وقتی به کتابخانه فکر میکنید اولین چیزی که ممکن است به ذهن خطور کند مکانی قدیمی پر از کتابهای گردوخاک گرفته است. واقعیت این است که برخی از کتابها هم به لحاظ تاریخی و محتوایی بسیار باارزش و نفیس هستند اما تصویر رایج از کتابخانه یک مکان خسته کنندۀ قدیمی است. بیشتر افراد در مورد کتابخانه اینطور تصور میکنند که بانوی سالخوردهای، با موهای گوجهای مرتب شده رو به بالا، صبورانه پشت یک میز نشسته و لباسهای قدیمی متعلق به گذشته را پوشیده است. «مدرن»، «مهیج» و «سرگرمکننده» کلماتی هستند که با کتابخانهها در زندگی واقعی به هیچ عنوان همراه نیستند.
در آثار افسانهای، همۀ ما ماجراهای هری پاتر را خواندهایم و هیجان خواندن یک کتاب ممنوع برای دانشآموزان [به دلیل بخشهای نامناسب] را حس کردهایم. خود هری بدون شنل نامرئیاش، هرگز نمیتوانست به بخش ممنوعه برود تا به «اسرار سنگ جادو (سنگ فیلسوف)» دست پیدا کند؛ اما ما خوانندگان او را با انتظارات بالا دنبال میکنیم.
افرادی که یک دنیای خیالی را به طور کلی به کار کتابداران ترجیح میدهند، در فیلم کتابدار[۱]، نوآ وایل[۲] (شخصیت فلاین کارسن[۳]) که در نقش کتابدار، مسئول مراقبت از یک مجموعۀ جادویی از آثار باستانی است، این شغل را بهعنوان مأموریتی شجاعانه و مخاطرهآمیز تعریف میکند. اکنون حرفۀ کتابداری از یک بانوی سالخورده که پشت میزی نشسته است، فرسنگها دورتر به نظر میرسد؛ اما یک سؤال تعیینکننده و بسیار مهم را در مورد حرفۀ کتابداری از خود به جای میگذارد: آیا حرفۀ کتابداری میتواند به اندازۀ این داستانها هیجانانگیز ظاهر شود؟
پاسخ کوتاه به این سؤال، منفی است. چیزی به عنوان کتابخانۀ جادویی وجود ندارد. بااینحال، این بدان معنا نیست که کتابداران نقش مهمی ندارند، حتی با اینکه آنها برای مبارزه با دنیای جادویی در کتابخانه نیستند. اگر شما در حال فکر کردن به کار در محیط کتابخانه هستید، ممکن است از چالشها و فعالیتها و تنشهای موقعیت یک کتابدار تعجب کنید.
باور کنید یا نکنید کتابداری یک مهارت حرفهای است.
در همین ابتدا و همانطور که قبلاً هم ذکر کردیم منصفانه این است که جایگاه کتابدار را چیزی بیش از نشستن پشت یک میز بدانیم. در حقیقت کار در کتابخانه یک فعالیت پویا و درعینحال پر زحمت است. مقالۀ مفیدی توسط دانشگاه کالیفرنیای جنوبی[۴] در ارتقاء اهمیت دورۀ حرفهای دانشکدۀ مارشال[۵] برای کتابداران، منتشر شده و میتوان از آن اطلاعات بیشتری در مورد راهبرد ذاتی حرفهای در کتابداری کسب کرد. واضحتر اینکه بهعنوان یک کتابدار، باید به یک متخصص اطلاعات تبدیل شوید. بهطور مثال شما نه تنها باید یاد بگیرید که اطلاعاتتان را چگونه سازماندهی کنید بلکه باید بتوانید بهطور مؤثری آنها را مدیریت کنید تا هر موقع و هر کجا نیاز شد به آنها دسترسی پیدا کنید.
