خانه / آرشیو / آیا به کتابداران در سال ۲۰۲۰ همچنان نیاز است؟

آیا به کتابداران در سال ۲۰۲۰ همچنان نیاز است؟

وقتی به کتابخانه فکر می­‌کنید اولین چیزی که ممکن است به ذهن خطور کند مکانی قدیمی پر از کتاب‌­های گردوخاک گرفته است. واقعیت این است که برخی از کتاب­‌ها هم به لحاظ تاریخی و محتوایی بسیار با­ارزش و نفیس هستند اما تصویر رایج از کتابخانه یک مکان خسته­ کنندۀ قدیمی است. بیشتر افراد در مورد کتابخانه این‌طور تصور می­‌کنند که بانوی سالخورده­‌ای، با موهای گوجه‌­ای مرتب شده رو به بالا، صبورانه پشت یک میز نشسته و لباس‌­های قدیمی متعلق به گذشته را پوشیده است. «مدرن»، «مهیج» و «سرگرم‌کننده» کلماتی هستند که با کتابخانه‌­ها در زندگی واقعی به هیچ عنوان همراه نیستند.

در آثار افسانه‌­ای، همۀ ما ماجراهای هری پاتر را خوانده‌­ایم و هیجان خواندن یک کتاب ممنوع برای دانش‌­آموزان  [به دلیل بخش­‌های نامناسب] را حس کرده‌­ایم. خود هری بدون شنل نامرئی­‌اش، هرگز نمی­‌توانست به بخش ممنوعه برود تا به «اسرار سنگ جادو (سنگ فیلسوف)» دست پیدا کند؛ اما ما خوانندگان او را با انتظارات بالا دنبال می­‌کنیم.

افرادی که یک دنیای خیالی را به طور کلی به کار کتابداران ترجیح می‌دهند، در فیلم کتابدار[۱]، نوآ وایل[۲] (شخصیت فلاین کارسن[۳]) که در نقش کتابدار، مسئول مراقبت از یک مجموعۀ جادویی از آثار باستانی است، این شغل را به‌عنوان مأموریتی شجاعانه و مخاطره‌آمیز تعریف می‌کند. اکنون حرفۀ کتابداری از یک بانوی سالخورده که پشت میزی نشسته ‌است، فرسنگ‌ها دورتر به نظر می‌رسد؛ اما یک سؤال تعیین­‌کننده و بسیار مهم را در مورد حرفۀ کتابداری از خود به جای می­‌گذارد: آیا حرفۀ کتابداری می­‌تواند به اندازۀ این داستان­‌ها هیجان­‌انگیز ظاهر شود؟

پاسخ کوتاه به این سؤال، منفی است. چیزی به عنوان کتابخانۀ جادویی وجود ندارد. بااین‌حال، این بدان معنا نیست که کتابداران نقش مهمی ندارند، حتی با اینکه آن‌ها برای مبارزه با دنیای جادویی در کتابخانه نیستند. اگر شما در حال فکر کردن به کار در محیط کتابخانه هستید، ممکن است از چالش­‌ها و فعالیت­ها و تنش­های موقعیت یک کتابدار تعجب کنید.

باور کنید یا نکنید کتابداری یک مهارت حرفه‌­ای است.

در همین ابتدا و همان‌طور که قبلاً هم ذکر کردیم منصفانه این است که جایگاه کتابدار را چیزی بیش از نشستن پشت یک میز بدانیم. در حقیقت کار در کتابخانه یک فعالیت پویا و درعین‌حال پر زحمت است. مقالۀ مفیدی توسط دانشگاه کالیفرنیای جنوبی[۴] در ارتقاء اهمیت دورۀ حرفه‌­ای دانشکدۀ مارشال[۵] برای کتابداران، منتشر شده و می­‌توان از آن اطلاعات بیشتری در مورد راهبرد ذاتی حرفه­‌ای در کتابداری کسب کرد. واضح‌­تر اینکه به‌عنوان یک کتابدار، باید به یک متخصص اطلاعات تبدیل شوید. به‌طور مثال شما نه تنها باید یاد بگیرید که اطلاعاتتان را چگونه سازمان‌دهی کنید بلکه باید بتوانید به‌طور مؤثری آن‌ها را مدیریت کنید تا هر موقع و هر کجا نیاز شد به آن‌ها دسترسی پیدا کنید.

