پاپ پر بستری برای داوری پس از انتشار

مقدمه

داوری کارهای پژوهشی به‌طورمعمول به این صورت است که شما کار پژوهشی خود را به مجله‌ای که تمایل دارید مقاله‌ شما در آنجا به چاپ برسد، ارسال می‌کنید و به این ترتیب فرایند داوری مقاله شما شروع می‌شود. داور و احتمالاً داوران با توجه به کار شما برای مقاله نگارش شده اصلاحیه و بازنگری در نظر می‌گیرند و یا حتی ممکن است کار شما را به‌طورکلی رد کنند. اگر از مرحله بازنگری عبور کنید و رضایت مجله را به دست آورید کار پژوهشی شما در یکی از شماره‌های آن مجله چاپ می‌شود. این‌ها همه قبل از انتشار مقاله شما و برای بهتر شدن و رفع ایرادات کار شماست، و در واقع این مدل داوری، داوری پیش از انتشار است. اما یک شیوه دیگر داوری وجود دارد که البته زیاد مرسوم نیست و بعد از انتشار کارهای پژوهشی انجام می‌شود. در متن زیر یکی از همین بسترهای داوری پس از انتشار معرفی می‌شود.

پاپ پر چیست؟                                                            

پاپ‌پر^[۱] وب‌سایتی برای اظهارنظر درباره مقالات علمی است. اگر اصول و درستی علمی را دوست داشته باشید، احتمالاً پاپ‌پر را می‌شناسید، وب‌سایتی که می‌توانید درباره مقاله‌های علمی نظرات خود را بدون نام یا امضا بگذارید. پاپ‌پر یک شرکت غیرانتفاعی مستقر در کالیفرنیا است. این وب‌سایت در اواخر سال ۲۰۱۲ توسط عصب‌شناس برندن استیل^[۲] و برادرانش ریچارد و جورج اسمیت^[۳] راه‌اندازی شد، و بوریس باربور و گابور برنجو^[۴] به عنوان مشاور با آن‌ها همکاری کردند. در آغاز بنیان‌گذاران و مشاوران ناشناس بودند، اما آنها هویت خود را در سال ۲۰۱۵ فاش کردند. وب سایت پاپ‌پر دارای داوری پس از انتشار^[۵] بوده و مکانی برای تحسین یا انتقاد علمی پس از چاپ مقاله است. اینجـــا یک نمونه از این مجله را می‌توانید ببینید. هدف اصلی این موسسه یا شرکت بهبود کیفیت تحقیقات علمی از طریق امکان‌پذیر ساختن رویکردهای نوآورانه برای تعامل جامعه است. آیین‌نامه این شرکت که در سایت آن موجود است، آن را به عنوان خدماتی که به نفع خوانندگان و کسانی که نظر می‌دهند و محتوای آن را تولید می‌کنند، معرفی می‌کند. تمرکز فعلی این شرکت بر حفظ و توسعه بستر آنلاین آن و داوری پس از انتشار است.

مقالات علمی به طور سنتی قبل از انتشار در فرایند داوری بررسی می‌شوند. در طی داوری، نسخه‌هایی از مقاله برای چند محقق دیگر که در این مطالعه مشارکت نداشته‌اند اما دارای مهارت و خبرگی لازم برای خواندن و بهبود مقاله هستند، ارسال می‌شود. داوران می‌توانند در مورد نقاط ضعف مقاله در دست بررسی، مانند روش‌های نادرست، نتیجه‌گیری‌های دور از ذهن، نقص منابع یا فرضیه‌های فراموش‌شده اظهارنظر کنند و نکاتی را برای بهبود وضعیت مقاله پیشنهاد دهند. داوران پس از ارزیابی تشخیص می‌دهند که آیا مقاله نیازمند بازنگری و ویرایش هست و قابلیت چاپ شدن را دارد یا نه؟ بعد از آن نویسندگان فرصتی برای پاسخگویی و بهبود مقاله دارند و امیدوارند بتوانند با ویرایش و تصحیح مقاله، آن را برای چاپ ارائه کنند.

