کنفرانس مجازی‌ دیجیتال شیفت

کنفرانس آنلاین «دیجیتال شیفت»[۱] هر سال در ماه اکتبر از سوی مجلۀ لایبرری ژورنال[۲] و  اسکول لایبرری ژورنال[۳] به صورت همگانی و رایگان برگزار می‌شود.

این کنفرانس‎‌ در راستای بخشی با عنوان کتابخانه‌های دیجیتال در مجله لایبرری ژورنال شکل گرفته است که از نویسندگان معروف و باسابقه آن می‌توان به آقای روی تنانت[۴] اشاره کرد. تنانت در حال حاضر مسئول ارشد بخش تحقیقات اُ.سی.ال.سی[۵] است، او بیش از بیست سال است که در مورد مسائل مربوط به دیجیتالی شدن و کتابخانه‌ها می‌نویسد.

هدف این مجله از اجرای کنفرانس‌های دیجیتال شیفت ارائۀ مطالبی در زمینۀ فناوری‌های جدید و فواید آن در کتابداری و علوم اطلاع‌رسانی است تا کتابداران و متخصصان اطلاعات بتوانند خدمت‌رسان کاربران و مراجعه کنندگان دنیای دیجیتال باشند.

در دوران شتاب به سوی بازار کتاب الکترونیک، رابط‌های سلف سرویس و ایستگاه‌های دانلود کتابخانه‌ها باید به طور مؤثر راهنمای کاربران به منابع و ابزارهای آنلاین باشند.

پنجمین کنفرانس دیجیتال شیفت در یکم اکتبر ۲۰۱۴ با عنوان «کتابخانه‌ها در مرکز»[۶] برگزار شد. سخنرانان دربارۀ چگونگی حرکت و تغییر کتابخانه‌ها در فضای دیجیتالی و تأثیر آن بر کلاس‌های درس و دیگرگروه‌های اجتماعی صحبت کردند. این کنفرانس در قالب این سؤالات شکل گرفت: چگونه کتابخانه‌ها می‌توانند با ابزارها و فناوری‌های نوظهور سازگار شوند و از آنها استفاده کنند؟ چگونه کتابخانه‌ها می‌توانند با نیازهای کودکان و بزرگسالان قرن بیست ویکم روبه‌رو شوند؟ چگونه کتابخانه‌ها در مرکز جوامع باقی بمانند؟

شرکت‌ها و سازمان‌هایی که نام‌شان در زیر آمده بانیان این کنفرانس بودند، که خود ارائه دهنده و توزیع کنندۀ انواع منابع دیجیتالی (کتاب‌الکترونیکی، کتاب گویا، نشریات، موسیقی) و منابع و خدمات آموزشی‌اند:

EBSCO; OverDrive; Baker & Taylor; Gale: Cengage Learning; Follett Corporation; Library Ideas RBdigital Gateway

 فضای مجازی این کنفرانس را نیز شرکت طراحان کنفرانس‌ آنلاین ON24 ساخته بود که بسیار طبیعی و به‌گونه‌ای بود که حضور واقعی در فضای کنفرانس احساس شود.

این کنفرانس نیازی به سفر کردن نداشت. شرکت کنندگان تنها از طریق هر رایانه یا موبایل هوشمندی می‌توانستند دراین فضای مجازی شرکت کنند. این کنفرانس از چندین بخش تشکیل شده بود: تالار کنفرانس[۷]، محل برگزاری سخنرانی‌ها‌ و پنل‌ها به طور همزمان، که شرکت‌کنندگان می‌توانستند با توجه به ساعت برنامه‌ها، موضوع مورد علاقۀ خود را انتخاب کنند، موضوعاتی گوناگون در زمینۀ دیجیتال‌سازی کتابخانه‌های عمومی، مدرسه‌ای و دانشگاهی.