علاوه بر این، در موقعیت کتابدار نیاز است به طور مستمر منابعی را که نگه می­‌دارید ارزیابی کنید و مجموعه منابع خود را به‌طور مرتب گسترش دهید تا نیازهای جستجوکنندگان اطلاعات را برآورده سازد. درنتیجه، عملکرد شما فقط به سازمان‌دهی داخلی کتاب­‌ها و دیگر منابع اطلاعاتی محدود نمی­‌شود. بلکه، شما به یک متخصص راهبردی تبدیل می‌­شوید که باید با مشارکت جستجوکنندگان و ارائه­‌دهندگان اطلاعات، از طریق همکاری با سازندگان و محققان و از همه مهم­تر از طریق درک عمیق از آنچه مخاطبان شما انتظار و نیاز دارند، سازمان را توسعه دهید.

آیا کتابخانه می‌تواند یک‌نهاد جهانی شود؟

درحالی‌که ما در این مورد صحبت می­‌کنیم که کتابداری یک مهارت حرفه­‌ای است، ضروری است که تمامی محیط کتابخانه را به عنوان یک سازمان حرفه‌­ای با استعدادِ رشد و توسعه مورد توجه قرار دهیم. این ایده که کتابخانه به شکل یک نهاد محلی در جامعۀ خودش باقی بماند غیرمنطقی است. اکنون زمان آن است که کتابخانه را نهادی جهانی بدانیم که حتی می­‌تواند مخاطب برون­‌مرزی بسازد. چه زمانی کتابخانه باید به نقش و تأثیر جهانی خودش فکر کند؟ پاسخ ساده است: زمانی که منابعی که تأمین می­‌کنید منحصربه­‌فرد است یا اگر منحصربه‌فرد نیست پیدا کردنش در هر جای دیگری خیلی سخت است. این مورد می­‌تواند برای کتابخانه‌­هایی که بخش آرشیو دارند هم مدنظر قرار بگیرد. بخش تخصصی آرشیو شما می­‌تواند منابعی را که در هیچ کجای دیگر وجود ندارد، در اختیار جویندگان اطلاعات قرار دهد؛ بنابراین، نقش شما این است که با استفاده از رسانه­‌های اجتماعی و محتوای وب‌سایت بتوانید خدمات منحصربه‌فرد خود را در سطح جهانی ارتقا دهید. همچنین می­‌توانید به تقویت دانش حرفه‌­ای خود از طریق شرکت در کنفرانس‌­ها و برنامه­‌های مرتبطی که در مورد منابع کتابخانه‌­تان بحث می­‌کنند بپردازید.

وظیفه شما به عنوان یک کتابدار دادن اطلاعات به جویندگان آن است

شما باید مطمئن شوید افرادی که به کتابخانه شما می‌­آیند می­‌توانند اطلاعات مورد نیازشان را پیدا کنند؛ اما در اینجا یک نکتۀ قابل ملاحظه باقی می­‌ماند که آیا با شکوفایی و رونق کار تهیه­‌کنندگان کتاب­‌های الکترونیکی مانند آمازون، کتاب­‌های چاپی همچنان یک نیاز هستند یا خیر. درهرحال، نقش شما به عنوان یک کتابدار تصمیم‌­گیری در مورد انبار کردن کتاب­‌های الکترونیکی و چاپی نیست، بلکه بایستی پذیرای انواع رسانه­‌ها و فناوری­‌های موجود برای آسان کردن استفاده و بازیابی منابع برای خوانندگان شوید. در واقع دسترس‌پذیر کردن هر چه بیشتر کتاب­‌ها برای همگان به این معناست که نه تنها نسخه‌­های الکترونیک بلکه کتاب‌­های صوتی و نسخه­‌های بریل هم مورد ملاحظه و بررسی قرار بگیرند. بعلاوه سیستم فهرست کتابخانه شما باید از نظر سرعت رایانۀ خدمت­‌دهنده، گزینه­‌های جستجو، زبان‌های بین­‌المللی و مرور کردن دسته‌بندی‌ها برای همه کاربرپسند باشد.

چیز جدیدی در مورد کتابخانه‌­ها وجود دارد

کتابخانه‌­ها فقط محلی برای پیدا کردن کتاب و مطالعه کردن نیستند. بلکه محیطی ایده‌­آل جهت ارائۀ کارگاه‌­های آموزشی به دانشجویان، افرادی که می­‌خواهند مهارت­‌هایشان را ارتقا دهند و حتی صاحبان مشاغل، شده‌­اند. گوگل یکی از اولین شرکت‌­هایی بود که با تشکیل کارگاه‌­هایی جهت ارتقای آموزش بازاریابی به صاحبان مشاغل به عنوان بخشی از ابتکارات «گاراژ دیجیتال»[۶] در اروپا نهایت استفاده را برد. «گاراژ دیجیتال» در سال ۲۰۱۵ در کتابخانه بیرمنگام انگلستان افتتاح شد تا از صدها نفر صاحبان مشاغل کوچک قبل از تغییر موقعیت شغلی حمایت نماید.

