کتابدار 2.0 مجله کتابداری و کتابخانه 2.0
مقدمه مترجم
در دنیای امروز که عصر ظهور و گسترش فزاینده تکنولوژی اطلاعات است همواره این سؤال مطرح می‌شود که وقتی به اینترنت و دنیای دیجیتال دسترسی داریم چه نیازی به کتابخانه‌ها است؟ برای جواب به این سؤال باید ابتدا با مفهوم کتابخانه آشنا شویم. کتابخانه‌ها از گذشته تا به امروز به‌عنوان کانون انتخاب، جمع‌آوری، سازمان‌دهی، حفظ و نگهداری و دسترسی سریع مخاطبان به منابع اطلاعاتی عمل کرده‌اند که با ورود تکنولوژیهای نوظهور البته نه در ماهیت بلکه تنها در نوع خدمات و همچنین نحوه سرویس‌دهی دستخوش تغییراتی شده‌اند.
پنج مؤلفه‌ای که نشان می‌دهد کتابخانه‌های عصر دیجیتال در حال تغییر هستند
تصوری خیالی از کتابخانه‌ها به‌عنوان مکان‌های مقدس برای آموزش وجود دارد، که از ماهیت زودگذر عصر دیجیتال مصون مانده است؛ اما با توجه به ورود تکنولوژی به‌تمامی عرصه‌های زندگی مدرن کتابخانه‌ها در حال تجربه یک دگرگونی از تأسیس در فضاهای فیزیکی صرف هستند و به سمت وب محوری درحرکت‌اند. این گذار در حال ایجاد یک بحران هویت برای کتابخانه‌هاست، همچنین این به معنای قابلیت‌های باورنکردنی برای نتایج آموزش در سراسر جهان از طریق ارتباط دانش آموزان، معلمان و محققان به‌صورت روزافزون با آرشیوهای دیجیتال جهت اشتراک‌گذاری اطلاعات است.
به پنج مؤلفه‌ای که نشان می‌دهد که دسترسی به کتابخانه‌ها و کتاب‌ها در حال تکامل و توسعه است نگاه کنید. این شاید حال بد من را از تصور کاهش فرصت برای تجربه بوی خوش کتاب فیزیکی بهتر کند.
- دسترسی گسترده از طریق اشتراک‌گذاری اطلاعات
کتابخانه‌های دیجیتال امکان تعامل گسترده بین اطلاعات و کاربران را فراهم می‌کند- آزادی در انتشار جهانی اطلاعات- . سازمان آموزشی و علمی و فرهنگی سازمان ملل متحد (یونسکو) “اطلاعات برای تمامی برنامه‌ها[۱]” مهم و جدیدترین اطلاعات عمومی را از طریق فراهم کردن امکان دسترسی به بیش از ۲۵۰۰۰ عنوان در برمی‌گیرد و به قابلیت اتصال آنلاین به شبکه جهان‌گستر کتابخانه‌ها مجهز شده است.
IFAP از سال ۲۰۰۰ شروع به کارکرده و با دولت‌های سراسر جهان که متعهد به مهار فرصت‌های جدید عصر دیجیتال باهدف ایجاد جوامع برابر از طریق دسترسی بهتر به اطلاعات هستند، همکاری می‌کند. این‌یک هدف بزرگ است. اشتراک اطلاعات دارای قدرت تقویت برابری آموزشی در سراسر جهان است.
- کتابخانه‌ها در حال تبدیل‌شدن به مراکز فناوری هستند
ازآنجاکه اینترنت وسیله اصلی مردم برای دست یافتن به اطلاعات شده است، یک ساختمان قدیمی مملو از کتاب‌ها کمتر به زندگی‌های مدرن ما مرتبط شده است. درنتیجه کتابخانه‌ها در حال تبدیل خود به فضاهای تکنولوژیکی هستند. زمانی که به دنبال استفاده از تکنولوژی در کتابخانه‌ها هستید، پروژه تحقیقات اینترنتی پیو[۲] را پیدا می‌کنید که مشتریان به‌طور فزاینده‌ای در حال فکر کردن به کتابخانه‌ها به‌عنوان فضاهای اجتماعی هستند که دستیابی به تکنولوژِی به‌عنوان یک منبع سواد دیجیتالی برای اقشار گوناگون را امکان‌پذیر می‌سازد.
- کتابخانه‌ها با کاهش بودجه شکل می‌یابند
در ایالات‌متحده کتابخانه‌ها به‌زحمت ادامه حیات می‌دهند، مخصوصاً از بحران مالی جهانی سال ۲۰۰۸ به بعد در بسیاری از موارد دولت‌های محلی نسبت به تعطیلی شعبه‌های جدید و خدمات کتابخانه اقدام کرده‌اند. در عوض در طول دوره رکود اقتصادی، مردم بیش از همیشه به کتابخانه‌ها برای سرگرمی و تفریح، فرصت‌های شغلی و به‌عنوان منبعی برای دسترسی به اینترنت اتکا کردند. اگرچه محدودیت‌های بودجه‌ای بسان طاعون کتابخانه‌ها ادامه یافت و توانایی آن‌ها را برای تکامل و انطباق محدود کرد، بااین‌وجود برخی کتابخانه‌ها را می‌بینید که مردم میزان استفاده خود را از آن‌ها افزایش داده‌اند.
