پیش از این تصور اغلب ما این بود که تنها این انسان ها هستند که قرار است با ابزارهایی که در اختیار دارند توسط شبکه اینترنت به هم متصل باشند، و شخصا از قابلیت های آن بهره ببرند. اما بیش از یک دهه است که مفاهیم جدیدی شکل گرفته و در چند سال اخیر در قالب یک سری محصولات هوشمند به بازار راه پیدا کرده. اکنون در مورد ایده ای صحبت می کنیم که بر اساس آن هر شیء فیزیکی قادر خواهد بود با اتصال به اینترنت یا به کمک سایر ابزارهای ارتباطی، با سایر اشیا تعامل داشته باشد. اینترنت اشیا به این معنا است که بسیاری از وسایل روزمره مورد استفاده ما با اتصال به اینترنت، وظایف و اطلاعات خود را با هم و یا با انسان ها به اشتراک بگذارند. مهم ترین عامل اینترنت اشیا، یکپارچگی چندین تکنولوژی و راهکار ارتباطی است. تکنولوژی های شناسایی و ردیابی، حسگرهای سیمی و بی سیم و شبکه های فعال، پروتکل های افزایش ارتباط (قسمتی از نسل بعدی ارتباطات است) و هوشمندی اشیا مهم ترین قسمت های اینترنت اشیا هستند(فرازمند و احمدی، ۱۳۹۴). به طورکلی، اینترنت اشیا اشاره به اتصال شبکه ارتباطی اینترنت به اشیا معمولی دارد. اینترنت اشیا، حضور اینترنت را در همه جا با یکپارچه سازی هر شی و تعامل آن با این شبکه افزایش می دهد که منجر به ایجاد یک شبکه بزرگ توزیع شده از تمامی کاربران و وسایل ایشان می شود(چیا^۱۱ و دیگران، ۲۰۱۲).

اینترنت اشیا از سیستم های غیرمتمرکز، اطلاعات و خدمات را فراهم می کند. ماهیت و خاصیت همه چیز غیرمتمرکز می شود و اگر ما زمینه و اساس را با ایجاد گره هایی از طریق میکرو شبکه ها^۱۲ که می توانند ارتباط برقرار کنند، طرح ریزی کنیم عدم تمرکز می تواند در مقابل تصرف و ضبط مصون بماند. اینترنت غیرمتمرکز بخشی از ارزش های کتابخانه های سنتی است. سیستم های غیر متمرکز حامی قدرتمندی در مقابل سانسور، کنترل و تغییرات ناگهانی از طرف شرکت های سهام دار موثر هستند. قدرت سیستم های غیرمتمرکز همچنین ضعف آن ها نیز محسوب می شود: عدم تمرکز به این معناست که نمی توان هیچ شرکتی را مجبور کرد تا سیستم هایشان را برای کنترل آسان و زیر نظر گرفتن شان، تغییر دهند. اما این به این معنا نیست که هیچ دادگاه یا مجلسی وجود ندارد که از سیستم، زمانی که مورد حمله قرار می گیرد حمایت کند.
کتابخانه ها می توانند یک سیستم غیرمتمرکز را با محاسبات دقیق و کمک نمایندگانشان پشتیبانی کنند. چالش کتابخانه ها اتخاذ زیرساخت اینترنتی رایگان، آزاد و منصفانه است که نشان می دهد ما در عرصه سیاست گذاری موثر هستیم.