علاوه بر این، در موقعیت کتابدار نیاز است به طور مستمر منابعی را که نگه میدارید ارزیابی کنید و مجموعه منابع خود را بهطور مرتب گسترش دهید تا نیازهای جستجوکنندگان اطلاعات را برآورده سازد. درنتیجه، عملکرد شما فقط به سازماندهی داخلی کتابها و دیگر منابع اطلاعاتی محدود نمیشود. بلکه، شما به یک متخصص راهبردی تبدیل میشوید که باید با مشارکت جستجوکنندگان و ارائهدهندگان اطلاعات، از طریق همکاری با سازندگان و محققان و از همه مهمتر از طریق درک عمیق از آنچه مخاطبان شما انتظار و نیاز دارند، سازمان را توسعه دهید.
آیا کتابخانه میتواند یکنهاد جهانی شود؟
درحالیکه ما در این مورد صحبت میکنیم که کتابداری یک مهارت حرفهای است، ضروری است که تمامی محیط کتابخانه را به عنوان یک سازمان حرفهای با استعدادِ رشد و توسعه مورد توجه قرار دهیم. این ایده که کتابخانه به شکل یک نهاد محلی در جامعۀ خودش باقی بماند غیرمنطقی است. اکنون زمان آن است که کتابخانه را نهادی جهانی بدانیم که حتی میتواند مخاطب برونمرزی بسازد. چه زمانی کتابخانه باید به نقش و تأثیر جهانی خودش فکر کند؟ پاسخ ساده است: زمانی که منابعی که تأمین میکنید منحصربهفرد است یا اگر منحصربهفرد نیست پیدا کردنش در هر جای دیگری خیلی سخت است. این مورد میتواند برای کتابخانههایی که بخش آرشیو دارند هم مدنظر قرار بگیرد. بخش تخصصی آرشیو شما میتواند منابعی را که در هیچ کجای دیگر وجود ندارد، در اختیار جویندگان اطلاعات قرار دهد؛ بنابراین، نقش شما این است که با استفاده از رسانههای اجتماعی و محتوای وبسایت بتوانید خدمات منحصربهفرد خود را در سطح جهانی ارتقا دهید. همچنین میتوانید به تقویت دانش حرفهای خود از طریق شرکت در کنفرانسها و برنامههای مرتبطی که در مورد منابع کتابخانهتان بحث میکنند بپردازید.
وظیفه شما به عنوان یک کتابدار دادن اطلاعات به جویندگان آن است
شما باید مطمئن شوید افرادی که به کتابخانه شما میآیند میتوانند اطلاعات مورد نیازشان را پیدا کنند؛ اما در اینجا یک نکتۀ قابل ملاحظه باقی میماند که آیا با شکوفایی و رونق کار تهیهکنندگان کتابهای الکترونیکی مانند آمازون، کتابهای چاپی همچنان یک نیاز هستند یا خیر. درهرحال، نقش شما به عنوان یک کتابدار تصمیمگیری در مورد انبار کردن کتابهای الکترونیکی و چاپی نیست، بلکه بایستی پذیرای انواع رسانهها و فناوریهای موجود برای آسان کردن استفاده و بازیابی منابع برای خوانندگان شوید. در واقع دسترسپذیر کردن هر چه بیشتر کتابها برای همگان به این معناست که نه تنها نسخههای الکترونیک بلکه کتابهای صوتی و نسخههای بریل هم مورد ملاحظه و بررسی قرار بگیرند. بعلاوه سیستم فهرست کتابخانه شما باید از نظر سرعت رایانۀ خدمتدهنده، گزینههای جستجو، زبانهای بینالمللی و مرور کردن دستهبندیها برای همه کاربرپسند باشد.
چیز جدیدی در مورد کتابخانهها وجود دارد
کتابخانهها فقط محلی برای پیدا کردن کتاب و مطالعه کردن نیستند. بلکه محیطی ایدهآل جهت ارائۀ کارگاههای آموزشی به دانشجویان، افرادی که میخواهند مهارتهایشان را ارتقا دهند و حتی صاحبان مشاغل، شدهاند. گوگل یکی از اولین شرکتهایی بود که با تشکیل کارگاههایی جهت ارتقای آموزش بازاریابی به صاحبان مشاغل به عنوان بخشی از ابتکارات «گاراژ دیجیتال»[۶] در اروپا نهایت استفاده را برد. «گاراژ دیجیتال» در سال ۲۰۱۵ در کتابخانه بیرمنگام انگلستان افتتاح شد تا از صدها نفر صاحبان مشاغل کوچک قبل از تغییر موقعیت شغلی حمایت نماید.