از مدت‌ها قبل داوری پیش از انتشار به عنوان استاندارد طلایی در ارزیابی و بهبود کیفیت مقالات علمی مورد توجه قرار گرفته است. با این حال، بسیاری از دانشمندان (از جمله خود من) فکر می‌کنند که  در مورد یک مقاله می‌توان پس از انتشار نیز نظر داد. دانش علمی رو به رشد است و مقالات علمی سنگ بنای علم هستند، باید به دانشمندان و محققان اجازه داده شود در مورد مقالات، حتی پس از انتشار نیز، اظهارنظر کنند. قبل از راه‌اندازی پاپ‌پر، فقط گزینه‌های محدودی برای اظهارنظر در مورد مقالات منتشر شده وجود داشت. مثلاً می‌شد نامه‌ای نوشت، نظر داد، یا به ژورنالی که مقاله اصلی در آن چاپ شده است پاسخ داد. با این حال، این روند دست‌وپا گیر بود و ماه‌ها طول می‌کشید، بنابراین بیشتر محققان ترجیح می‌دهند وقت خود را صرف چیز دیگری کنند. همچنین بررسی اینکه “آیا مقاله‌ای در مورد آن نظر داده شده است؟”، دشوار است.

یک سال پس از راه‌اندازی پاپ‌پر، در پاییز ۲۰۱۳، سرویس مشابهی توسط موسسه ملی بهداشت معرفی شد. این سیستم عامل با پابمد^[۶] ، سایت اصلی دسترسی به مقالات زیست پزشکی، ادغام شد و به سرعت تعدادی از کاربران فداکار را جمع‌آوری کرد. با این حال، هرگز محبوبیت چندانی پیدا نکرد و در مارس ۲۰۱۸ متوقف شد. در آن زمان فقط ۶۰۰۰ مقاله از ۲۸ میلیون مقاله نمایه شده در پابمد، در مورد آن‌ها اظهارنظر شده بود. نظرات مربوط به کامنتهای پابمد را نمی‌توان ناشناس گذاشت، که  احتمالاً همین مسئله دلیل اصلی استفاده کم از این سرویس بود. بعلاوه، برخی از مجلات مانند نشریات منتشر شده توسط کتابخانه عمومی^[۷]  یا بیومد سنتر^[۸]، روش خاص خود را برای اظهارنظر در مورد مقالات دارند که همانند ابزار کامنت پابمد متوقف شده است، کاربران فقط می‌توانند با استفاده از نام واقعی خود نظر دهند. از این ویژگی‌ها زیاد استفاده نمی‌شود. پابلونز^[۹]، سایتی که محققان می‌توانند از داوری مقاله‌های خود و  همکارانشان مطلع شوند، همچنین امکان اظهارنظر در مورد مقالات را پس از انتشار دارد، اما کاربران باید ابتدا ثبت‌نام کنند.

اظهارنظر در مورد یک مقاله علمی، به ویژه هنگامی که نظرات مثبت نباشند، برای دانشگاهیان کاری خطرناک است که بر توصیه‌نامه‌ها، ارزیابی علمی اساتید و همکاری‌های شغلی آن‌ها تأثیر دارد. بنابراین، اکثر دانشگاهیان تمایلی به ارسال نظرات با نام کامل خود ندارند. پاپ‌پر از مدل متفاوتی نسبت به کامنت‌گذاری در پابمد یا سایت‌های دیگر استفاده می‌کند و به کاربران اجازه می‌دهد با نام واقعی خود و یا ناشناس – که به سرعت به محبوب‌ترین انتخاب تبدیل شد- نظرات خود را ارسال کنند. نظرات بسیاری در مورد امکان اظهارنظر در مورد مقالات علمی به صورت ناشناس وجود دارد. ناشناس ماندن به افراد این امکان را می‌دهد که سوء رفتاری علمی را بدون تأثیرات شغلی خود  آزادانه نشان دهند.