سخنرانی افتتاحیه با دکتر دنیل لویتین[۸]، نویسندۀ کتاب جدید و پرفروش ذهن سازمان‌یافته: درست فکر کردن در عصر انفجار اطلاعات[۹] آغاز شد.  لویتین ابتدا به تولید انبوه اطلاعات به شکل‌های گوناگون و محدودیت ذهن فرد در انتخاب اطلاعات مفید اشاره کرد. سپس به اهمیت وجود کتابداران متخصص در تشخیص اطلاعات قابل اعتماد در این عصر تأکید کرد. در پایان این سخنرانی، پرسش‌های راه‌گشایی مطرح شد: چگونه کتابداران مدارس می‌توانند نقش مؤثری در رشد دانش‌آموزان به سوی موفقیت‌های آینده‌شان داشته باشند؟ مشکلات ذهن نامنظم در این دوران خاص چیست؟ چگونه می‌توان ذهن را سازمان داد؟ آیا کدام یک از دو شیوۀ جستجوی کلیدواژه‌ای و جستجو با زبان کنترل شده (مانند کارت‌های فهرست‌نویسی) در توانایی ذهن برای سازماندهی افکار به شکل موضوعی مؤثرترند؟

پنل‌های دیگری در تالار کنفرانس نیز برگزار شد. در هر پنل نرم‌افزاری برای پخش صدای ارائه دهندگان و مشاهدۀ پاورپوینت آنها و همچنین صفحه‌ای برای نوشتن سؤال‌ها وجود داشت. مجموعۀ پاورپوینت‌ها، برخی مقالات و گواهی‌نامۀ شرکت در هر سمینار نیز قابل دانلود بود. در پنلی با عنوان محتوا و محتوی و فرای آن[۱۰] شش سخنرانی دربارۀ تقاطع تاریخ و فناوری در موزه و کتابخانه، کتابخانه‌های کتاب‌های الکترونیکی، سواد دیجیتالی[۱۱] و مدیریت اطلاعات منبع باز[۱۲] توسط مؤسساتی چون [۱۳]EBSCO  و [۱۴]ER&L ارائه شد.

در پنل دیگری با عنوان همکاری و نوآوری  سخنرانان، که همگی مدیران کتابخانه‌های آموزشگاهی و دانشگاهی بودند، دربارۀ راهبردهای دیجیتالی در ازمیان برداشتن شکاف‌های سواد اطلاعاتی دانش‌آموزان، مشارکت کتابخانه و مدرسه، و سواد علوم و ریاضیات [۱۵] صحبت کردند. پنل رهبری انقلاب آموزشی[۱۶] نیز با موضوعات برنامه‌های آموزشی در کتابخانه‌های کودک و نوجوان، یادگیری فعال در کتابخانه، فراسواد[۱۷] و اهمیت چاپ سه بعدی[۱۸] در کتابخانه برگزار شد.

در تالار کنفرانس‌ها سه بخش نمایش پوستر[۱۹] نیز توسط بانیان این کنفرانس ارائه شد. در این بخش اسپانسرها به معرفی محصولات و خدمات خود پرداختند: معرفی برنامه‌هایی برای تبدیل کتابخانه به کلاس‌های آموزشی آنلاین، خدمات جستجوی پیشرفته، خدمات برنامۀ درسی دیجیتالی، راهکارهای تشویق کاربران کتابخانه به کتاب‌های الکترونیک، راه‌های آشنایی کودکان با فناوری، آموزش دیجیتالی در کتابخانه، بازاریابی درکتابخانه و به طور کلی راه‌های همگامی کتابخانه‌ها با تغییرات دنیای دیجیتال.

این کنفرانس با سخنرانی آقای آنیل دش[۲۰]، مؤسس و مدیر شرکت تینک آپ[۲۱]، به پایان رسید. او یکی از اولین و تأثیرگذارترین کارشناسان فناوری در شبکه‌های اجتماعی است. تینک آپ برنامه‌ای است بسیار جالب که از فعالیت‌های آنلاین شما، مخصوصاً در شبکه‌های اجتماعی، حمایت می‌کند، و روزانه و با زبانی ساده شما را از تمام وقایعی که در دنیای مجازی‌تان می‌گذرد آگاه می‌کند. دش در این سخنرانی با عنوان «وب و عموم مردم»[۲۲] ابتدا از حضور خود در جمع کتابداران اظهار خشنودی کرد و با ارائه‌ای انگیزه‌بخش دربارۀ خطرهای خصوصی‌سازی اینترنت از کتابداران خواست پاسدار خدمات عمومی و آزادی اندیشه باشند. او معتقد بود که گفتمان‌ها و فعالیت‌های عمومی مردم در اینترنت به طور خصوصی کنترل و استفاده می‌شود. از آنجا که هدف نهایی کتابخانه ایجاد دسترسی همگان به منابع و خدمات برای توسعۀ فردی و اجتماعی است، کتابداران می‌توانند با آموزش دربارۀ امنیت فضای مجازی و سواد رسانه‌ای مردم را آگاه سازند تا با صدایی بلند خواستار وب عمومی شفاف باشند.

