کتابدار 2.0 مجله کتابداری و کتابخانه 2.0
قسمت اول: کلیات
کتابدار ۲٫۰ یک مفهوم علمی که برگرفته از وب ۲٫۰ است و یک مفهوم صنعتی (به معنای کاربرد خارج از آموزش) دارد، که منظور اصلی ما در اینجا کاربرد هم زمان این دو مفهوم است. کتابدار ۲٫۰ را برای شخصی بکار می‌بریم که آموزش‌های فرادانشگاهی ببیند (خودآموز، استاد شاگردی، آموزشگاه‌های حرفه‌ای و …) و برای رویارویی با دوران بعد از فارغ التحصیلی و برطرف کردن نیازهای کاربران با توجه به گسترش فناوری‌های ارتباطی و اینترنتی امروز، آماده باشد.
اگر بخواهیم ساده‌تر صحبت کنیم کتابدار ۲٫۰ مجموعه مهارت‌هایی است که یک کتابدار باید بلد باشد تا بتواند:
۱- با استفاده از آن مهارت‌ها سر ارزش آفرینی برود (معنای عام‌تر ارزش آفرینی همان کارآفرینی است)؛ ۲- با فناوری‌های روز ِدسترسی به اطلاعات از طریق نت رقابت کند؛ ۳- راهنمای مراجعین برای دستیابی به آخرین اطلاعات حوزه‌ی تخصصیش باشد.
به طور کلی این مهارت‌ها شامل سواد اینترنتی، سواد موبایلی، سواد رایانه‌ای، خلاقیت، مدیریت و رهبری، کارآفرینی و…می شود.
مثال ساده ای می آورم، احتمالاً افراد زیادی را دیده اید که مدعی هستند گوگل را بلدند پس نیازی به کتابخانه و کتابدار و …..ندارند.
ولی همیشه خیلی ساده با مسئله برخورد می کنم که “آیا می‌دانید گوگل چند درصد از کل وب دنیا را برای شما نمایش می دهد؟”
و بسیاری اوقات خیلی سریع جواب گرفته ام “خوب واضح است، همه‌ی آن”
و می پرسم شما هنوز نمی‌دانید که چند درصد وب را وب پنهان تشکیل می‌دهد، چطور انتظار دارید مهارتهای گوگلی شما عالی باشد؟؟؟
قسمت دوم: ۳۰ مهارت
درکتابدار ۲٫۰ از سرفصل‌های زیر شروع می‌کنیم:
- کتابدار چند مهارتی
- یادگیرنده‌های سریع
- قدرت خلاقیت
- جسارت و ریسک پذیری
- کارگروهی
- تعویض عینک
- سواد اطلاعاتی ۲٫۰
- سواد رایانه‌ای
- نرم‌افزارها و ابزارها
- ادبیات اینترنت
- موجودات مجازی
- فناوری‌های اینترنتی
- مرورگرهای اینترنتی
- هک و امنیت
- موبایل‌ها و ابزارهای آینده
- بوم جستجو ۲٫۰
- گوگلینگ
- فراتر از موتور جستجو؛ گــوگل
- غواصی در اعماق وب
- بانک‌های اطلاعاتی
- ابزارهای پژوهشی
- دسترسی در سواد اطلاعاتی
- ارزیابی در سواد اطلاعاتی
- استفاده‌ی مؤثر در سواد اطلاعاتی
- درخدمت متقلبان
- علم سنجی و ابزارها
- پژوهشگران نسل سوم
- کارآفرینی و کتابداری
- آینده‌های کتاب و کتابخانه
- شبکه‌های مهارتی کتابداری
و اما درباره‌ی ۲٫۰
اصل ماجرا از وب ۲٫۰ شروع می‌شود جایی که ابزارهایی خلق شده اند تا کاربران اینترنت در تولید محتوا شریک شوند:
یک مثال واضح Youtube:
زمانی وب سایت‌های ارائه دهنده ویدئو وجود داشتند ولی فقط صاحب آن وب نسبت به بارگذاری محتوای اقدام می کرد ولی Youtube باراه اندازی پلتفرم ساده و قابل کاربرد برای کاربران محتوای کاربران را برای ارائه انتخاب نمود. اکنون در هر دقیقه در یوتوب بیش از ۶۰ ساعت ویدئو آپلود می‌شود و شما فکر کنید اگر قرار بود صاحب این وب این حجم از اطلاعات را آپلودکند عملاً امکان‌پذیر نبود.
پس در وب ۲٫۰ مهمترین مؤلفه، تعامل کاربران در تولید محتوا با صاحب وب سایت می‌باشد (وب یک، وب فقط خواندنی ولی وب ۲٫۰، وب خواندنی- نوشتنی).
حال وقتی صحبت از تعامل می‌کنیم پس لازمه‌ی آن بوجود آمدن شبکه‌های اجتماعی گسترده می‌باشند. شبکه‌های اجتماعی روزانه بیش از چندین ترابایت یا بیشتر حجم اطلاعاتی را روانه‌ی بازار خواندن می‌کند؛ خواندنی که تولید شده توسط هر کسی می‌تواند باشد و شامل هر محتوایی می تواند باشد.