احیای مجدد کتابخانهها برای مشاغل خلاق
کتابخانهها همچنین میتوانند به یک فضای تفریحی و سرگرمی تبدیل شوند، به خصوص با معرفی محیطهای مجازی دلپذیر و سرگرمکننده[۷]. بیشتر کتابخانهها بازی ماجراجویی اتاق رهایی[۸] را به شکل موقتی در محل کتابخانه به راه انداختهاند تا مراجعهکنندگان خود را سرگرم کنند و به طراحان بازی اتاق فرار مستقل کمک کنند تا مخاطبشان را تقویت کنند. کتابداران نقش متنوع و گستردهای دارند که فراتر از سازماندهی و نگهداری منابع اطلاعاتی است. در واقع با نزدیک شدن به حرفۀ خود به عنوان یک رسالت حرفهای، شما نه تنها یک حضور بینالمللی را برای متخصص اطلاعاتی ایجاد میکنید بلکه تمایل به پژوهش و منابع خواندنی در دسترس را نیز ترغیب میکنید. علاوه بر این، شما میتوانید با شرکای خود برای ساخت طرحهای زیربنایی آموزشی و سرگرمی برای مراجعهکنندگان خود همکاری کنید.
پانویس:
[۱] The Librarian Franchise
[۲] Noah Wyle
[۳]. Flynn Carsen
[۴] University Of Southern California
[۵] Marshall School Of Business
[۶] گوگل خدمتی به نام گاراژ دیجیتال ((Google Digital Garage دارد که به شکل رایگان بسیاری از مباحث مربوط به کسبوکار آنلاین را البته به زبان انگلیسی در قالب ویدئو، متن و آزمون آموزش میدهد.
[۷]. احساس و درک حضور فیزیکی فرد در یک فضای غیر فیزیکی با استفاده از فناوری و وسایل و ابزارآلات به این صورت که حواس فرد از دنیای واقعی که وابسته به مکان است قطع شده و تجربۀ حضور را در فضای غیرفیزیکی برای او امکانپذیر میکند
[۸] اتاق رهایی (Escape room) یک بازیِ فیزیکی – ماجراجویی است. در این بازی، تیمها در قالب گروههای ۳ تا ۵ نفره تشکیل شده و داخل اتاق رهایی میشوند. در پشت سر آنها قفل شده و بازیکنان میبایست با پیدا کردن سرنخها، حل کردن معمّاها، از سرگذراندن چالشهایی که برای آنان طراحی شده و در قالب کار گروهی ظرف مدت ۶۰ دقیقه راه خروج از اتاق را پیدا کرده و از آن خارج شوند. الیسا کروسکی (Ellyssa Kroski) با انتشار کتابی با عنوان ” اتاقهای رهایی و دیگر تجربههای مجازی دلپذیر در کتابخانه” نشان میدهد که چگونه میتوان از این تجربیات منحصربهفرد برای آموزش مهارتهای سواد اطلاعاتی ، ایجاد برنامههای منحصربهفرد برای جوانان، ورود بزرگسالان به کتابخانه و راهنمایی مراجعهکنندگان در مورد منابع کتابخانه در قالب معما و چالش استفاده کرد.
منبع:
این نوشته ترجمه مطلبی با این عنوان است: ?Are There Still Librarians in 2020
مترجم: مریم سپیانی
مشخصات استناددهی به این مقاله | |
نویسنده(ها): | مریم سپیانی |
عنوان مقاله: | آیا به کتابداران در سال ۲۰۲۰ همچنان نیاز است؟ |
عنوان مجله: | کتابدار ۲.۰ – (عنوان لاتین: Kitābdār-i 2.0) |
دوره مجله(Vol): | ۶ |
شماره مجله(Issue): | ۱ |
سال(Year): | ۱۳۹۹ |
شناسه دیجیتال(DOI): | |
لینک کوتاه: | http://lib2mag.ir/11036 |