بخش دیگر این کنفرانس استراحت‌گاه کتابداران[۲۳] بود، مکانی برای آشنایی و صحبت با دیگر دانشجویان و کتابداران و برخی از نویسندگان معروف. 

سالن نمایشگاه[۲۴] نیز بخشی دیگر از این کنفرانس بود که شرکت کنندگان می‌توانستند از آخرین محصولات و خدمات شرکت‌های آموزشی، پایگاه‌های اطلاعاتی و فروشندگان آنلاین منابع و خدمات دیجیتالی آگاه شوند. نام برخی از آنها ذیلاٌ آمده است:

Britannica Digital Learning; Capstone; Junior Library Guild; LYRASIS; ProQuest; Rosen Publishing; Scholastic

هنگام وارد شدن به هر غرفه مسئولان و مدیران آن متوجه ورودمان می‌شدند و با خوشامدگویی محصولات، خدمات و برنامه‌هایشان را به صورت فیلم و عکس و کاتالوگ به نمایش می‌گذاشتند. برخی هم مقالات و گزارش‌هایی ارائه می‌کردند. شرکت کنندگان می‌توانستند به عضویت سایت یا گروه‌ها در آیند و از اخبار و خدمات رایگانشان برخوردار شوند. همچنین از طریق همین نمایشگاه امکان آشنایی با بسیاری از کنفرانس‌ها و کارگاه های آنلاین دیگر فراهم بود.

مسئولان این برنامه آرشیو کنفرانس‌های دیجیتال شیفت را در اختیار علاقمندان، حتی کسانی که در مراسم شرکت نداشتند قرار می‌دهند. برای دسترسی به آرشیو به صورت رایگان می‌توان در وب سایت[۲۵] ثبت نام کرد. ششمین کنفرانس این مجموعه در تاریخ ۱۴ اکتبر ۲۰۱۵ (۲۲مهر ۱۳۹۴) با عنوان «کتابخانه اتصال دهنده جوامع»[۲۶] و با حضور جان پالفری[۲۷]، نویسنده کتاب «بیبلیوتِک: چرا کتابخانه‌ها بیش از پیش در عصر گوگل اهمیت دارند؟»[۲۸] و دنیس جیکوبز[۲۹]، نویسنده  و مبلغ خلاقیت برگزار شد. برای ثبت نام و دسترسی به آرشیو آن می‌توانید به آدرس وب سایت[۳۰] ششمین کنفرانس مراجعه کنید.

پانویس ها:
[۱] The Digital Shift 2014=TDS14
[۲] Library Journal: مجله‌ای در حوزه کتابداری که از سال ۱۸۷۶میلادی منتشر می شود.
[۳] School Library Journal
[۴] Roy Tennant
[۵] OCLC مرکز کتابخانه رایانه‌ای پیوسته
[۶] Libraries @ The Center
[۷] Auditorium
[۸] Daniel J. Levitin
[۹] The Organized Mind: Thinking Straight in an Age of Information Overload
[۱۰] Content, Containers and Beyond
[۱۱] Digital Literacy
[۱۲] Open source data management
[۱۳] مؤسسۀ ارائه دهندۀ خدمات اطلاعاتی و منابع چاپی و دیجیتالی به کتابخانه‌ها
[۱۴] Electronic Resources & Libraries سازمان و کنفرانس منابع الکترونیکی و کتابخانه‌ها
[۱۵] STEM-Literacy: Science, Technology, Engineering and Mathematic Literacy
[۱۶] Leading the Learning Revolution
[۱۷] Meta-Literacy: سوادی فردی است برای داشتن توانایی استفاده و ادغام تکنولوژی‌های نوظهور و همچنین یکپارچه‌سازی سواد‌های گوناگون
[۱۸] ۳D Printing
[۱۹] Poster Sessions On-Demand
[۲۰] Anil Dash
[۲۱] Think Up
[۲۲] the Web and the Public
[۲۳] Librarians’ Lounge
[۲۴] Exhibit Hall
[۲۵] http://www.thedigitalshift.com/tds/libraries-at-the-center
[۲۶] Libraries Connecting Communities
[۲۷] John Palfrey
[۲۸] BiblioTech: Why Libraries Matter More Than Ever in the Age of Google
[۲۹] Denise Jacobs
[۳۰] http://www.thedigitalshift.com/tds2015-libraries-connecting-communities

نویسنده: نیلوفر صلح جو