و این ۲٫۰ اکنون به همه جا راه یافته است، باعث توسعه‌ی مفاهیم جدید در همه‌ی زمینه‌ها شده است؛ و همان‌طور که در دو شکل آخر مشاهده می‌فرمایید علاوه بر زمینه‌های دیگر، Library 2.0 نیز مورد توجه قرارگرفته است.
و بر همین اساس کتابخانه ۲ نیازمند کتابدار ۲٫۰ می‌باشد که ما برای همین اینجا هستیم…
قسمت سوم: کتابدار چند مهارتی
در هر ارتشی تکاوران چند مهارتی هستند. شما باید متمرکز روی یک حوزه، ولی دارای قابلیتهای متعدد باشید. در زمینه‌های مختلف باید مهارتهای کافی را کسب کنید. یاد بگیرید که این مهارت‌ها توسط خود شما باید کسب و توسعه یابد. سرنخ‌ها مطمئناً از جایی به شما می‌رسد.
۱-سوال‌ها را دست‌کم نگیرید: از آن به عنوان یک فرصت استفاده کنید. خودتان را در معرض این سؤال‌ها قرار دهید. نیازی نیست همه چیز را از قبل بلد باشید. یاد بگیرید در لحظه یاد بگیرید.
۲-شما به قدرت سواد اطلاعاتی مجهزید :لذا با مخلوط کردن خلاقیت، سواد اینترنتی، سوادرسانه‌ای و مهارتهای جستجو قدرتمندانه کاربرانتان را راهنمایی کنید.
۳- اگر از شما سؤالی پرسیده نمی‌شود تولیدکننده‌ی سؤال باشید. بگذارید روح چالش در شما زنده بماند.
۴- توسعه‌ی مهارتهای کاربران وظیفه‌ی شماست پس به این امر متعهد باشید. ۵- همیشه برای بالاترین سطوح کاربرانتان هم چیزی برای گفتن داشته باشید. ۶- مهارتهای متفاوت با تخصصتان را فرا بگیرید این مهارت‌ها اغلب در آموزش‌های کارآفرینی ظهور و بروز پیدا می‌کند.
۷-مهارتهای “ارائه” را یاد بگیرید. اصلا ًکارسختی نیست و یکسری اصول دمدستی دارد. ممکن است ایده‌های خوبی داشته باشید، ولی اگر نتوانید آنرا روشن به بقیه منتقل کنید جدی گرفته نمی‌شوید. (منبع: یک لیوان چای داغ)
۸- تانکر سوخت رسانی باشید! بگذارید دیگران از شما روحیه و انرژی بگیرند. تأثیرگذاری شما باعث خروجی‌های موفق‌تر پژوهشی کاربرانتان می‌شود.
۹-روش فرموله کردن هرکاری را پیدا کنید. هر فرآیندی را تا جای امکان بصورت روابط برای خودتان طراحی کنید. بدنبال این ارتباطات باشید که فوق العاده در خود آموزشی شما نقش ایفا می‌کنند.
۱۰- در بسیاری از صنایع از طراحی مفهومی برای خلق محصولات جدید استفاده می‌کنند. ۱۱- اگر کاربران شما افراد با تخصص در حوزه‌ی خاصی می‌باشند (مثلاً اغلب مهندسین هستند) پس لازم است مقادیری از علوم آنان را نیز فرا گیرید. شما باید به آنها خدمات دهید پس چه بهتر که با زبان خودشان این اتفاق بیفتد. ۱۲- قدرت تفکرخودتان را افزایش دهید. هرچه این قدرت در شما بیشتر باشد مهارت‌ها و توانمندی‌هایتان بیشتر و بیشترخواهد بود.
۱۳- اتاق‌های فکر Think Thank حتی دو نفره در کتابخانه‌ی خود تشکیل دهید، سعی کنید کاربران شاخصتان (منظور ازجهت فکری، ایده و خلاقیت) عضو این اتاق فکر باشند، از روش‌های با روش فکری و مابقی روش‌های مرسوم آن بهره بگیرید و پلن‌های آینده نگارانه برای کتابخانه و مرکز اطلاع رسانی خود طراحی کنید.
۱۴- کلمات و مفاهیم جدید خلق کنید.
۱۵- شما چه بخواهید و چه نخواهید در عصر دانایی و اطلاعات واقع شده‌اید و مهمترین ابزارها در این عصر بر بستر اینترنت واقع شده‌اند پس هر چه بیشتر در رابطه با زبان وادبیات ومهارت‌های نرم‌افزاری و اینترنتی بدانید کم است.
۱۶- و در ادامه‌ی مباحث مهارتهای بیشتری را مورد بررسی قرار میدهیم…
برای مطالعه‌ی بیشتر:
http://ayandeh.persianblog.ir/post/11
نویسنده: حسین حیدری
| مشخصات استناددهی به این مقاله | |
| نویسنده(ها): | حسین حیدری |
| عنوان مقاله: | کتابدار ۲٫۰ |
| عنوان مجله: | کتابدار ۲.۰ – (عنوان لاتین: Kitābdār-i 2.0) |
| دوره مجله(Vol): | ۱ |
| شماره مجله(Issue): | ۱ |
| سال(Year): | ۱۳۹۴ |
| شناسه دیجیتال(DOI): | |
| لینک کوتاه: | http://lib2mag.ir/280 |