 داوری سنتیِ پیش از انتشار  نیز دقیقاً به همین دلیل ناشناس بوده است. اما  از طرفی، مردم استدلال کرده‌اند که این امر منجر به اظهارات نفرت‌انگیز یا دروغین توسط رقبا خواهد شد. اما، همانند داوری‌های قبل از انتشار، اکثر محققان قادر به کنترل  انتقادات خود به روشی بی‌طرف هستند. هرچند همه ما نظرات تند را توسط داوران تجربه کرده‌ایم، اما بررسی علمی ناشناس معمولاً از لحاظ عرفی بهتر و معقول‌تر است.

هنگامی که پاپ‌پر برای اولین بار راه‌اندازی شد، ابتدا باید همه کاربران ثبت نام می‌کردند و دو گزینه برای ارسال نظر وجود داشت.  اما می‌توانند پست را با نام کامل خود یا به عنوان همکار ناشناس ثبت کنند. اولین نظر درباره یک پست همیشه “همکار۱” است و نظرات اضافی به عنوان “همکار۲” ، “همکار۳” و غیره ثبت می‌شود. در سال ۲۰۱۳، پاپ‌پر گزینه سومی را برای ارسال نظر، به صورت ناشناس و بدون ثبت‌نام معرفی کرد. این نظرات به صورت “ثبت نشده” نشان داده می‌شدند و به سرعت به محبوب‌ترین گزینه تبدیل شدند. این مدل نظرات، نگرانی‌های جدی در مورد مقاله‌ها، مانند تکثیر تصویر و دست‌کاری را به وجود آوردند.

 در سال ۲۰۱۶، پاپ‌پر یک لایه امنیتی اضافی برای افرادی که نظرات ثبت نشده گذاشته‌اند، ایجاد کرد. ردیابی آدرس‌های آی.پی.^[۱۰] متوقف شد. قضیه از این قرار بود که در پی دادخواهی نویسنده‌ای با مقالات علامت‌دار که توسط کاربران پاپ‌پر برایش مشکلات احتمالی به وجود آمده بود؛ این محقق ادعا کرد که به دلیل نظرات منفی کاربران پاپ‌پر، پیشنهاد شغلی خود را از دست داده و از این سایت شکایت کرد تا آدرس‌های آی.پی. کاربران ثبت‌نشده را به دست آورد. اگرچه پاپ‌پر در این نبرد حقوقی پیروز شد، آن‌ها دریافتند که بهتر است آدرس‌های آی.پی. را از همان ابتدا وارد نکنند، که درصورت تکرار چنین مشکلاتی و اگر مجدداً توسط دادگاه احضار شوند، چیزی برای تحویل به مراجع قانونی وجود ندارد.

در این رویکرد جدید، کاربران می‌توانند بدون پیگیری آی. پی. با اختصاص نام کاربری به آن‌ها – نام یک گیاه ، حیوان یا حتی  میکروارگانیسم- ثبت‌نام کنند. کاربران همچنین یک “رمز مخفی” دریافت می‌کنند، رمز عبوری که می‌توانند از آن برای ورود به سیستم استفاده کنند. بنابراین کاربران می‌توانند چندین حساب ایجاد کنند و بین آن‌ها جابجا شوند یا به راحتی بین حالت نظرات ناشناس و نام کامل جابجا شوند.

از زمان آغاز فعالیت خود در سال ۲۰۱۲، ‌پاپ‌پر به ابزاری بسیار مفید برای ارسال عمومی کاستی‌ها یا نگرانی‌ها در مقالات علمی تبدیل شده است. این امر منجر به اصلاحات و پس گرفتن بسیاری از مقالات مشکل‌دار شده است که در غیر این صورت مورد توجه قرار نمی‌گرفتند. می‌توان این را با تأثیر پست‌های شبکه‌های اجتماعی بر رفتار ناشایست شرکت‌های هواپیمایی یا افسران پلیس مقایسه کرد – جایی که فیلم‌های ویدئویی گرفته شده توسط تماشاگران منجر به اعتراض عمومی در مورد رفتار ناعادلانه افراد و تغییر پروتکل یا رفتار شده است؛ اگرچه هنوز موارد زیادی وجود دارد که نیاز به تغییر دارد. به همین ترتیب، برای ادبیات علمی، پل اس. بروکس^[۱۱] نشان داده است که پوشش اینترنتی مقاله‌های مشکل‌دار منجر به افزایش تصحیح مقاله یا پس گرفتن مقاله شده است.

در واقع، پاپ‌پر نقش مهمی در ارزیابی انتقادی و پس گرفتن مقالات منتشر شده دارد مانند مقاله اُبوکاتا که بلافاصله پس از انتشار در مورد آن توضیح داده شد، و نیز محققی که در بالا ذکر شد، که علیه پاپ‌پر برای دریافت آدرس‌های آی. پی. نظردهندگان شکایت کرد، در حال حاضر دارای ۷۷ مقاله علامت‌دار در پاپ‌پر و بیش از ۲۰ مورد پس گرفتن است. همچنین افزونه‌های پاپ‌پر بسیار مفیدی برای مرورگر مورد علاقه شما کروم یا فایرفاکس^[۱۲]وجود دارد که به شما جهت اظهارنظر درباره مقالات، به عنوان مثال هنگام جستجوی پابمد کمک می‌کند و با اینکه کامل نیستند، اما بسیار مفید هستند.

جستجو در پاپ‌پر آسان است. برای جستجوی مقالات می‌توانید دی. اُ. آی. یا پی. ام. آی. دی.^[۱۳] و یا نام نویسنده را تایپ کنید. با تایپ در قسمت کاربران: <نام> همچنین می‌توانید کاربران خاص را جستجو کنید. اظهارنظر در مورد یک مقاله علمی با استفاده از پاپ‌پر، مخصوصاً در چند نوبت اول، می‌تواند ترسناک باشد. من توصیه می‌کنم پست را با نام کامل خود شروع نکنید، مگر اینکه اطمینان داشته باشید که نظر شما به حرفه شما آسیب نمی‌رساند، یا اگر حرف مثبتی برای گفتن دارید، نظرات مثبت همیشه قابل تقدیر است. برای ایجاد یک حساب ناشناس (یا امضا شده) ، برای ثبت‌نام بر روی دکمه “ایجاد حساب” کلیک کنید. حساب‌های ناشناس شامل یک نام و “یک کلید مخفی” – یک رمز عبور ۱۶ رقمی که شما باید آن را در یک جای امن ذخیره کنید. بخش سؤالات متداول پاپ‌پر رهنمودهای مفیدی را ارائه می‌دهد، یا می‌توانید برای مشاهده ایده درباره موضوعاتی که در مورد افراد بحث می‌کنید، آخرین نظرات را مرور کنید.

منبع:

https://scienceintegritydigest.com/

پانویس ها:

[۱] .pubpeer

[۲] . Brendon Stell

[۳] . Richard and George Smith

[۴] . Boris Barbour and Gabor Brasnjo

[۵] . post-publication peer review (PPPR)

[۶] . PubMed

[۷] . Public Library of Science (PLOS)

[۸] . BioMed Central (BMC (

[۹] . Publons

[۱۰] . IP

[۱۱] . Paul S. Brookes

[۱۲] Chrome or Firefox

[۱۳] . DOI or PMID

مشخصات استناددهی به این مقاله
نویسنده‌(ها):	ثریا زنگنه
عنوان مقاله:	پاپ پر بستری برای داوری پس از انتشار
عنوان مجله:	کتابدار ۲.۰ – (عنوان لاتین: Kitābdār-i 2.0)
دوره مجله(Vol):	۶
شماره مجله(Issue):	۶
سال(Year):	۱۳۹۹
شناسه دیجیتال(DOI):
لینک کوتاه:	http://lib2mag.ir/12202