خدمات ایجاد شده با اصول و ارزش های کتابخانه چه شباهت هایی دارند؟
شباهت آن ها با کتابخانه در: دسترسی جهانی به اطلاعات، ناشناس ماندن در جستجوی اطلاعات، تمرکز بر سواد اطلاعاتی و کیفیت اطلاعات و تعهد زیاد خدمات که اطمینان می دهند که با هر سطحی از امکانات در دسترس باشند.
به طور مثال: کتابخانه کیلتِن^۱۳ در لبنان یک تقویت کننده تور(مسیریابی پیازی) برای حفاظت از ارتباطات در کل جهان نصب کرده است. این نتیجه تلاشی طولانی بود برای این که کتابخانه ها ارزش زیر ساخت خود را در خدمات در جهت رسیدن به ایده ای کامل تر به رسمیت بشناسند. آلیسِن مَکرانیا^۱۴ ، مدیر پروژه آزادی کتابخانه ها ^۱۵ و نیما فاطمی^۱۶ ، مدیر فنی، کار شگفت انگیزی در رهبری پروژه انجام دادند و نشان دادند که کتابخانه ها می توانند هم خدمات ضروری مردم را انجام دهند و هم در ابعاد بزرگتری خدمت رسانی کنند. این آسان نیست، زیرا بیشتر مردم نمی دانند تور(مسیریابی پیازی) چیست و یا چرا در سراسر جهان مهم است. این دقیقا همان چیزی است که چرا ما نیاز داریم کتابخانه ها را به سوی آن هدایت کنیم. کتابخانه ها باید آینده توزیع را بپذیرند و برای ذخیره و پهنای باند داوطلب شوند تا مراحل تکامل اینترنت غیرمتمرکز را فراهم کنند.کتابخانه مکانی ایده آل برای رشد این خدمات است. این خدمات هم درباره موضع اخلاقی کتابخانه گفتگو می کنند و هم توانایی اجرای نقش خود را به عنوان عضوی قابل اعتماد در جامعه را دارند.

تور(مسیریابی پیازی) فقط یک نمونه است. کتابخانه های بزرگ می توانند بسته بندی خدمات را به نحوی که برای نصب و نگهداری در کتابخانه های کوچک آسان شود، سازماندهی کنند. همه کتابخانه ها می توانند شروع به بررسی امکانات، و به خدمت گرفتن جوامع خود یه عنوان کاربران این خدمات بکنند و همچنین می توانند در مهارت های فنی و دانش مشارکت داشته باشند. کتابخانه ها به موجب موقعیت خود در جامعه، ارزش ها و تجربه بسیاری که در ایجاد اطلاعات آشکار در دسترس دارند هنوز در حالی که از منافع کاربرانشان حمایت می کنند، در رهبری دوباره تمرکززدایی اینترنت منحصر به فرد هستند. کتابخانه ها و کتابداران نمی توانند این فرصت را برای رفتن به مرحله بعد از گذر اصلی رها کنند، این فرصت باید کشف و ضبط شود. 

پانویس:

[۱] American Library Association

[۲] Facebook

[۳] Amazon

[۴] Twitter

[۵] Google

[۶] John Perry Barlow

[۷] Bittorrent

[۸]The Onion Router)Tor)

[۹] Bitcoin

[۱۰] bandwidth

[۱۱] xia

[۱۲] micro-networks

[۱۳] Kilton

[۱۴] Alison Macrina

[۱۵] Library Freedom

[۱۶] Nima Fatemi

منابع:

فرازمند, عاطفه و سروش احمدی، ۱۳۹۴، اینترنت اشیا IOT و کاربرد های آن، اولین همایش ملی کامپیوتر، فناوری اطلاعات و ارتباطات اسلامی ایران، قم، مرکز مطالعات و تحقیقات اسلامی سروش حکمت مرتضوی، در دسترس در:http://www.civilica.com/Paper-ICCONF01-ICCONF01_113.html

 Griffey,Jason.(2016). How libraries can save the Internet of Things from the Web’s centralized fate.boingboing

Available at: https://boingboing.net/2016/03/28/how-libraries-can-save-the-int.html

Xia,F.,Yang,L.T.,Wang,L.,&Vinel,A.(2012).Internet of things. International Journal of Communication Systems, ۲۵(۹), ۱۱۰۱

Available­­­ at: https://www.homeworkmarket.com/sites/default/files/q5/04/07/danainfo.acppwiszgmk2n0u279qu76contentserver.pdf

نویسنده: پری حسین زاده 

مشخصات استناددهی به این مقاله
نویسنده‌(ها):	پری حسین زاده
عنوان مقاله:	کتابخانه ها و اینترنت اشیا
عنوان مجله:	کتابدار ۲.۰ – (عنوان لاتین: Kitābdār-i 2.0)
دوره مجله(Vol):	۲
شماره مجله(Issue):	۵
سال(Year):	۱۳۹۵
شناسه دیجیتال(DOI):
لینک کوتاه:	http://lib2mag.ir/7184