- کتابخانه‌ها نقش قدرتمندی در جوامع محلی دارند
جوامع آمریکایی رابطه کاری بسیار دوستانه‌ای با کتابخانه‌های عمومی دارند. بر اساس گزارش تحقیقات پیو ۹۰ درصد آمریکایی‌ها می‌گویند که تعطیلی کتابخانه‌های عمومی محلی تأثیر قابل‌توجهی بر جوامعشان خواهد داشت. علاوه بر این درصد زیادی از آمریکایی‌های ۱۶ ساله و بزرگ‌تر می‌گویند که از کتابخانه‌ها به خاطر منابعشان استفاده می‌کنند چراکه کتابخانه‌ها «منابعی که به همه شانس موفقیت می‌دهد» را در اختیار افراد قرار می‌دهند. کتابخانه‌ها در ارتقای سطح سواد تأثیر مهمی دارند و کتابخانه‌های عمومی کیفیت زندگی جوامع را بهبود می‌بخشند. مخصوصاً برای آمریکایی‌های کم‌درآمد یا شاغل در بخش آزاد، کتابخانه‌ها فضای لازم را در اختیارشان قرار می‌دهند.
تعداد کاربران کتاب‌های الکترونیکی رو به افزایش است اما نه تا آن اندازه که بتوانند جایگزین کتاب‌های چاپی شوند. درحالی‌که درصد بزرگ‌سالانی که کتاب‌های الکترونیکی را مطالعه می‌کنند در حال افزایش است، به‌طور هم‌زمان خواندن کتاب‌های چاپی و دسترسی به اطلاعات زمان‌بر است. من شخصاً این روند را زمانی که دانشجو بودم و در یک کتابخانه محلی کار می‌کردم دیده‌ام. در طول دوران بحران مالی، کتابخانه از طریق به‌کارگیری فضا و خدمات خود حمایت‌های متنوع و بزرگی دریافت کرد.
- علی‌رغم افزایش کتاب‌های الکترونیکی کتاب‌های چاپی هنوز هم برای خواندن حکمرانی می‌کنند
میزان استفاده از کتاب‌های الکترونیکی در حال افزایش است اما نه تا آن اندازه که بتوانند جایگزین کتاب‌های چاپی شوند. درحالی‌که درصد بزرگ‌سالانی که کتاب‌های الکترونیکی را می‌خوانند رو به افزایش است، هم‌زمان خواندن کتاب‌های چاپی نیز رو به افزایش است به‌طوری‌که بزرگ‌سالان به کتاب‌های صوتی گوش می‌کنند. بااینکه محبوبیت کتاب‌های الکترونیکی در حال افزایش است اما کتاب‌های چاپی شالوده عادات خواندن بسیاری از مردم باقی‌مانده است. انتظار می‌رود این روند به تغییر نحوهٔ مالکیت خوانندگان منتهی شود اما رابطه صمیمانه با یک کتاب واقعی ممکن نیست به‌طور کامل از بین برود. اگرچه من از کتابخانه الکترونیکی خودم بسیار زیاد استفاده می‌کنم اما اصلاً با لذت بوی کپک، بله، من بوی کپک را دوست دارم- یک کتاب امانت‌گرفته شده از کتابخانه عمومی شهر نیویورک قابل‌مقایسه نیست.
توسعه تکنولوژیکی و تغییر روش‌های شخصی در دستیابی به اطلاعات عمیقاً به ساختار فیزیکی کتابخانه‌ها –درست به‌اندازه بعد مفهومی آن- وابسته شده است. باوجود مدرنیزه شدن کتابخانه‌ها و تطابقشان با عصر دیجیتال این مکان‌های عمومی هنوز هم نقش مهمی در جامعه بازی می‌کنند. کتابخانه‌ها به‌خوبی همگام با نیازهای جوامع محلی در حال تغییر هستند و تلاش می‌کنند که حتی در گیرودار تنگناهای مالی به‌عنوان کانون اشتراک‌گذاری اطلاعات، آموزش و تفریح عمل کنند.
پانویس:
[۱]. (Information for All Programme(IFAP
[۲]. Pew Research Internet Project
منبع:
این نوشته ترجمه مطلبی با این عنوان است: Five Ways Libraries Are Changing In the Digital Age
مترجم: مهناز کریم زاده
| مشخصات استناددهی به این مقاله | |
| نویسنده(ها): | مهناز کریم زاده |
| عنوان مقاله: | پنج مؤلفه‌ای که نشان می‌دهد کتابخانه‌های عصر دیجیتال در حال تغییر هستند |
| عنوان مجله: | کتابدار ۲.۰ – (عنوان لاتین: Kitābdār-i 2.0) |
| دوره مجله(Vol): | ۳ |
| شماره مجله(Issue): | ۳ |
| سال(Year): | ۱۳۹۶ |
| شناسه دیجیتال(DOI): | |
| لینک کوتاه: | http://lib2mag.ir/8782 |
