فیس بوک و کتابخانه‌ها

^۱EIFL (اطلاعات الکترونیکی برای کتابخانه ها) یک سازمان غیر انتفاعی بین المللی است که در سال ۱۹۹۹ بنیانگذاری شده و با هدف ایجاد دسترسی به اطلاعات دیجیتالی در کشورهای در حال توسعه فعالیت می کند. این سازمان در مشارکت با کتابخانه های بیش از ۶۰ کشور در حال توسعه در آفریقا، آسیا، اروپا، آمریکای لاتین است. EIFL امکان دسترسی به دانش را برای آموزش، تحقیق و توسعه پایدار جامعه فراهم می سازد.

رامی بیرد (Romy Beard) مدیر برنامه خدمات صدور مجوز سازمان EIFL،در مطلبی در وب سایت این سازمان، ایده‌ها و راهنمایی‌هایی را بیان کرده که نشان می‌دهد کتابخانه‌ها چگونه می‌توانند از فیس‌بوک در جهت پیشبرد اهدافشان استفاده کنند:

استفاده از فیس‌بوک می‌تواند راه مؤثری برای کتابخانه‌های دانشگاهی در ارتباط با کاربران خود باشد. با گذاشتن مطالب به‌روز، کتابخانه‌ها می‌توانند کاربران را از برنامه‌ها و خدمات خود آگاه سازند. دانشجویان را برای شرکت در دوره‌های آموزش دعوت کنند، اطلاعات کلی درباره زمان کاری کتابخانه بدهند، آن‌ها را با منابع آنلاین و چاپ‌های جدید آشنا سازند، جامعه دانشگاهی را در پیشرفت‌ها و موفقیت‌های جدید مطلع کنند، کاربران می‌توانند با کامنت گذاشتن زیر پست‌ها یا به اشتراک‌گذاری آن‌ها دوستان دیگر خود را نیز به‌سوی کتابخانه بکشانند.

من از بعضی از کتابخانه‌ها که در استفاده از فیس‌بوک موفق هستند، درخواست کردم که تجارب و پیشنهادات خود را در مورد چگونگی استفاده از فیس‌بوک در اختیارم بگذارند.

• از فیس‌بوک استفاده کنید اگر در بین کاربران از محبوبیت بیشتری برخوردار است:

هنگامی‌که کتابخانه دانشگاه ADA در جمهوری آذربایجان تصمیم به استفاده از رسانه‌های اجتماعی گرفت؛ لیفات ابراهیموف و همکارانش انواع مختلف شبکه‌های اجتماعی را مورد بررسی قرار دادند. سپس بررسی‌ها نشان داد که فیس‌بوک در دانشگاه محبوبیت بیشتری دارد، آن‌ها در اکتبر ۲۰۱۴ صفحه فیس‌بوک خود را ساختند و امروزه صفحه فیس‌بوک کتابخانه ADA تقریباً ۳۳۰۰ لایک دارد. ابراهیموف از تأثیرات مثبتی که صفحه فیس‌بوکشان بر کتابخانه دارد اطمینان داشت، باعث جذب تعداد افراد بیشتری به کتابخانه شده است و که از منابع موجود بیشتر استفاده می‌کنند؛ و همچنین کتاب‌های تازه‌رسیده زودتر به امانت می‌رود.

بعضی از کتابخانه‌ها بیشتر خواهان استفاده از فیس‌بوک در مقایسه با سایر شبکه‌های اجتماعی بودند. اریکا جاگیلو مدیر خدمات پژوهشی در کتابخانه دانشگاه گلاسکو انگلستان می‌گوید: فیس‌بوک نقش حیاتی در کمک به ما برای دستیابی و ارتباط با کاربران دارد؛ و اولین انتخاب ما در میان شبکه‌های اجتماعی است؛ و در مهروموم‌های اخیر وابستگی ما به آن بیشتر شد، همچنین در حال حاضر از وبلاگ‌ها، توئیتر، اینستاگرام و … نیز استفاده می‌کنیم اما صفحه فیس‌بوک کتابخانه دانشگاه گلاسکو بیش از ۷۰۰۰ لایک دارد.

• کیفیت تعامل اهمیت دارد:

یکی از راه‌های اندازه‌گیری کیفیت فیس‌بوک شمارش تعداد لایک ها، اشتراک‌گذاری‌ها و نظرات در یک پست است. کارل جفریز هماهنگ‌کننده محتویات دیجیتالی کتابخانه دانشگاه منچستر در انگلستان می‌گوید درحالی‌که شمارش این موارد اهمیت دارد، در نظر گرفتن کیفیت تعامل با کاربران کتابخانه نیز مهم است؛ و باید از خود این سؤالات پرسیده شود که (آیا ما با یک پرس‌وجو به شیوه‌ای سریع و کارآمد رسیده‌ایم؟) آیا ما در مورد خدمات /محصولات که کاربران در جایی دیگر نمی‌توانستند در مورد آن شناخت بیایند اطلاع داده‌ایم؟ درواقع هدف این است که بعد از انجام این موارد به یک تعامل معنادار با کاربران کتابخانه دست‌یابیم.