احیای مجدد کتابخانه­‌ها برای مشاغل خلاق

کتابخانه‌ها همچنین می­‌توانند به یک فضای تفریحی و سرگرمی تبدیل شوند، به خصوص با معرفی محیط­‌های مجازی دلپذیر و سرگرم‌کننده[۷]. بیشتر کتابخانه­‌ها بازی ماجراجویی اتاق رهایی[۸] را به شکل موقتی در محل کتابخانه به راه انداخته‌­اند تا مراجعه­‌کنندگان خود را سرگرم کنند و به طراحان بازی اتاق فرار مستقل کمک کنند تا مخاطبشان را تقویت کنند. کتابداران نقش متنوع و گسترده­‌ای دارند که فراتر از سازمان‌دهی و نگهداری منابع اطلاعاتی است. در واقع با نزدیک شدن به حرفۀ خود به عنوان یک رسالت حرفه‌­ای، شما نه تنها یک حضور بین‌­المللی را برای متخصص اطلاعاتی ایجاد می­‌کنید بلکه تمایل به پژوهش و منابع خواندنی در دسترس را نیز ترغیب می­‌کنید. علاوه بر این، شما می­‌توانید با شرکای خود برای ساخت طرح‌­های زیربنایی آموزشی و سرگرمی برای مراجعه­‌کنندگان خود همکاری کنید.

پانویس:
[۱] The Librarian Franchise
[۲] Noah Wyle
[۳]. Flynn Carsen
[۴] University Of Southern California
[۵] Marshall School Of Business
[۶] گوگل خدمتی به نام گاراژ دیجیتال ((Google Digital Garage دارد که به شکل رایگان بسیاری از مباحث مربوط به کسب‌وکار آنلاین را البته به زبان انگلیسی در قالب ویدئو، متن و آزمون آموزش می‌دهد.
[۷]. احساس و درک حضور فیزیکی فرد در یک فضای غیر فیزیکی با استفاده از فناوری و وسایل و ابزارآلات به این صورت که حواس فرد از دنیای واقعی که وابسته به مکان است قطع شده و تجربۀ حضور را در فضای غیرفیزیکی برای او امکان­‌پذیر می­‌کند
[۸] اتاق رهایی (Escape room) یک بازیِ فیزیکی – ماجراجویی است. در این بازی، تیم‌ها در قالب گروه‌های ۳ تا ۵ نفره تشکیل شده و داخل اتاق رهایی می­‌شوند. در پشت سر آن‌ها قفل شده و بازیکنان می­‌بایست با پیدا کردن سرنخ‌ها، حل کردن معمّاها، از سرگذراندن چالش‌هایی که برای آنان طراحی شده و در قالب کار گروهی ظرف مدت ۶۰ دقیقه راه خروج از اتاق را پیدا کرده و از آن خارج شوند. الیسا کروسکی (Ellyssa Kroski) با انتشار کتابی با عنوان ” اتاق­‌های رهایی و دیگر تجربه­‌های مجازی دلپذیر در کتابخانه” نشان می‌دهد که چگونه می‌توان از این تجربیات منحصربه‌فرد برای آموزش مهارت‌های سواد اطلاعاتی ، ایجاد برنامه‌­های منحصربه‌فرد برای جوانان، ورود بزرگ‌سالان به کتابخانه و راهنمایی مراجعه‌کنندگان در مورد منابع کتابخانه در قالب معما و چالش استفاده کرد.

منبع:
این نوشته ترجمه مطلبی با این عنوان است: ?Are There Still Librarians in 2020

مترجم: مریم سپیانی

 

مشخصات استناددهی به این مقاله
نویسنده‌(ها): مریم سپیانی
عنوان مقاله: آیا به کتابداران در سال ۲۰۲۰ همچنان نیاز است؟
عنوان مجله: کتابدار ۲.۰ – (عنوان لاتین: Kitābdār-i 2.0)
دوره مجله(Vol): ۶
شماره مجله(Issue): ۱
سال(Year): ۱۳۹۹
شناسه دیجیتال(DOI):
لینک کوتاه: http://lib2mag.ir/11036
Download PDF

درباره ی مریم سپیانی

کارشناسی ارشد علم اطلاعات و دانش شناسی (کتابداری)

پاسخ دهید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *