نوجوانان چه بخوانند؟ چه نخوانند؟

پیش از این‌ها ثابت شده است که کودکی مهم‌ترین سن برای شکل گرفتن عادت کتاب‌خوانی است، و هر کتاب‌خوان حرفه‌ای به راحتی می‌تواند ده‌ها کتاب کودک خوب معرفی کند. کتاب‌هایی که در کودکی خوانده و از آن‌ها آموخته است و معمولاً جزء بهترین و شیرین‌ترین خاطرات کودکی هر فرد به شمار می‌رود. کتاب‌هایی که روان بودن، حجم کم و آموزندگی سه مولفه‌ی اصلی آن‌ها به شمار می‌رود و انتخاب آن‌ها بسیار راحت است.

کتاب‌های بی‌شماری هم برای بزرگسالان وجود دارد. انتخاب کتاب خوب برای بزرگسالان نیز کار آسانی است. کتاب‌هایی که جایزه‎‌های ادبی و بین‌المللی گرفته‌اند، کتاب‌هایی که به قلم نویسندگان مطرح ایران و دنیا نوشته شده است و یا کتاب‌هایی که در تخصص هر فرد نوشته شده است بی‌شمارند و هر کسی می‌تواند به راحتی طبق عادت مطالعاتی خود کتابی را انتخاب کند و بخواند.

پیش از انقلاب اسلامی در ایران نوجوان‌ها پا به پای بزرگترهایشان کتاب‌های دکتر شریعتی و سخنرانی‌های امام‌خمینی و کتاب‌هایی با موضوع ظلم‌ستیزی و مقابله با ظالم می‌خواندند. برای همین پس از انقلاب انتشار کتاب‌هایی با این مضامین بازار گرم و طرفدار بی‌شمار داشت. کمی بعد از آن مردم ایران و مخصوصاً نوجوانان با واقعیت جنگ رو به رو شدند و همانطور که انتظار می‌رفت کتاب‌هایی در حوزه‌ی جنگ، خاطرات رزمنده‌ها و انتظار خانواده‌ها برای برگشتن جوانانشان به خانه رونق پیدا کرد. اما چند سال بعد از جنگ ذائقه‌ی نوجوان‌ها تغییر کرد و کتاب‌های برادران بزرگشان دیگر نمی‌توانست آن‌ها را سرگرم کند. تا چند سال بازار کتاب نوجوانان کساد بود و به جز چند عنوان کتاب خوب، کتابی که بتواند آن‌ها را مشتاق خواندن کند وجود نداشت.

اما حالا اوضاع نشر کتاب‌های نوجوان بهتر است. هرچند هنوز کمیت آن‌ها را نمی توان با کتاب‌های بزرگسال و کودک مقایسه کرد ولی کیفیت آن‌ها خیلی بهتر از قبل و کاملا مناسب و به روز و جذاب برای این گروه سنی (۱۳-۱۸ساله) است. همچنین جشنواره‌هایی وجود دارند که در آن‌ها کتاب‌های کودک و نوجوان بررسی می‌شوند و برای کتاب‌های برتر آن‌ها نیز جوایز و نشان‌هایی در نظر گرفته شده است.

من به عنوان یک کتابدار کتابخانه آموزشگاهی که با دانش‌آموزان نوجوان سر و کار دارم و به عنوان یک کتابدار برای رسیدن به مهم ترین رسالتمان که ترویج فرهنگ کتاب‌خوانی و آشتی دادن گروه‌های مختلف جامعه با کتاب و مطالعه است، وظیفه‌ی خودم می‌دانم چند ناشر پر قدرت و کار درست که بخشی از فعالت خود را به انتشار کتاب‌های با کیفیت برای نوجوانان اختصاص داده‌اند معرفی کنم. امیدوارم سایر کتابداران و کسانی که دغدغه کتاب‌خوانی نوجوانان را دارند بتوانند از این ناشران و کتاب‌های آنها استفاده کنند. چرا که اگر کتاب خوب در دسترس نوجوانان نباشد سراغ کتاب‌هایی می‌روند که برای سن آن‌ها مناسب نیست و ذهن‌شان را درگیر مسائلی می‌کند که به روح و جسم آن‌ها در سن حساس و پر تنش نوجوانی ضربه می‌زند.

در شماره های آتی به سراغ ناشران مطرح در این عرصه خواهیم رفت و با گزارش و مصاحبه علاقه مندان را با این ناشران آشنا خواهیم کرد.

نویسنده: معصومه سعادت