فیس‌بوک یک محیط تعاملی است کتابخانه‌ها باید کاربران خود را با یک روش رسمی اما دوستانه مخاطب قرار دهند و آن‌ها را تشویق به ارتباط داشتن با صفحه فیس‌بوک خود کنند و همچنین از آن‌ها بخواهند که مطالب را به اشتراک بگذارند و نظرات خود را بنویسند.

• توصیه‌های لازم برای کتابدارانی که از فیس‌بوک استفاده می‌کنند:

1. آزمودن: اریکا جاگیلکو پیشنهاد می‌کند که کتابداران باید ابتدا یک حساب شخصی بسازند و با آن به جاهای مختلف فیس‌بوک سر بزنند، حتی اگر در بار اول موفق نشدید صبور باشید چرا که با یک بار کلیک متوجه می‌شوید شبکه‌های اجتماعی چه ابزار قدرتمندی در زمینه برقراری ارتباط با جامعه کاربران خود هستند.
2. گروهی برای حمایت: فلیکس راپ، کارشناس ارشد فناوری اطلاعات و ارتباطات در کتابخانه دانشگاه نایروبی در کنیا پیشنهاد می‌کند که اجازه دهید همهٔ کارکنان کتابخانه و اعضای هیئت‌مدیره در پست‌ها اظهارنظر داشته باشند و صفحه فیس‌بوک کتابخانه را فعال و پویا سازند.
3. بازاریابی و عرضه صفحه فیس‌بوک: می‌توانید این کار را از طریق ایمیل و وب‌سایت خود و با توزیع پوستر و آگهی در کتابخانه انجام دهید. فلیکس راپ می‌گوید: در ابتدا هنگامی‌که ما شروع بکار کردیم کارکنان و دانشجویان را به لایک کردن صفحه و دعوت از دوستانشان تشویق کردیم؛ که باعث شد صفحه فیس‌بوک کتابخانه دانشگاه نایروبی بیشتر از ۵۶۰۰ لایک داشته باشد.
4. درگیر کردن دانشجویان: لیفات ابراهیموف معتقد است که استخدام یک دانشجو به‌صورت پاره‌وقت برای کار در کتابخانه به‌منظور کمک به ارتقای صفحه فیس‌بوک کتابخانه لازم است. «علاوه بر اشتراک‌گذاری اطلاعات جدید، کتابخانه باید بداند که چه روندی در میان دانشجویان رایج است و اینکه دانشجویان به چه نوع اطلاعاتی نیازمندند؛ بنابراین برای دانستن این موارد شما نیازمند انتخاب از میان جامعه دانشجویی هستید که از نزدیک با شما در ارتباط باشد.
5. قاطع و شوخ‌طبع باشید: اریکا جاگیلکو توصیه می‌کند هنگام نوشتن پست باید قاطع باشید اما به مرور زمان وجود کمی طنز و شوخی لازم است، چون مردم تمایلی به تعامل و ارتباط با محتوا و پست‌های خشک و جدی ندارند.
6. طرح‌ریزی برای محتوای برنامه خود در به حداکثر رساندن پیشرفت دانشجویان: کارل جفریز پیشنهاد می‌کند که شما می‌توانید از دانش و یافته‌های خود برای سال تحصیلی در برنامه‌ها و پست‌های فیس‌بوک در جهت ترویج خدمات و منابع کتابخانه می‌توانید استفاده کنید، زمانی که فکر می‌کنید که آن‌ها مفید خواهند شد. به‌عنوان‌مثال، در طول تعطیلات دانشگاهی شما می‌توانید اطلاعاتی در مورد چگونگی دسترسی به منابع الکترونیکی ارسال کنید. یا در طول امتحانات در مورد چگونگی پیدا کردن یک کامپیوتر یا یک محل مناسب برای مطالعه مطلب بگذارید؛ و همچنین در جهت ایجاد انگیزه دانشجویان می‌توانید کاربران را به شرکت در دوره‌های آموزشی کتابخانه دعوت کنید.

به تازگی EIFL، دستنامه ای شامل نکات و راهنمایی‌های عملی به منظور استفاده کاربردی کتابخانه‌ها از فیس‌بوک، تدوین کرده و در سایت خود جهت دانلود گذاشته است. اطلاعاتی در مورد نحوه شروع، ارسال پست‌ها و به‌روز نگه‌داشتن وضعیت صفحه، الگو و پوستر برای ترویج فیس‌بوک در کتابخانه و نمونه پست‌هایی در فیس‌بوک برای ترویج منابع الکترونیکی. از صفحه فیس‌بوک EIFL دیدن کنید.

پانویس:

1. Electronic Information for Libraries

منبع:

این نوشته، ترجمه مطلبی با این عنوان است: FACEBOOK FOR LIBRARIES: Ideas and tips for how libraries can use Facebook

مترجم: شیرین زاهدی